Opiekunka do dziecka – jak pracować zgodnie z prawem?
Wielu młodych rodziców, którzy chcą na przykład wrócić do pracy, szuka opiekunki do dziecka. Jak się okazuje większość takich osób jest zatrudniona na czarno, bez żadnej umowy. Rodzice myślą często, że skoro nie posiadają działalności gospodarczej, nie mogą nikogo zatrudniać. Jest to jednak błędne i opiekunka do dziecka może pracować zgodnie z prawem. Jak się ją zatrudnia?
Czym zajmuje się opiekunka do dziecka?
Opiekunka do dziecka zajmuje się, jak już nazwa wskazuje, opieką dzieci, zazwyczaj małych – od urodzenia do mniej więcej 4. roku życia. Spędza czas z dzieckiem, kiedy rodzice nie mają takiej możliwości. W tym czasie dba o to, by potrzeby małego człowieka były spełniane oraz aby było ono bezpieczne. Nie tylko bawi się z nim, lecz także kąpie, przewija, karmi, przebiera itd.
Nie da się ukryć, że funkcja ta jest bardzo odpowiedzialna – osoba na tym stanowisku nie powinna ani na chwilę spuszczać wzroku z dziecka, mieć się na baczności i umieć szybko reagować.
Opiekunka do dziecka powinna być otwarta, mieć dobry kontakt z najmłodszymi, potrafić organizować ich czas, zajmować się nimi i przede wszystkim być bardzo cierpliwą osobą. Mały człowiek potrafi być naprawdę zajmujący, więc opiekunka musi być na to gotowa. Niestraszne powinny być dla niej setki pytań czy płacz.
Wiele osób na tym stanowisku zatrudnionych jest „na czarno”, bez żadnej umowy. Często wynika to ze zwyczajnej niewiedzy. Warto podkreślić, że opiekunkę do dzieci można zatrudnić legalnie bez żadnych problemów, nawet jeśli rodzice czy opiekunowie nie prowadzą działalności gospodarczej.
Jak zatrudnić opiekunkę do dziecka?
Opiekunkę do dziecka najczęściej zatrudnia się na podstawie jednej z wymienionych umów:
- umowy aktywizacyjnej
- umowy o pracę lub
- umowy zlecenie.
Umowa aktywizacyjna
Umowa aktywizacyjna jest wręcz idealna do zatrudnienia opiekunki do dziecka. Ta wymyślona w 2011 roku forma zatrudnienia okazuje się bardzo korzystna dla zatrudniających nianię rodziców czy opiekunów.
Od umowy aktywizacyjnej nie płaci się składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Są one pokrywane z budżetu państwa. Dlatego też nie jest ona obciążeniem finansowym dla osób, które ją tworzą.
Warto jednak podkreślić, że podpisanie umowy aktywizacyjnej posiada pewne wymogi i jeżeli nie są one spełnione, taka forma niestety nie wchodzi w grę. Co więc może zaważyć na tym, czy wybierzemy umowę aktywizacyjną?
Taka umowa może zostać podpisana z opiekunką, które znajduje się w przedziale wiekowym od 20. tygodnia życia do 3 lat, choć w wyjątkowych uzasadnionych sytuacjach granicę tę można przesunąć jeszcze o rok – na przykład jeśli rodzice mieszkają w miejscowości, w której nie ma dostępu do przedszkoli, opiekunka do dziecka może zajmować się dzieckiem do 4. roku życia.
Poza tym istotny jest również wiek opiekunki do dziecka – otóż osoba, z którą chcemy podpisać umowę aktywizacyjną, nie może być niepełnoletnia. Dodatkowo powinna być ona przed podpisaniem umowy bezrobotna.
Dodatkowo tej funkcji w przypadku takiej umowy nie może pełnić także żaden z rodziców dziecka, ale nie ma już problemów z podpisaniem jej z osobą, która jest spokrewniona z rodzicami czy opiekunami – rodzeństwo, babcia, kuzyn czy kuzynka mogą zostać legalnie zatrudnieni na podstawie umowy aktywizacyjnej.
Umowa musi zawierać następujące elementy: strony umowy, jej cel i przedmiot oraz miejsca, w których sprawowana będzie opieka, a także czas jej trwania. W dokumencie powinny być także opisane obowiązki opiekunki do dziecka, jej wynagrodzenie oraz czas jego wypłaty, a także okres obowiązywania umowy.
Po podpisaniu umowy przez strony, powinna ona zostać przekazana do ZUS-u, który będzie płacił za opiekunkę składki. Jednak tutaj również mają miejsce pewne okoliczności. Aby tak się stało i ZUS pokrywał składki, rodzice muszą być zatrudnieni na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej, mogą również prowadzić działalność gospodarczą. Dodatkowo kwota składek nie może być wyższa od najniższej krajowej pensji. Jeśli granica zostanie przekroczona, składki płaci zatrudniający.
Umowa o pracę
Jeśli rodzice czy opiekunowie wiedzą, że ze względu na powyższej wymienione wymagania, nie mogą podpisać z opiekunką do dziecka umowy aktywizacyjnej, rozwiązaniem może być umowa o pracę.
W takiej sytuacji należy zarejestrować opiekunkę w ZUS-ie i opłacać za nią składki na ubezpieczenie. Dodatkowo należy pamiętać, że umowa o pracę gwarantować musi przynajmniej minimalną krajową pensję.
Opiekunka do dziecka, z którą podpisano umowę o pracę, posiada pełnię praw pracownika, przykładowo ma prawo do urlopu.
Umowa zlecenie
Jeśli rodzice stwierdzą, że zatrudnienie na podstawie umowy o pracę jest dla nich nieopłacalne, mogą podpisać z opiekunką także umowę o zlecenie. Wówczas nie trzeba płacić zaliczek na podatek dochodowy, jedynie składki ZUS.