Przewożenie pieniędzy przez granicę
Wprowadzenie strefy Schengen spowodowało, że obywatele Unii Europejskiej i większości innych krajów nienależących do Wspólnoty mogą w zasadzie bez większych problemów przekraczać granice różnych państw. Pandemia koronawirusa na świecie wprowadziła niestety w tym zakresie znaczące ograniczenia, związane m.in. z koniecznością posiadania aktualnych szczepień lub poddania się testom przeciwko COVID-19. Jak jednak w obecnych czasach wygląda przewożenie pieniędzy przez granicę? Czy tutaj także panują jakieś ograniczenia?
Pieniądz elektroniczny a gotówka
Zacznijmy od tego, że problem przewożenia pieniędzy przez granicę absolutnie nie dotyczy tzw. pieniądza elektronicznego. Jest on bowiem zapisany w systemie bankowości, do której dostęp można mieć w zasadzie z każdego miejsca na świecie (pod warunkiem dostępu do internetu i posiadania odpowiedniego sprzętu). Jeśli więc ktoś wybiera się w podróż do innego kraju i ma przy sobie wyłącznie kartę płatniczą, to nie musi obawiać się żadnej kontroli ze strony urzędników stacjonujących na granicy – stan konta w banku nie jest w ogóle sprawdzany.
Zupełnie inaczej przedstawia się kwestia tzw. żywego pieniądza, czyli wciąż popularnej gotówki. Mimo że pieniądz elektroniczny jest coraz bardziej popularny, czasami zdarza się, że podróżujący musi zabrać ze sobą pewną ilość gotówki. Przewożenie pieniędzy przez granicę nie jest co prawda zakazane, lecz podlega ograniczeniom. W ten sposób rządy poszczególnych państw chcą zapobiec praniu brudnych pieniędzy, które pochodzą z nielegalnych źródeł.
Dwa sposoby na przewożenie pieniędzy
Tak naprawdę istnieją dwie formy przewożenia gotówki przez granicę, przy czym jeden z nich jest bardzo ryzykowny. Pierwszy sposób polega na przewożeniu dużej ilości pieniędzy bez zgłaszania tego faktu żadnym organom czy urzędom. Nie rekomendujemy takiego działania, ponieważ w przypadku kontroli granicznej właściciel gotówki może zostać jej pozbawiony, a dodatkowo obciążony karą za próbę nielegalnego wywozu pieniędzy z kraju.
Drugi sposób jest bardziej pewny i zgodny z obowiązującymi przepisami – polega na uprzednim wypełnieniu deklaracji celnej i przekazaniu jej do właściwego urzędu jeszcze przed planowaną podróżą. Pamiętajmy, że forma transportu nie ma tutaj większego znaczenia – zgłoszenie powinno być dokonane zarówno w przypadku przekroczenia granicy drogą morską, lądową, rzeczną, jak i powietrzną.
Deklaracja przewozu jest dostępna w internecie na stronie każdego urzędu celnego, w jej treści powinny znaleźć się następujące informacje:
- dokładna kwota przewożonej gotówki;
- waluta, jaka jest przewożona;
- dokładna ilość banknotów i monet wraz z określeniem ich nominałów;
- dane identyfikujące osobę przewożącą pieniądze;
- wskazanie celu podróży oraz terminu wyjazdu i przyjazdu, a także formę transportu (wodna, lądowa lub powietrzna).
Podanie szczegółowych informacji jest tutaj bardzo ważne. Służby celne zarekwirują bowiem każdą nadprogramową ilość gotówki, która nie zostanie zgłoszona w odpowiedniej deklaracji.
Omawiane pismo należy złożyć w 2 egzemplarzach do właściwego urzędu celnego. Jedna deklaracja zostanie opieczętowana i zwrócona podróżującemu, druga zaś trafi do akt urzędowych. Podpisaną i podbitą deklarację należy mieć przy sobie w chwili przekraczania granicy z każdym krajem – stanowi ona dowód na to, że podróżujący dopełnił ciążących na nim obowiązków. Brak deklaracji będzie problematyczny, ponieważ celnik może wstępnie zarekwirować nadprogramową gotówkę i nałożyć na podróżującego karę finansową – dopiero później ukarany będzie musiał wyjaśniać to, dlaczego zapomniał swojej deklaracji.
Warto w tym miejscu zaznaczyć, że jeśli pieniądze są przesyłane w przesyłkach, organy celne mogą wymagać od nadawcy lub odbiorcy, lub ich przedstawiciela, by złożył deklarację ujawnienia pieniędzy w ciągu 30 dni.
