Ślub zawarty w Ukrainie - rejestracja w Polsce
Jeszcze przed wybuchem wojny Polska była popularnym kierunkiem migracyjnym dla obywateli Ukrainy. Po wybuchu wojny nie uległo to zmianie, a nawet się nasiliło. W związku z tym nie tylko coraz częściej zdarzają się małżeństwa mieszane, lecz także obywatele Ukrainy po spełnieniu przesłanek uzyskują polskie obywatelstwo. Co w sytuacji, kiedy związek małżeński został zawarty w Ukrainie? Czy w Polsce będzie on podlegał rejestracji? Poniżej wyjaśniamy jak w świetle polskiego prawa wygląda ślub zawarty w Ukrainie.
Ślub zawarty w Ukrainie - transkrypcja aktu małżeństwa
Ustawa z dnia 28 listopada 2014 roku – Prawo o aktach stanu cywilnego definiuje pojęcie stanu cywilnego jako sytuację prawną osoby wyrażoną przez cechy ją indywidualizujące, kształtowaną przez zdarzenia naturalne, czynności prawne lub orzeczenia sądów, lub decyzje organów, stwierdzoną w akcie stanu cywilnego.
Kiedy zdarzenie mające wpływ na stan cywilny miało miejsce na terytorium Polski, rejestracji stanu cywilnego dokonuje się w rejestrze stanu cywilnego w formie aktów stanu cywilnego. Zdarzenia mające wpływ na stan cywilny, które wystąpią na terytorium innego państwa, będą dokumentowane na zasadach w nim obowiązujących. Najczęściej w przypadku rejestracji związku małżeńskiego zawartego w Ukrainie mowa o transkrypcji dokumentu potwierdzającego fakt jego zawarcia.
Aktem stanu cywilnego jest wpis o urodzeniu, małżeństwie albo zgonie w rejestrze stanu cywilnego wraz z treścią późniejszych wpisów wpływających na treść lub ważność tego aktu.
Zagraniczny dokument stanu cywilnego wydany zgodnie z przepisami kraju, w którym miało zdarzenie je dokumentujące, np. zawarcie małżeństwa, będący dowodem zdarzenia i jego rejestracji, może zostać przeniesiony do polskiego rejestru stanu cywilnego w drodze transkrypcji.
Transkrypcja zagranicznego dokumentu stanu cywilnego polega na wiernym i literalnym przeniesieniu treści zagranicznego dokumentu stanu cywilnego zarówno językowo, jak i formalnie, bez żadnej ingerencji w pisownię imion i nazwisk osób wskazanych w zagranicznym dokumencie stanu cywilnego. Transkrypcji podlega dokument, który w państwie wystawienia jest uznawany za dokument stanu cywilnego i ma moc dokumentu urzędowego oraz został wydany przez właściwy organ. Dokument ten nie może również budzić wątpliwości co do jego autentyczności.
Wniosek o transkrypcję aktu małżeństwa
Wniosek o dokonanie transkrypcji zagranicznego aktu małżeństwa można złożyć do wybranego kierownika urzędu stanu cywilnego lub do konsula.
Przykład 1.
Czy pani Nadia Nowak, obywatelka Polski, która poślubiła we Lwowie pana Ivana Szewczenko, obywatela Ukrainy, może wystąpić do Polskiego urzędu stanu cywilnego o dokonanie transkrypcji dokumentu stwierdzającego zawarcie małżeństwa?
W tym przypadku nie ma przeszkód, aby transkrypcja dokumentu potwierdzającego ślub zawarty w Ukrainie została dokonana w Polsce.
- wniosek o transkrypcję aktu stanu cywilnego sporządzonego za granicą;
- ważny dokument tożsamości;
- oryginalny zagraniczny odpis aktu stanu cywilnego wraz z urzędowym jego tłumaczeniem dokonanym przez tłumacza przysięgłego wpisanego na listę prowadzoną przez Ministra Sprawiedliwości lub uprawnionego do dokonywania takich tłumaczeń w państwach członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) albo tłumaczeniem przez konsula;
- dowód uiszczenia opłaty 50 zł za wydanie odpisu zupełnego po transkrypcji treści aktu stanu cywilnego sporządzonego za granicą.
