Wymogi dla osób pracujących z dziećmi - ochrona małoletnich

Przestępczość dokonywana z pobudek seksualnych jest problemem narastającym; łatwość komunikowania się, anonimowość oraz powszechność dostępu do środków porozumiewania, przy jednoczesnym braku możliwości zapewnienia nad nimi skutecznego nadzoru, umożliwiają dotarcie do każdej z potencjalnych ofiar i stają się głównym polem działania sprawców przestępstw na tle seksualnym, których ofiarami często są także małoletni. Dzieciom należy zapewnić ochronę przed wszelkiego rodzaju zagrożeniami, w tym zagrożeniami związanymi z przestępczością seksualną wobec nich. Dlatego też podjęto działania legislacyjne w celu udostępnienia danych osób popełniających przestępstwa seksualne, co dodatkowo ma zapobiegać popełnianiu takich przestępstw w przyszłości. W naszym artykule poznasz wymogi dla osób pracujących z dziećmi.

Przeciwdziałanie przestępstwom seksualnym

Ustawa z dnia 13 maja 2016 roku o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich określa, że szczególnymi środkami ochrony przeciwdziałającymi zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym jest wprowadzenie Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym, uregulowanie obowiązków pracodawców i innych organizatorów w zakresie działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi oraz pracowników i innych osób dopuszczonych do takiej działalności oraz określenie miejsc szczególnego zagrożenia przestępczością na tle seksualnym.

Zasady weryfikacji osób zatrudnianych do pracy z dziećmi

Od lutego 2024 roku weryfikacja każdej nowo zatrudnionej osoby, która będzie wykonywała zadania z małoletnimi, obowiązuje pracodawców, ale także innych organizatorów, którzy prowadzą działalność związaną z:

• wychowaniem małoletnich, 

• edukacją małoletnich,

• wypoczynkiem małoletnich, 

• leczeniem małoletnich, 

• świadczeniem porad psychologicznych małoletnim, 

• rozwojem duchowym małoletnich, 

• uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, 

• opieką nad małoletnimi. 

Obowiązki osób zatrudnianych przy pracy z dziećmi

Osoba, która jest przez wskazane podmioty zatrudniana lub dopuszczona do pracy, w wymienionych sytuacjach musi spełnić następujące obowiązki:

• przedłożyć informację z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie przestępstw określonych w rozdziale dotyczącym przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu w przepisach Kodeksu karnego i przestępstwom przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wskazanym w przepisach Kodeksu karnego, przestępstwa handlu ludźmi i znęcania oraz przestępstwom wskazanym w Ustawie z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii lub za odpowiadające tym przestępstwom czyny zabronione określone w przepisach prawa obcego, a przypadku osób posiadających obywatelstwo innego państwa niż Rzeczpospolita Polska ponadto informację z rejestru karnego państwa obywatelstwa uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi;

• złożyć pracodawcy lub innemu organizatorowi oświadczenie o państwie lub państwach, w których zamieszkiwała w ciągu ostatnich 20 lat, innych niż Rzeczpospolita Polska i państwo obywatelstwa, oraz jednocześnie przedłożyć pracodawcy lub innemu organizatorowi informację z rejestrów karnych tych państw uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi.

Gdyby według prawa państwa nie przewidziano wydawania informacji do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi, przedkłada się informację z rejestru karnego tego państwa, a gdyby według prawa państwa, z którego ma być przedłożona informacja, nie przewidziano jej sporządzenia lub w danym państwie nie prowadzi się rejestru karnego, osoba  taka składa pracodawcy lub innemu organizatorowi oświadczenie o tym fakcie wraz z oświadczeniem, że osoba je składająca nie była prawomocnie skazana w tym państwie za czyny zabronione odpowiadające przestępstwom przeciwko życiu i zdrowiu wskazanym w przepisach Kodeksu karnego i przestępstwom przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wskazanych w przepisach Kodeksu karnego, przestępstwa handlu ludźmi i znęcania oraz przestępstwom określonym w Ustawie z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii oraz że nie wydano wobec niej innego orzeczenia, w którym stwierdzono, iż dopuściła się takich czynów zabronionych i nie ma obowiązku wynikającego z orzeczenia sądu, innego uprawnionego organu lub ustawy stosowania się do zakazu zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk, wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo działalności, związanych z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi.

