Kary za fałszywe opinie w internecie
Prezes UOKiK nałożył pierwsze kary za fałszywe opinie w internecie. Sprawdź, jakie zasady dotyczą prawdziwości opinii internetowych i ich weryfikacji oraz jakie sankcje grożą za naruszenie tych reguł!
Weryfikacja opinii a nieuczciwe praktyki rynkowe
Zakazane jest stosowanie nieuczciwych praktyk rynkowych.
Praktyka rynkowa stosowana przez przedsiębiorców wobec konsumentów jest nieuczciwa, jeżeli:
jest sprzeczna z dobrymi obyczajami;
w istotny sposób zniekształca lub może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy dotyczącej produktu, w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu.
Za nieuczciwą praktykę rynkową uznaje się w szczególności praktykę rynkową wprowadzającą w błąd. Za zaniechanie wprowadzające w błąd uznaje się ją, jeżeli pomija istotne informacje potrzebne przeciętnemu konsumentowi do podjęcia decyzji dotyczącej umowy i tym samym powoduje lub może powodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął.
Za istotną informację przy zawarciu umowy uznaje się, w szczególności:
informację o tym, czy osoba trzecia oferująca produkty na internetowej platformie handlowej jest przedsiębiorcą – na podstawie oświadczenia tej osoby złożonego dostawcy internetowej platformy handlowej w rozumieniu art. 2 pkt 9 Ustawy z dnia 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta;
ogólne informacje udostępniane w specjalnej części interfejsu internetowego dostępnej w sposób bezpośredni i łatwy ze strony, na której prezentowane są wyniki wyszukiwania dotyczące głównych parametrów decydujących o plasowaniu produktów przedstawianych konsumentowi w wyniku wyszukiwania oraz względne znaczenie tych parametrów w porównaniu z innymi parametrami – w przypadku, gdy udostępnia się konsumentom możliwość wyszukiwania produktów oferowanych przez różnych przedsiębiorców lub konsumentów i niezależnie od tego, gdzie transakcja ostatecznie zostanie zawarta.
Przy ocenie, czy praktyka rynkowa wprowadza w błąd przez zaniechanie, należy uwzględnić wszystkie jej elementy oraz okoliczności wprowadzenia produktu na rynek, w tym sposób jego prezentacji.
W przypadku, gdy ze specyfiki środka komunikowania się z konsumentami stosowanego dla danej praktyki rynkowej wynikają ograniczenia przestrzenne lub czasowe, ograniczenia te i wszystkie środki podjęte przez przedsiębiorcę w celu udostępnienia informacji konsumentom w inny sposób uwzględnia się przy ocenie, czy doszło do pominięcia informacji.
Odpowiedzialność cywilnoprawna za stosowanie nieuczciwych praktyk rynkowych
W razie dokonania nieuczciwej praktyki rynkowej konsument, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać:
zaniechania tej praktyki;
usunięcia skutków tej praktyki;
złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie;
obniżenia ceny;
naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych, w szczególności żądania unieważnienia umowy z obowiązkiem wzajemnego zwrotu świadczeń oraz zwrotu przez przedsiębiorcę kosztów związanych z nabyciem produktu;
zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej, ochroną dziedzictwa narodowego lub ochroną konsumentów.
Z roszczeniami o zaniechanie praktyki, złożenie oświadczenia lub zasądzenie odpowiedniej sumy na cel społeczny, mogą również wystąpić:
Rzecznik Praw Obywatelskich;
Rzecznik Finansowy;
krajowa lub regionalna organizacja, której celem statutowym jest ochrona interesów konsumentów;
powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów.
Przykład 1.
Czy powód w ramach postępowania musi udowodnić, że dana praktyka stanowi nieuczciwą praktykę rynkową?
Nie, to przedsiębiorca będzie musiał udowodnić, że praktyka rynkowa nie stanowi nieuczciwej praktyki wprowadzającej w błąd.
Kary za fałszywe opinie w internecie – kary UOKiK
Zakazane jest także stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się godzące w nie, sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami zachowanie przedsiębiorcy, w szczególności:
naruszanie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji – w tym, co do opinii na temat produktów i usług oraz sposobu jej weryfikacji;
nieuczciwe praktyki rynkowe (w tym te dotyczące opinii w internecie) lub czyny nieuczciwej konkurencji.
Prezes Urzędu wydaje decyzję o uznaniu praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów i nakazującą zaniechanie jej stosowania, jeżeli stwierdzi naruszenie powyższego zakazu.
W decyzji Prezes Urzędu może określić środki usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów w celu zapewnienia wykonania nakazu, w szczególności zobowiązać przedsiębiorcę do złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia o treści i w formie określonej w decyzji.
Może także nakazać publikację decyzji w całości lub w części, z zaznaczeniem, czy decyzja ta jest prawomocna, w określonej w niej formie, na koszt przedsiębiorcy.
[alert-ino]Środki nałożone decyzją powinny być proporcjonalne do wagi i rodzaju naruszenia oraz konieczne do usunięcia jego skutków.[/alert-info]
Każdy może zgłosić Prezesowi Urzędu na piśmie zawiadomienie dotyczące podejrzenia stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.
Stroną postępowania jest każdy, wobec kogo zostało wszczęte postępowanie w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.
Prezes Urzędu może także nałożyć na osobę zarządzającą karę pieniężną w wysokości do 2 000 000 zł, jeżeli osoba ta, w ramach sprawowania swojej funkcji w czasie trwania stwierdzonego naruszenia, umyślnie dopuściła przez swoje działanie lub zaniechanie do naruszenia przez przedsiębiorcę zakazu stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.
Prezes Urzędu, ustalając wysokość nakładanej kary pieniężnej, uwzględnia w szczególności:
okoliczności naruszenia przepisów ustawy;
uprzednie naruszenie przepisów ustawy;
okres naruszenia;
stopień oraz skutki rynkowe naruszenia, przy czym stopień naruszenia Prezes Urzędu ocenia, biorąc pod uwagę okoliczności dotyczące natury naruszenia, działalności przedsiębiorcy, która stanowiła przedmiot naruszenia, oraz specyfiki rynku, na którym doszło do naruszenia.
Ustalając wysokość kar pieniężnych w przypadku naruszenia zakazu praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, Prezes Urzędu bierze pod uwagę sankcje nałożone na przedsiębiorcę za to samo naruszenie w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej w sprawach transgranicznych, jeżeli informacje o takich sankcjach są dostępne.
Karę pieniężną uiszcza się w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się decyzji Prezesa Urzędu.