Dokument zagraniczny potwierdzający stan cywilny może zostać przetłumaczony przez konsula lub uprawnionego pracownika przedstawicielstwa dyplomatycznego państwa obcego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli w Polsce nie ma tłumacza przysięgłego danego języka obcego. W tej sytuacji za przetłumaczone przez konsula dokumenty uznaje się:
- dokumenty w języku obcym przetłumaczone na język polski przez tłumacza w państwie przyjmującym i poświadczone przez konsula;
- dokumenty przetłumaczone z języka rzadko występującego na język znany konsulowi, a następnie przetłumaczone przez konsula na język polski.
Odmowa transkrypcji aktu małżeństwa – kiedy nastąpi?
Ustawa – Prawo o aktach stanu cywilnego wskazuje przypadki, kiedy kierownik urzędu stanu cywilnego odmawia dokonania transkrypcji, a ma to miejsce w następujących sytuacjach:
- dokument potwierdzający zdarzenie mające wpływ na stan cywilny w państwie wystawienia nie jest uznawany za dokument stanu cywilnego;
- dokument potwierdzający zdarzenie mające wpływ na stan cywilny nie ma mocy dokumentu urzędowego;
- dokument potwierdzający zdarzenie mające wpływ na stan cywilny nie został wydany przez właściwy organ;
- dokument potwierdzający zdarzenie mające wpływ na stan cywilny budzi wątpliwości co do jego autentyczności;
- dokument potwierdzający zdarzenie mające wpływ na stan cywilny potwierdza zdarzenie inne niż urodzenie, małżeństwo lub zgon;
- zagraniczny dokument potwierdzający zdarzenie mające wpływ na stan cywilny powstał w wyniku transkrypcji w państwie innym niż państwo zdarzenia;
- transkrypcja dokumentu potwierdzającego zdarzenie mające wpływ na stan cywilny byłaby sprzeczna z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej.
- Brak zapisu w zagranicznym akcie małżeństwa o noszonym nazwisku przez małżonków lub dzieci zrodzone z małżeństwa
Widzieć należy, że może zdarzyć się sytuacja, kiedy zagraniczny akt stanu cywilnego potwierdzający zawarcie małżeństwa nie zawiera zapisu o oświadczeniu małżonków w sprawie swojego nazwiska noszonego po zawarciu małżeństwa. W takiej sytuacji małżonkowie mogą:
- złożyć takie oświadczenia w składanym wniosku o transkrypcję albo
- w każdym czasie złożyć je do protokołu przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, który dokonał transkrypcji.
Ten sam tryb stosuje się do składania oświadczenia w sprawie nazwiska dzieci zrodzonych z tego małżeństwa.
Gdyby transkrypcja była dokonywana na wniosek jednego z małżonków, wówczas kierownik urzędu stanu cywilnego powiadamia o transkrypcji drugiego małżonka oraz informuje go o prawie do złożenia oświadczenia w sprawie nazwiska.
Jeśli transkrypcja zostałaby dokonana na wniosek innej osoby, której transkrybowany dokument nie dotyczy, to obowiązkiem kierownika urzędu stanu cywilnego jest poinformowanie o tym fakcie osób, których dokument dotyczy, wraz z poinformowaniem o prawie do złożenia oświadczeń w sprawie nazwiska małżonków oraz dzieci, które zrodzone będą z tego związku.
Powyższa procedura ma zastosowanie także w przypadku składania wniosku o transkrypcję zagranicznego aktu małżeństwa u konsula. W tym wypadku oświadczenia w sprawie nazwiska noszonego po zawarciu małżeństwa oraz oświadczenia w sprawie nazwiska dzieci zrodzonych z tego małżeństwa małżonkowie mogą zawrzeć:
- w składanym wniosku o transkrypcję albo
- złożyć do protokołu przed konsulem przy składaniu wniosku o transkrypcję.