Dopuszczalna ilość przewożonej gotówki przez granicę
Zgłoszenie przewożenia pieniędzy nie jest obowiązkowe w każdym przypadku. Obowiązujące przepisy wymagają takiej procedury wyłącznie w przypadku przekroczenia pewnych kwot granicznych. Jeśli podróżujący będzie posiadał niższą ilość gotówki, niż ta określona prawnie, nie musi zgłaszać faktu przewozu żadnym organom i nie grozi mu z tego tytułu odpowiedzialność karna lub finansowa.
Od 3 czerwca 2021 roku obowiązuje nowe unijne prawo znajdujące zastosowanie także względem polskich podróżujących, którzy decydują się na przewożenie gotówki na terytorium Unii Europejskiej. Jeżeli dana osoba będzie dysponowała kwotą o wartości co najmniej 10 000 euro (ok. 45 000 zł), będzie musiała zgłosić fakt przewozu na wspomnianej już wcześniej deklaracji celnej. Odpowiedni wniosek należy złożyć organom Służby Celno-Skarbowej albo organom Straży Granicznej w miejscu, w którym planujemy przekroczyć granicę różnych krajów. Deklaracja przewozowa nie wiąże się z koniecznością uiszczenia jakichkolwiek opłat skarbowych, musi zostać jednak złożona przed wyjazdem, a nie w dniu, w którym chcemy przekroczyć granicę.
Obowiązek zgłoszenia dotyczy zarówno wywiezienia pieniędzy z obszaru Unii Europejskiej (np. do Wielkiej Brytanii, USA, krajów azjatyckich, afrykańskich i innych), jak i ich przywozu na terytorium Wspólnoty. Warto w tym miejscu podkreślić, że zgodnie z informacjami podanymi przez Ministerstwo Finansów – państwa członkowskie zobowiązane są do gromadzenia informacji zebranych w złożonych deklaracjach oraz będących wynikiem przeprowadzonych kontroli i udostępniać je organom zajmującym się zwalczaniem przepływu brudnych pieniędzy i finansowania terroryzmu. W przypadku zaistnienia dowodów na przewóz gotówki dla celów prania brudnych pieniędzy lub finansowania terroryzmu państwa członkowskie mogą wymieniać się takimi informacjami.
Co grozi za nielegalny przewóz pieniędzy?
Jeśli podróżny przewozi gotówkę odpowiadającą równowartości 10 000 euro i nie zgłasza tego faktu odpowiednim organom, to tak naprawdę nie ryzykuje niczym. W przypadku ewentualnej kontroli celnej lub granicznej taka osoba nie zostanie ukarana i nie straci swoich pieniędzy. Pamiętajmy jednak, że przekroczenie ww. kwoty chociażby o złotówkę będzie poczytywane przez funkcjonariuszy jako naruszenie prawa. W praktyce przewiezienie pieniędzy, których wartość jest większa choć o 1 eurocenta już będzie stanowiło poważny problem.
Podróżujący, który wbrew obowiązkowi przewiezie przez granicę co najmniej 10 000 euro i zostanie złapany na gorącym uczynku, musi liczyć się ze stratą wszystkich przewożonych pieniędzy. Dodatkowo może zostać obciążony karą grzywny w wysokości nawet 50% wartości nielegalnie przewożonej gotówki. Omawiany czyn stanowi bowiem wykroczenie skarbowe, które jest ścigane bardzo skrupulatnie.
Powyższe kary dotyczą jednak Polski, w przypadku innych krajów UE sankcje mogą być odmienne. Przykładowo, jeśli przewóz gotówki bez zgłoszenia zostanie wykryty na terytorium Niemiec, podróżujący naraża się nie tylko na utratę wszystkich pieniędzy, lecz także karę w wysokości 10–20% niezadeklarowanej kwoty. W świetle prawodawstwa niemieckiego takie zachowanie jest uznawane za próbę przemytu. Funkcjonariusze niemieccy mogą dodatkowo nałożyć karę finansową w wysokości kilkudziesięciu, a niekiedy nawet i kilkuset tysięcy euro.
Podsumowanie - przewożenie pieniędzy przez granicę
Od 3 czerwca 2021 roku przewóz pieniędzy na terytorium UE pomiędzy różnymi krajami (w tym wywóz i wwóz gotówki z i do UE) do kwoty 10 000 euro nie wymaga podejmowania żadnych działań urzędowych. Jeśli podróżujący zamierza jednak przewieźć w gotówce większą kwotę, fakt ten musi zgłosić wcześniej do właściwych organów celnych lub granicznych na specjalnej deklaracji. Jeśli tego nie zrobi, naraża się na utratę całej przewożonej sumy oraz odpowiedzialność finansową pod postacią wysokiej grzywny.
