9 kluczowych zmian dla pracowników w 2024 roku

W 2024 roku pracowników czekały istotne zmiany w prawie. Najważniejsze z nich to podwyżka minimalnego wynagrodzenia, która weszła w życie 1 stycznia. Oprócz tego przewidziano również inne zmiany, które mogą mieć wpływ na sytuację pracowników. Przedstawiamy 9 najważniejszych zmian dla pracowników w 2024 roku.

Podwyżka minimalnego wynagrodzenia za pracę i stawki godzinowej

Podobnie jak w 2023 roku, w 2024 roku wzrosło minimalne wynagrodzenie za pracę. Wzrost ten jest 2-krotny w styczniu i lipcu.

Pracownicy otrzymujący minimalne wynagrodzenie za pracę na umowie o pracę od stycznia 2024 roku otrzymali podwyżkę. Wynagrodzenie to wzrosło z 3600 zł brutto do 4242 zł brutto. Wraz z tym wzrosła również stawka godzinowa dla osób pracujących na umowie zlecenia do 27,70 zł brutto.

Kolejne podwyżki czekają pracowników od 1 lipca 2024 roku. Wówczas minimalne wynagrodzenie wzrośnie do 4300 zł brutto, a stawka godzinowa do 28,10 zł brutto.

Wzrost świadczeń dla pracowników

Wraz ze wzrostem wynagrodzenia minimalnego rosną również kwoty innych świadczeń, które są z nim powiązane:

1. Dodatek za pracę w porze nocnej, czyli wynagrodzenie dodatkowe wypłacane pracownikom za pracę w godzinach nocnych:

1. od stycznia do kwietnia będzie wynosi 5,05 zł,

2. od maja do czerwca – 5,30 zł,

3. za lipiec i październik – 4,67 zł, 

4. za sierpień i wrzesień – 5,12 zł, 

5. za listopad – 5,66 zł,

6. za grudzień – 5,38 zł;

2. Odprawa z tytułu rozwiązania stosunku pracy w ramach zwolnienia grupowego, której wysokość nie może przekroczyć 15-krotności minimalnego wynagrodzenia. Od 1 stycznia 2024 roku wynosi 63 630 zł, a od 1 lipca – 64 500 zł;

3. Odszkodowanie dla pracownika, wobec którego stosowany był mobbing, lub odszkodowanie za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu, którego wysokość nie może być niższa niż kwota minimalnego wynagrodzenia (od stycznia 2024 roku wynosi 4242 zł, natomiast od lipca – 4300 zł);

4. Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego to kwota, od której oblicza się wysokość zasiłku chorobowego. Od 1 stycznia 2024 roku wynosi ona 3660,42 zł, a od 1 lipca – 3710,47 zł. Wylicza się ją w ten sposób, że od kwoty minimalnego wynagrodzenia odejmuje się składki na ubezpieczenia społeczne pokrywane przez pracownika.

Kwoty wolne od potrąceń

Należy jednak pamiętać, że przy ustalaniu kwoty wolnej od potrąceń odlicza się składki na ubezpieczenia społeczne, zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłaty do pracowniczego planu kapitałowego, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania.

Z tego względu kwoty wolne od potrąceń mają charakter indywidualny i dla każdego pracownika należy je ustalić odrębnie.

W związku z tym od 1 stycznia (przez całe pierwsze półrocze) będą wynoszą one:

• w przypadku potrąceń niealimentacyjnych – 3221,98 zł,
• w przypadku zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi – 2416,49 zł,
• w przypadku kar pieniężnych – 2899,78 zł.

Zmiany w emeryturach pomostowych

Od 1 stycznia 2024 roku emerytury pomostowe są dostępne dla szerszej grupy osób. Wcześniej prawo do tego świadczenia przysługiwało osobom, które rozpoczęły pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przed 31 grudnia 1998 roku. Od 2024 roku ten wymóg został zniesiony, dzięki czemu emeryturę pomostową mogą otrzymać osoby, które rozpoczęły pracę w tych warunkach po 1 stycznia 1999 roku.

