Apelacja pracownika - jak ją napisać i złożyć w sądzie?

Nie każda sprawa przed sądem kończy się wygraną. Przepis art. 176 Konstytucji RP stanowi, że postępowanie sądowe jest co najmniej dwuinstancyjne. Oznacza to, że strona ma możliwość wniesienia apelacji od wyroku sądu I instancji, który uważa za błędny. Kiedy apelacja pracownika będzie skuteczna? O tym poniżej.

Sąd I instancji przeprowadza postępowanie dowodowe

Postępowanie w sprawach pracowniczych, zgodnie ze wspomnianą na wstępie zasadą, jest dwuinstancyjne. Początkowo sprawa (niezależnie od swojego charakteru – np. sprawa o przywrócenie do pracy, mobbing, zapłatę zaległego wynagrodzenia, spór z Zakładem Ubezpieczeniem Społecznych) jest rozpoznawana przez tzw. sąd I instancji.

Sądem I instancji może być sąd rejonowy albo okręgowy. O tym, który z nich będzie rozpoznawał sprawę jako pierwszy, decydują przepisy Kodeksu postępowania cywilnego. Regułą jest, że sądem I instancji jest sąd rejonowy i do niego powinien trafić kierowany w sprawie pozew.

Właściwość sądu I instancji ma znaczenie dla postępowania odwoławczego. Jeśli bowiem sprawa była rozpoznana początkowo przez:

• sąd rejonowy – wówczas sądem odwoławczym jest sąd okręgowy;
• sąd okręgowy – wówczas sądem odwoławczym jest sąd apelacyjny.

Zadaniem sądu rejonowego jest merytoryczne rozpoznanie sprawy i wydanie wyroku zgodnego z przepisami prawa i stanem faktycznym. Sąd odwoławczy co do zasady nie przeprowadza dowodów i bazuje na okolicznościach ustalonych przez sąd I instancji, sprawdzając, czy w sprawie zostały zachowane wszystkie wymogi formalne.

Przykład 1.

Pani Janina dochodzi zadośćuczynienia za krzywdę doznaną w związku z mobbingiem stosowanym przez pracodawcę. W toku postępowania przez sądem wskazała wszystkie dostępne dowody (zeznania świadków – kolegów z pracy, nagrania rozmów z pracodawcą, dokumenty), ale nie mogła wskazać najważniejszego świadka, ponieważ nie znała jego adresu. Sąd oddalił pozew, a w międzyczasie osoba, która miała być świadkiem, skontaktowała się z panią Janiną i podała jej swój adres. Apelacja pracownika będzie dotyczyła dopuszczenia i przeprowadzenia dowodu z zeznań tej osoby.

Co ważne, w postępowaniu przed sądem II instancji strona nie może rozszerzyć żądania pozwu (tj. na przykład żądać wyższego odszkodowania niż dochodzone w pozwie) ani formułować nowych roszczeń.

Jakie wymagania formalne musi spełniać apelacja pracownika?

Apelacja jest specyficznym rodzajem pisma procesowego i z tego względu podlega rygorom przewidzianym w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego.

Powinna być ona wniesiona w formie pisemnej i musi spełniać ogólne wymogi przewidziane dla wszystkich pism procesowych (przykładowo zawierać oznaczenie sądu, datę, własnoręczny podpis strony, oznaczenie sygnatury sprawy itd.), a ponadto zawierać:

• wskazanie wyroku, od którego apelacja jest wnoszona (poprzez podanie sądu, daty wydania wyroku, sygnatury sprawy, rodzaju orzeczenia);
• wskazanie, w jakim zakresie wyrok jest zaskarżony (tj. czy strona skarży wszystkie punkty orzeczenia czy tylko niektóre);
• przedstawienie zarzutów (tj. opisanie, co strona uważa za błędy w rozstrzygnięciu sądu);
• uzasadnienie zarzutów;
• powołanie, w razie potrzeby, nowych faktów i dowodów oraz wykazanie, że ich powołanie w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji nie było możliwe albo że potrzeba powołania się na nie wynikła później;
• wniosek o zmianę lub o uchylenie wyroku z zaznaczeniem zakresu żądanej zmiany lub uchylenia.

Wskazany powyżej dwutygodniowy termin rozpoczyna swój bieg w momencie doręczenia stronie uzasadnienia wyroku. Jest ono doręczane na wniosek, który może zostać złożony w terminie 7 dni od daty wydania wyroku. Jeśli strona nie złoży wniosku o uzasadnienie, wówczas termin na złożenie apelacji będzie wynosił 21 dni od daty wydania wyroku.

Przykład 2.