Powyższe informacje pracodawca lub inny organizator załącza do akt osobowych pracownika albo dokumentacji dotyczącej osoby dopuszczonej do takiej działalności.

Przykład 1.

Czy pracodawca pani Aliny, która jest nauczycielką języka hiszpańskiego, postąpił prawidłowo, wpinając do akt osobowych pracownicy informację pozyskaną z rejestru sprawców przestępstw na tle seksualnym?

Taka postawa jest prawidłowa i zgodna z prawem.

Oświadczenie o państwie lub państwach, w których osoba składająca oświadczenie zamieszkiwała w ciągu ostatnich 20 lat, innych niż Rzeczpospolita Polska, i państwie obywatelstwa, oraz oświadczenie, że prawo państwa nie przewiduje sporządzenia informacji do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi lub informacji z rejestru karnego tego państwa, lub że w danym państwie nie prowadzi się rejestru karnego i oświadczenie, że dana osoba nie była prawomocnie skazana w tym państwie za czyny zabronione odpowiadające przestępstwom określonym w rozdziale poświęconym przestępstwom przeciwko życiu i zdrowiu wskazanych w przepisach Kodeksu karnego i przestępstwom przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wskazanych w przepisach Kodeksu karnego, przestępstwa handlu ludźmi i znęcania oraz w przestępstwom wskazanym w Ustawie z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii oraz nie wydano wobec niej innego orzeczenia, w którym stwierdzono, iż dopuściła się takich czynów zabronionych, oraz że nie ma obowiązku wynikającego z orzeczenia sądu, innego uprawnionego organu lub ustawy stosowania się do zakazu zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk, wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo działalności związanych z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi, składane są pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. 

Informacje o tym, czy dane osoby są zamieszczone w Rejestrze z dostępem ograniczonym lub w Rejestrze osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze, pracodawca lub inny organizator utrwala w formie wydruku i załącza do akt osobowych pracownika albo dokumentacji dotyczącej osoby dopuszczonej do działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi.

Odpowiedzialność karna za naruszenie przepisów dotyczących weryfikacji osób zatrudnianych przy pracy z dziećmi

Od 15 lutego 2024 roku pracodawcy przed nawiązaniem z osobą stosunku pracy związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi, pozyskują dane z Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym w zakresie uzyskania informacji, czy dane tej osoby są w nim zgromadzone. Podobnie inni organizatorzy przed dopuszczeniem osoby do działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi, mogą pozyskiwać dane z Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym w zakresie uzyskania informacji, czy dane tej osoby są w nim zgromadzone.

Niewypełnienie obowiązku przedłożenia informacji lub oświadczenia wymaganych nawiązaniem stosunku pracy lub dopuszczeniem do działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi, skutkować będzie odpowiedzialnością karną i zagrożeniem karą aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny nie niższej niż 1000 zł.

Dopuszczenie do pracy lub innej działalności działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi, osoby, ze świadomością, że dane tej osoby są zamieszczone w Rejestrze, albo wiedzą, że została prawomocnie skazana za przestępstwo określone w rozdziale dotyczącym przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu wskazanych w przepisach Kodeksu karnego i przestępstwom przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wskazanych w przepisach Kodeksu karnego, przestępstwa handlu ludźmi i znęcania oraz przestępstwom wskazanym w Ustawie z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii, skutkuje odpowiedzialnością karną i zagrożeniem karą aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny nie niższej niż 1000 zł.

Podsumowanie - wymogi dla osób pracujących z dziećmi 

Podsumowując, pracodawcy i inni organizatorzy działalności związanej z usługami na rzecz małoletnich powinni zadbać o prawidłowe weryfikowane danych osób w zakresie przestępstw o charakterze seksualnym. Pozwoli im to uniknąć odpowiedzialności karnej, ale przede wszystkim zabezpieczyć małoletnich, których dobro zawsze powinno być stawiane na pierwszym miejscu.