Zwolnienie w zakresie opłat w postępowaniu sądowym spraw pracowniczych 

Od 1 stycznia 2024 roku pracownicy mają ułatwiony dostęp do wymiaru sprawiedliwości w sprawach pracowniczych. Dotyczy to wszystkich spraw, niezależnie od wartości przedmiotu sporu. Pracownicy nie muszą uiszczać opłaty od pozwu, nawet jeśli wartość przedmiotu sporu jest wysoka. Zwolnienie to dotyczy również wniosków o wszczęcie postępowania nieprocesowego.

Jedyny wyjątek dotyczy apelacji. W przypadku apelacji pracownik będzie musiał uiścić opłatę sądową, jeśli wartość przedmiotu sporu przekracza 50 000 zł.

Zmiany w służbie cywilnej dotyczące wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych

Od stycznia 2024 roku pracownicy służby cywilnej mają prawo do wyboru, czy chcą otrzymać wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych, czy też wolą otrzymać za nią czas wolny.

Dotychczas pracownicy służby cywilnej mieli prawo do rekompensaty pracy w godzinach nadliczbowych wyłącznie w formie czasu wolnego. Nowe przepisy umożliwiają im wybór pomiędzy wynagrodzeniem a czasem wolnym.

Wniosek o wypłatę wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych należy złożyć w formie pisemnej do dyrektora generalnego urzędu za pośrednictwem przełożonego, w terminie 14 dni po dniu zakończenia okresu rozliczeniowego. Taki wniosek będzie rozpatrywany w ciągu 14 dni od dnia jego złożenia.

Zwiększenie ochrony pracownika

W związku z nowelizacją Kodeksu postępowania cywilnego pracownicy uzyskali większą ochronę. Po zmianach w przypadku zasądzenia przez sąd należności pracownika w sprawach z zakresu prawa pracy wyrok ma rygor natychmiastowej wykonalności w części nieprzekraczającej pełnego 1-miesięcznego wynagrodzenia pracownika. Oznacza to, że pracownik otrzymuje należność już w momencie wydania wyroku, nawet jeśli pracodawca się od niego odwoła.

Ponadto w przypadku uznania przez sąd wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne lub przywrócenia pracownika do pracy sąd może nałożyć na pracodawcę obowiązek dalszego zatrudniania pracownika do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. Zmiana ta ma na celu ochronę pracowników przed utratą pracy w sytuacji, gdy proces sądowy trwa długo.

Dostosowanie stanowisk pracy dla pracowników korzystających z laptopów 

Od 17 listopada 2023 roku obowiązują nowe przepisy BHP dotyczące wyposażenia stanowisk pracy. Zgodnie z nimi pracodawcy mają obowiązek dostosowania stanowisk pracy do wymogów ergonomii, w terminie do 17 maja 2024 roku.

Nowe przepisy dotyczą stanowisk pracy, na których pracownicy korzystają z laptopów przez co najmniej połowę dobowego wymiaru czasu pracy. W takich przypadkach stanowisko pracy musi zostać wyposażone w dodatkowy monitor stacjonarny lub podstawkę pod laptop, która umożliwia ustawienie ekranu na wysokości oczu pracownika. Monitor ten musi być własnością pracodawcy. Pracownik ma również prawo do myszki i zewnętrznej klawiatury.

Dofinansowanie soczewek

Pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, którzy spędzają przed monitorem co najmniej 4 godziny dziennie, mają prawo do refundacji kosztów zakupu okularów lub soczewek kontaktowych. Do tej pory refundacja obejmowała tylko okulary, ale po nowelizacji przepisów dotyczy również soczewek kontaktowych.

Kwota lub procentowy udział pracodawcy w kosztach refundacji jest ustalany indywidualnie przez pracodawcę. Pracownik, który chce skorzystać z refundacji, musi przedstawić pracodawcy zaświadczenie od lekarza wystawione np. w trakcie okresowych badań lekarskich. Zakupu okularów lub soczewek należy dokonać na fakturę. Niektórzy pracodawcy mogą wymagać wypełnienia wniosku o zwrot kosztów.

Podsumowanie zmian dla pracowników w 2024 roku

W 2024 roku pracowników czekały zmiany, które mają wpływ na ich sytuację finansową i zawodową. Podwyżka minimalnego wynagrodzenia i nowe przepisy dotyczące kwot wolnych od potrąceń z wynagrodzenia mogą poprawić ich sytuację finansową. Z kolei zmiany w zakresie ochrony pracownika przed zwolnieniem mogą zwiększyć ich poczucie bezpieczeństwa.