Sąd rejonowy wydał wyrok 2 września 2022 r. Powód może złożyć wniosek o sporządzenie uzasadnienia do 9 września 2022 r. Jeśli uczyni to w terminie, po doręczeniu uzasadnienia powód będzie miał 14 dni (liczone od dnia doręczenia przesyłki) na wniesienie apelacji.

Jeśli powód nie złoży wniosku o sporządzenie uzasadnienia, termin na wniesienie apelacji upłynie 23 września 2022 r. (7 + 14 dni liczone od daty wydania wyroku w sprawie).

Najważniejszym elementem każdej apelacji są zarzuty – sąd odwoławczy musi wiedzieć, co dokładnie strona zarzuca wyrokowi wydanemu przez sąd I instancji i jakie jego elementy uznaje za błędne lub niesprawiedliwe. Przepisy Kodeksu postępowania cywilnego nie zawierają katalogu zarzutów, na jakich można oprzeć apelację, stąd wniosek, że strona może formułować zarzuty w sposób, w jaki uzna za stosowny. Zwyczajowymi rodzajami zarzutów (w zależności od okoliczności sprawy), są:

• naruszenie przepisów prawa materialnego przez ich błędną wykładnię (tj. naruszenie przepisów, które stanowiły podstawę danego stosunku prawnego, np. przepisów o wydaniu świadectwa pracy poprzez ich niewłaściwą interpretację);
• naruszenie przepisów prawa materialnego przez ich niewłaściwe zastosowanie (tj. naruszenie przepisów stanowiących podstawę danego stosunku prawnego w przypadku, w którym sąd prawidłowo zinterpretował przepisy, ale nieprawidłowo zastosował je w okolicznościach danej sprawy);
• naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy (tj. naruszenie procedury postępowania – np. przepisów dotyczących przeprowadzenia dowodów przez sąd i oceny zgromadzonego materiału dowodowego).

Apelację wnosi się do sądu II instancji za pośrednictwem sądu I instancji. Oznacza to, że poprawnie sformułowana apelacja pracownika jest adresowana wprawdzie do sądu wyższego rzędu, ale składana do sądu, który rozpoznawał sprawę. Przyczyną takiej regulacji jest nałożenie na sąd I instancji obowiązku sprawdzenia, czy wszystkie wymogi formalne konieczne do prawidłowego zaskarżenia wyroku zostały zachowane.

Co może zrobić sąd odwoławczy?

Po złożeniu apelacji i sprawdzeniu poprawności jej złożenia (m.in. daty złożenia apelacji, zachowania wymogów dotyczących własnoręcznego podpisania dokumentu itp.) sąd I instancji prześle apelację wraz z aktami sprawy do sądu odwoławczego. Sąd II instancji wyznaczy termin rozprawy i prześle kopię apelacji drugiej stronie postępowania, która będzie miała prawo do wniesienia odpowiedzi.

W typowym przypadku rozprawa apelacyjna ogranicza się zazwyczaj do zwięzłego przedstawienia stanowisk stron. Po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok, w którym może:

• oddalić apelację;
• uwzględnić apelację i zmienić zaskarżony wyrok w całości;
• uwzględnić apelację i zmienić zaskarżony wyrok w części;
• uchylić zaskarżony wyrok i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania.

Wyrok wydany przez sąd II instancji jest ostateczny, co oznacza, że nie przysługuje od niego prawo do wniesienia odwołania. Jeśli sąd uchyli wyrok i przekaże sprawę do ponownego rozpoznania, postępowanie rozpocznie się na nowo przed sądem I instancji.

Poniżej znajduje się wzór apelacji pracownika.

                                miejscowość, data

Sąd Okręgowy

Wydział Pracy

adres sądu

za pośrednictwem

Sądu Rejonowego

Wydział Pracy

adres sądu

sygnatura akt: numer sygnatury

z powództwa Jana Kowalskiego 

przeciwko ABC spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

o ustalenie istnienia stosunku pracy

APELACJA POWODA

    Niniejszym, działając w imieniu własnym, wnoszę apelację od wyroku wydanego przez Sąd Rejonowy w dniu ............... w sprawie o sygnaturze ................... oddalającego moje żądanie o ustalenie istnienia stosunku pracy.

    Wskazany powyżej wyrok zaskarżam w całości, zarzucając mu:

    W oparciu o powyższe wnoszę o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku i ustalenie, że od dnia ................. do dnia .................... łączył mnie z pozwanym stosunek pracy;

2. zasądzenie od pozwanego na moją rzecz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

Uzasadnienie

W tym miejscu strona składająca apelację powinna dokładnie uzasadnić zarzuty stawiane wyrokowi wydanemu przez sąd I instancji – wskazać, jakie sąd popełnił błędy i z jakiego powodu wydany w sprawie wyrok jest nieprawidłowy.

                                                                                                                                 Jan Kowalski

                                                                                                                             własnoręczny podpis