Czy kolejki do NFZ są legalne?
Kto nie słyszał o kolejkach do specjalistów w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia? Czas oczekiwania na wizytę u lekarza świadczącego usługi w ramach NFZ może być naprawdę długi. Zatem czy kolejki do NFZ są legalne? Ten temat szczegółowo omawiamy w artykule.
Z czego wynikają kolejki do NFZ?
Długi czas oczekiwania na wizytę do specjalisty lub zabieg oferowany w ramach NFZ wynika przede wszystkim z deficytu środków finansowych przekazywanych do podmiotów medycznych przez Narodowy Fundusz Zdrowia i Ministerstwo Zdrowia. Wpływ na taki stan rzeczy ma także stosunkowo mała liczba lekarzy, którym bardziej opłaca się przyjmować pacjentów w ramach prywatnej praktyki niż w ramach NFZ.
Zwiększająca się liczba pacjentów, na co wpływ ma przede wszystkim starzenie się polskiego społeczeństwa, również nie ułatwia zadania. Kolejki wydłużają się z roku na rok i w praktyce, aby dostać się do wybranego specjalisty, trzeba poczekać co najmniej kilka miesięcy, a w niektórych przypadkach niestety nawet i kilka lat.
Długie kolejki do NFZ powodują, że ludzie albo wybierają prywatne wizyty lekarskie (które niestety nie należą do najtańszych), albo wykupują indywidualne ubezpieczenia zdrowotne w ramach tzw. pakietów medycznych oferowanych przez coraz większą liczbę prywatnych firm w Polsce.
Harmonogramy przyjęć pacjentów w ramach NFZ
Okazuje się, że prowadzenie list przyjęć pacjentów do placówek medycznych działających w ramach NFZ ma swoją podstawę prawną. Jest nią przepis zawarty w art. 19a i 20 Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowane ze środków publicznych. Według treści tej regulacji świadczenia opieki zdrowotnej w szpitalach, świadczenia specjalistyczne w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej oraz stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne inne niż szpitalne są udzielane każdego dnia w godzinach udzielania tych świadczeń, zgodnie z harmonogramem przyjęć prowadzonym przez świadczeniodawcę, który zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.
Świadczenia opieki zdrowotnej w szpitalach, świadczenia specjalistyczne w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej oraz stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne inne niż szpitalne są udzielane według kolejności zgłoszenia w dniach i godzinach ich udzielania przez świadczeniodawcę, który zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Na liście oczekujących na udzielenie świadczenia nie umieszcza się świadczeniobiorców kontynuujących leczenie u danego świadczeniodawcy.
Lista oczekujących na dany zabieg lub na wizytę u specjalisty w żaden sposób nie obliguje podmiotu medycznego do tego, by przestrzegał on ustalonego terminu. Z różnych przyczyn ustalona data wizyty może ulec bowiem zmianie, np. z powodu choroby samego lekarza lub uszkodzenia sprzętu medycznego. W takim przypadku personel medyczny musi poinformować pacjenta o zaistniałej sytuacji oraz konieczności przesunięcia daty jego wizyty lekarskiej. Ostateczną decyzję o wyznaczeniu nowego terminu podejmuje dana placówka medyczna – niestety nowa data zabiegu lub wizyty lekarskiej może być równie odległa co pierwsza.
Zgodnie z treścią art. 20 ust. 8 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w razie wystąpienia okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwili ustalania terminu udzielenia świadczenia opieki zdrowotnej, a które uniemożliwiają zachowanie terminu wynikającego z listy oczekujących, świadczeniodawca informuje świadczeniobiorcę w każdy dostępny sposób o zmianie terminu wynikającego ze zmiany kolejności udzielenia świadczenia i jej przyczynie.
Czy da się skrócić kolejki do NFZ?
Wiele osób, których nie stać na prywatną opiekę medyczną, zastanawia się, czy istnieje sposób na skrócenie czasu oczekiwania do lekarza NFZ. Okazuje się, że istnieją na to aż 3 możliwości:
Jeśli lekarz wskaże na skierowaniu pacjenta, że wymaga on pilnej konsultacji albo określonego zabiegu, to wówczas istnieje możliwość szybszego dostania się do specjalisty. Wymaga to jednak działania samego pacjenta, który musi przekonać medyka o konieczności wystawienia skierowania „na cito”. Takie działanie potrafi skrócić czas oczekiwania w kolejce NFZ z 12 nawet do 4 miesięcy, co jest dużym osiągnięciem.
Skorzystanie z oficjalnej wyszukiwarki kolejek w NFZ mieszczącej się na stronie https://terminyleczenia.nfz.gov.pl/. Nie wszystkie placówki medyczne podlegające pod Fundusz Zdrowia mają taką samą listę pacjentów oczekujących na wizytę u specjalisty lub konkretny zabieg. Warto więc sprawdzić, czy być może w innym mieście w Polsce kolejka jest znacznie krótsza, a może wcale jej nie ma i pacjent zostanie przyjęty bez zbędnego oczekiwania.
Niektóre kategorie pacjentów należą do tzw. grupy uprzywilejowanej, co oznacza, że obowiązują ich znacznie krótsze kolejki niż pozostałe osoby. Do kategorii osób, które mogą szybciej skorzystać z usług oferowanych przez NFZ, należą:
zasłużeni Honorowi Dawcy Krwi i Zasłużeni Dawcy Przeszczepu;
inwalidzi wojenni i wojskowi oraz kombatanci;
uprawnieni żołnierze i pracownicy oraz weterani poszkodowani – w zakresie leczenia urazów i chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa;
kobiety w ciąży (od 1 stycznia 2017 roku);
świadczeniobiorcy do 18 r. ż., u których stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu (od 1 stycznia 2017 roku);
działacze opozycji antykomunistycznej i osoby represjonowane z powodów politycznych (od 31 sierpnia 2017 roku);
osoby posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności (od 1 lipca 2018 roku);
osoby deportowane do pracy przymusowej oraz osadzone w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (od 30 października 2018 roku).
W przypadku, gdy dany pacjent należy do grupy uprzywilejowanej, powinien powiedzieć o tym swojemu lekarzowi, który kierując go na zabieg lub wizytę u specjalisty, zaznaczy odpowiednią wzmiankę pozwalającą ominąć zbyt długą kolejkę.
Podsumowanie
Kolejki do NFZ są legalne i wynika to wprost z przepisów Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowane ze środków publicznych. Podmiot świadczący usługi medyczne w ramach NFZ musi stosować harmonogramy przyjęć pacjentów, które mogą ulegać modyfikacjom w zależności od okoliczności. Istnieją jednak 3 sposoby na to, by skrócić czas oczekiwania do specjalisty i nie wiążą się one z koniecznością prywatnej wizyty lekarskiej. Pacjent może skrócić swoją kolejkę, gdy posiada skierowanie na cito, gdy samodzielnie znajdzie podmiot medyczny, do którego nie ma długiej kolejki, albo gdy należy do grupy uprzywilejowanych na mocy odpowiedniej ustawy osób.