Złożenie do protokołu przed konsulem oświadczeń w sprawie nazwiska noszonego po zawarciu małżeństwa oraz oświadczenia w sprawie nazwiska dzieci zrodzonych z tego małżeństwa przy składaniu wniosku o transkrypcję nakłada na konsula obowiązek dołączenia takiego protokołu do wniosku o dokonanie transkrypcji.
Dokonanie transkrypcji
Dokonując transkrypcji zagranicznego dokumentu stanu cywilnego, nazwę miejscowości położonej poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej zamieszcza się w pisowni ustalonej przez Komisję Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej.
Treść zagranicznego dokumentu stanu cywilnego przenoszona jest do rejestru stanu cywilnego w formie czynności materialno-technicznej, zamieszczając w akcie stanu cywilnego adnotację o transkrypcji.
Po dokonaniu procedury transkrypcji kierownik urzędu stanu cywilnego, który dokonał transkrypcji, wydaje wnioskodawcy odpis zupełny aktu stanu cywilnego.
Rozwód w przypadku małżeństw zawartych w Ukrainie
Ślub zawarty w Ukrainie może zostać rozwiązany przez rozwód w polskim sądzie, z uwzględnieniem poniższych zasad.
Sprawy małżeńskie oraz sprawy dotyczące małżeńskich stosunków majątkowych należą do jurysdykcji krajowej także wtedy, gdy:
- oboje małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania lub ostatnie miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli jedno z nich nadal ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, lub
- małżonek będący powodem ma co najmniej od roku bezpośrednio przed wszczęciem postępowania miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, lub
- małżonek będący powodem jest obywatelem polskim i ma co najmniej od 6 miesięcy bezpośrednio przed wszczęciem postępowania miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, lub
- oboje małżonkowie są obywatelami polskimi.
Z powyższego wynika, że możliwy jest rozwód obywateli Ukrainy, którzy zawarli związek w Ukrainie, o ile spełnią jedną z powyższych pozwalających uzyskać sądom polskim jurysdykcję do rozpoznania sprawy, zatem może to mieć miejsce w sytuacji, kiedy:
- oboje małżonkowie uzyskają polskie obywatelstwo lub je mają;
- jeden z nich uzyskał lub ma polskie obywatelstwo, będzie stroną inicjującą postępowanie rozwodowe i od 6 miesięcy przed jego wszczęciem ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu w Polsce;
- obywatel Ukrainy, który będzie stroną wszczynającą postępowanie rozwodowe, od minimum roku bezpośrednio przed wszczęciem postępowania ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Polsce, a pozwany małżonek jest obywatelem polskim;
- małżonkowie, z których przynajmniej jeden ma polskie obywatelstwo, mieli ostatnie miejsce zamieszkania lub ostatnie miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli jedno z nich nadal ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej.
Kwestie dotyczące zasad jurysdykcji dodatkowo reguluje umowa między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych i karnych sporządzona w Kijowie 24 maja 1993 roku, zgodnie z którą rozwód podlega prawu tego kraju, którego obywatelami są małżonkowie w chwili wszczęcia postępowania. Jeżeli małżonkowie są obywatelami dwóch różnych krajów, tj. jeden z nich obywatelem Polski, a drugi obywatelem Ukrainy, rozwód podlega prawu tego kraju, na którego terytorium mają oni miejsce zamieszkania. Jeżeli nie mieszkają w tym samym kraju, właściwe jest prawo tego kraju, przed którego organem toczy się postępowanie, przy czym właściwe są organy obu krajów z zastrzeżeniem zasady pierwszeństwa tego kraju, przed którym wcześniej wszczęto postępowanie.
Ślub zawarty w Ukrainie - rejestracja w Polsce - podsumowanie
Podsumowując, rejestracja (transkrypcja) dokumentu potwierdzającego ślub zawarty w Ukrainie w Polsce odbywa się na tych samych zasadach co każda inna transkrypcja zagranicznego aktu stanu cywilnego. Najczęściej jest to potrzebne do rozwodu lub separacji, ale czasem dokumenty te mogą być transkrybowane do innych celów. Ślub zawarty w Ukrainie jest ważny, a w Polsce wymagana jest jedynie rejestracja dokumentu potwierdzającego fakt jego zwarcia.
