Co to jest samozatrudnienie?

Samozatrudnienie to popularna forma świadczenia pracy przez osoby, które cenią sobie całkowitą niezależność. W ramach tej formy zatrudnienia można współpracować z jednym lub kilkoma kontrahentami. Jak pokazują statystyki, na samozatrudnienie z roku na rok stawia coraz więcej polskich pracowników. Ile można zarobić pracując w ten sposób? Jakie są podstawowe różnice między samozatrudnieniem a umową o pracę? Na te i wiele innych pytań odpowiadamy w poniższym artykule.

Samozatrudnienie - podstawowe informacje 

Samozatrudnienie oznacza pracę na własny rachunek, czyli uruchomienie działalności gospodarczej oraz świadczenie usług dla jednego lub kilku kontrahentów. Często zdarza się, że samozatrudnieni nawiązują współpracę ze swoim poprzednim pracodawcą, u którego dotychczas byli zatrudnieni na umowę o pracę.

Osoby samozatrudnione nie zatrudniają pracowników. Pracownik staje się osobą samozatrudnioną w świetle prawa wraz ze zgłoszeniem wniosku o dokonanie wpisu w centralnej ewidencji działalności gospodarczej (CEIDG).

Jak wskazują dane zgromadzone przez Główny Urząd Statystyczny, samozatrudnienie jest drugą najpopularniejszą formą zatrudnienia w Polsce zaraz po umowie zlecenie. Tak duża popularność samozatrudnienia wynika przede wszystkim z tego, iż pracownicy chcą otrzymywać wyższe pensje, zaś pracodawcy nie chcą ponosić tak dużych kosztów zatrudnienia jak ma to miejsce w przypadku umowy o pracę.

Jakie korzyści wiążą się z przejściem na samozatrudnienie? 

Liczba korzyści, które wiążą się z rezygnacją z etatu na rzecz samozatrudnienia jest całkiem spora. Jej podstawowe zalety są następujące: 

• Pełna niezależność. Osoba prowadząca własną działalność gospodarczą sama decyduje o tym, z którymi kontrahentami współpracuje oraz w jakim zakresie. Samozatrudniony może także pracować w dowolnym miejscu i czasie, co jest dodatkowym ułatwieniem. 
• Nieograniczona wysokość zarobków. Przy pracy na etacie dokładnie wiemy, ile zarobimy w danym miesiącu. W przypadku samozatrudnienia to my sami decydujemy o naszych zarobkach. 
• Możliwość współpracowania z kilkoma kontrahentami. Samozatrudnieni mogą podjąć współpracę z nawet kilkoma zewnętrznymi podmiotami na własnych zasadach. 
• Ulga na start i Mały ZUS. Osoby, które po raz pierwszy uruchamiają własną działalność gospodarczą, mogą skorzystać z tzw. Ulgi na start. Polega ona na tym, że przez pierwsze 6 miesięcy funkcjonowania firmy nie mają obowiązku opłacania składek ZUS. Po tym czasie mogą zaś przejść na tzw. Mały ZUS, czyli preferencyjne, znacząco obniżone składki ubezpieczenia. Składki w obniżonej wysokości można płacić przez kolejne 24 miesiące.
• Niskie podatki. Samozatrudnienie pozwala także na odliczanie kosztów uzyskania przychodów oraz odliczanie podatku VAT. Mowa tu o wydatkach na transport, zakup niezbędnych materiałów czy sprzętu potrzebnego do wykonywania pracy. Wielu samozatrudnionych jako formę opodatkowania wybiera atrakcyjny ryczałt lub opodatkowanie według stawki liniowej. 

Wady samozatrudnienia 

Podejmując decyzję o ewentualnym przejściu na samozatrudnienie, warto także uwzględnić wady tego rozwiązania. Należy pamiętać o tym, że prowadzenie własnej firmy wiąże się z wieloma dodatkowymi obowiązkami. Podstawowe wady samozatrudnienia to:

• Konieczność samodzielnego opłacania składek ZUS.
• Konieczność samodzielnego opłacania zaliczek na podatek dochodowy.
• Brak urlopu wypoczynkowego oraz innych przywilejów wynikających z Kodeksu pracy. 
• Obowiązek przechowywania dokumentacji księgowej na wypadek kontroli z instytucji publicznych - US i ZUS. 
• Większe trudności przy wnioskowaniu o kredyt hipoteczny. Banki prowadzą politykę polegającą na preferencyjnym traktowaniu wnioskodawców zatrudnionych na umowę o pracę. Wynika to z tego, iż ich zatrudnienie jest "pewniejsze" niż działalność gospodarcza - zwłaszcza, gdy dana osoba posiada umowę na czas nieokreślony 

Samozatrudnienie a praca na etacie 

Podstawowa różnica pomiędzy pracą na etacie a samozatrudnieniem dotyczy kwestii finansowych, administracyjnych oraz urlopowych. Pracodawcy zatrudniający na umowę o pracę samodzielnie ponoszą szereg kosztów związanych z zatrudnieniem pracownika. W przypadku samozatrudnienia rozmaite kwestie podatkowe i urzędowe spadają na barki samozatrudnionego. Pracując na etacie nie musimy przejmować się opłacaniem podatku do skarbówki czy składek ZUS-owskich, ponieważ wszystko to robi za nas firma, w której jesteśmy zatrudnieni. 

Jeśli jesteśmy samozatrudnieni, prowadzenie księgowości staje się naszym obowiązkiem. Mowa tu o płaceniu zaliczek na podatek dochodowy oraz uiszczaniu składek na ubezpieczenia w ZUS. Z tego względu wiele osób prowadzących działalność gospodarczą decyduje się na skorzystanie z usług księgowej, ponieważ samodzielne wypełnianie rozmaitych formalności może być niezwykle trudne - zwłaszcza dla początkujących przedsiębiorców. 

Należy zaznaczyć, że pracownik zatrudniony na etacie ma szereg uprawnień wskazanych w Kodeksie pracy. Mowa tu przede wszystkim o prawie do urlopu a także o ochronie przed zwolnieniem w określonych okolicznościach (ciąża u kobiet, wiek przedemerytalny itd.). Osoby samozatrudnione muszą działać na zupełnie innych zasadach. Mianowicie: jeżeli nie pracują, to nie zarabiają. Przedsiębiorcy nie podlegają zapisom Kodeksu pracy, dlatego niejednokrotnie wielu z nich poświęca na pracę nawet kilkanaście godzin dziennie. 

Samozatrudnienie a wolny zawód 

Wiele osób utożsamia samozatrudnienie z wolnymi zawodami. Warto jednak wiedzieć o tym, że oba te pojęcia oznaczają coś zupełnie innego. Wykonywanie wolnego zawodu nie zawsze jest jednoznaczne z zarejestrowaniem działalności gospodarczej. Wielu przedstawicieli wolnych zawodów rozlicza się w oparciu o umowy zlecenie i o dzieło, dlatego w odniesieniu do nich ciężko powiedzieć, że są samozatrudnieni. 

Podsumowanie 

Samozatrudnienie może być doskonałym rozwiązaniem dla osób, które cenią sobie niezależność i swobodę działania. Osoby planujące przejście na tę formę zatrudnienia muszą jednak pamiętać, że wiąże się to z większą liczbą obowiązków.