Moja pierwsza praca jako pracownika młodocianego – wynagrodzenie

Nauka zawodu czy przyuczenie do wykonywania określonej pracy mają na celu w głównej mierze zapewnić młodemu pracownikowi możliwość rozwoju praktycznego z danej dziedziny, branży czy zawodu. Ile w praktyce może zarobić młodociany? Czy pierwsza praca musi gwarantować określony zysk? Co w przypadku choroby młodocianego – czy za ten czas będzie mu przysługiwać wynagrodzenie chorobowe? Odpowiedzi na powyższe pytania znajdziesz w naszym artykule z cyklu o pierwszej pracy pracownika młodocianego.

Pierwsza praca – jakie wynagrodzenie przysługuje młodocianemu?

Młodociany, który podejmuje się pracy zarobkowej na podstawie umowy o pracę, ma prawo do wynagrodzenia. Jednak w przypadku młodych pracowników obowiązują inne przepisy niż w odniesieniu do tych dorosłych i pełnoletnich.

Standardowo w przypadku umów o pracę obowiązują przepisy dotyczące płacy minimalnej. Obecnie poziom minimalnego wynagrodzenia bazuje na Rozporządzeniu Rady Ministrów z 15 września 2020 roku w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2021 roku i wynosi 2800 zł brutto przy pracy na pełen etat.

Pierwsza praca pracowników młodocianych w ramach nauki zawodu również gwarantuje im minimalne kwoty wynagrodzenia, jednak w tym przypadku ich wysokość uzależniona jest od:

• przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale, obowiązującego od pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu przez prezesa GUS oraz
• roku nauki młodocianego

i wynosi odpowiednio:

• nie mniej niż 5% ww. wynagrodzenia w I roku nauki;
• nie mniej niż 6% ww. wynagrodzenia w II roku nauki;
• nie mniej niż 7% ww. wynagrodzenia w III roku nauki.

Natomiast wynagrodzenie pracowników młodocianych odbywających przyuczenie do wykonywania określonej pracy nie może wynieść mniej niż 4% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale.

Do 31 sierpnia 2019 roku obowiązywały stare stawki wynagrodzenia minimalnego dla młodocianych uzależnione od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale, które wynosiły:

• w pierwszym roku nauki – nie mniej niż 4% ww. wynagrodzenia;
• w drugim roku nauki – nie mniej niż 5% ww. wynagrodzenia;
• w trzecim roku nauki – nie mniej niż 6% ww. wynagrodzenia.

Przykład 1.

Zakład pracy zatrudnia pracownika młodocianego (III rok nauki) z wynagrodzeniem ustalonym w minimalnej wysokości. Ile wyniesie wynagrodzenie młodocianego w marcu 2021 roku? W marcu 2021 roku pracownik młodociany odbywający III rok nauki może zarobić przynajmniej 382,06 zł brutto (7% x 5457,98 zł).

Pierwsza praca młodocianego z wynagrodzeniem wyższym niż minimalne

Przepisy prawa pracy określają minimalne kwoty wynagrodzenia za pracę młodocianych, natomiast nie określają w tym temacie żadnych limitów. W praktyce oznacza to, że pracodawca ma pełną dowolność w kwestii kształtowania wynagrodzeń swoich młodocianych pracowników.

Pracodawca ma prawo zawrzeć w wewnątrzzakładowych przepisach, np. w:

• układzie zbiorowym pracy,
• regulaminie wynagradzania,
• regulaminie zakładu pracy lub
• bezpośrednio w postanowieniach umów o pracę zawieranych z młodocianymi informację o wypłacie wynagrodzenia wyższego niż minimalne.

Powyższa zasada odnosi się zarówno do pracowników młodocianych zatrudnionych w celu nauki zawodu, jak i przyuczonych do wykonywania określonej pracy.

Pracodawca ma prawo zarówno podwyższyć wynagrodzenie zasadnicze pracownika, jak i przyznawać mu różnego rodzaju dodatkowe składniki do wynagrodzenia, takie jak np. premie za wyniki w pracy czy wyniki w nauce.

Składki ZUS i podatek od wynagrodzenia młodocianych

Pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę objęci są obowiązkiem ubezpieczeniowym zarówno społecznym, jak i zdrowotnym, a to oznacza, że od ich wynagrodzeń pracodawca zobowiązany jest odliczać składki na te ubezpieczenia.

Składki na ubezpieczenia z tytułu umowy o pracę młodocianego pracodawca odprowadza przez cały okres odbywania nauki zawodu czy trwania przyuczenie do wykonywania określonej pracy. Lata nauki zawodu są wliczane do okresu zatrudnienia decydującego o prawie do świadczeń emerytalno-rentowych.

Jeśli chodzi o kwestię podatku dochodowego, młodociani zatrudnieni na podstawie umowy o pracę od sierpnia 2019 roku mogą cieszyć się ze zwolnienia z PIT dla młodych. W praktyce oznacza to, że pracodawca nie musi dokonywać potrąceń na poczet zaliczki na podatek dochodowy od kwoty wynagrodzenia brutto młodocianego.

Choroba młodocianego a wynagrodzenie

W sytuacji choroby pracownika młodocianego obowiązują takie same przepisy dotyczące wynagradzania za czas niezdolności do wykonywania pracy w związku ze zwolnieniem lekarskim jak w przypadku zwykłego pracownika. To oznacza, że za czas choroby pracownikowi młodocianemu przysługiwać będzie najpierw:

• przez pierwsze 33 dni choroby w ciągu roku – wynagrodzenie chorobowe;
• od 34. dnia choroby – zasiłek chorobowy.

Świadczenie chorobowe w przypadku młodocianych wynosi 80% kwoty podstawy chorobowego, która stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacane pracownikowi za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, pomniejszone o 13,71%.

Podsumowując, określone przepisami minimalne wynagrodzenie pracownika młodocianego uzależnione jest od dwóch czynników: przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale, obowiązującego od pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu przez prezesa GUS, oraz od roku nauki młodocianego. Pracodawca ma jednak prawo do przyznania młodocianym wynagrodzeń wyższych, niż przewiduje ustawa.