Praca w Niemczech – co warto wiedzieć przed wyjazdem?

Na skróty

Podjęcie pracy za granicą wymaga szczególnego przygotowania. Trzeba zaznajomić się z uwarunkowaniami prawnymi obowiązującymi w danym kraju, a także z rozwiązaniami stosowanymi w praktyce, ponieważ w wielu aspektach mogą się one różnić od warunków zatrudnienia w Polsce. Praca w Niemczech wymaga odpowiednich działań - w artykule wyjaśniamy szczegóły!

Pobyt w Niemczech

Obywatele polscy mają prawo wjazdu i pobytu na terytorium Niemiec bez konieczności posiadania wizy i pozwolenia na pobyt. Do pobytu trwającego do 3 miesięcy wystarczy ważny dowód osobisty lub paszport. W przypadku pozostawania w Niemczech dłużej niż 3 miesiące należy posiadać status osoby poszukującej pracy, pracownika lub osoby prowadzącej działalność gospodarczą. Przebywanie w Niemczech przez ponad 6 miesięcy wymaga wykazania, że:

wciąż poszukuje się pracy,
ma się uzasadnioną perspektywę zatrudnienia.

W Niemczech należy przestrzegać obowiązku meldunkowego, którego trzeba dopełnić zwykle w ciągu 2 tygodni.

Nieznajomość języka niemieckiego oraz systemu prawnego nie chroni przed negatywnymi skutkami prawnymi, które mogą dotknąć obcokrajowca przebywającego w Niemczech. Władanie językiem niemieckim jest podstawowym warunkiem otrzymania dobrej pracy.

Dokumenty, które trzeba zabrać

W związku z wyjazdem do Niemiec należy mieć:

ważny paszport albo dowód osobisty;
Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ), którą można otrzymać w oddziałach Narodowego Funduszu Zdrowia.

Dzięki EKUZ można w Niemczech bezpłatnie korzystać z porad lekarskich oraz leczenia szpitalnego. Karta nie zapewnia jednak bezpłatnego dostępu do wszystkich świadczeń, a jedynie pomoc w nagłych przypadkach i niecierpiące zwłoki zabiegi. W przypadku pracy w Niemczech i mieszkania tam na stałe należy zapisać się do niemieckiej kasy ubezpieczenia zdrowotnego.

Należy też pamiętać o zabraniu ze sobą:

prawa jazdy,
odpisu aktu urodzenia,
świadectwa ukończenia szkoły,
dyplomu uczelni wyższej.

Dokumenty muszą być przetłumaczone na język niemiecki i poświadczone tzw. klauzulą apostille. Takiego uwierzytelnienia dokumentów przeznaczonych do obrotu z zagranicą dokonują odpowiednie instytucje państwowe (organ wydający dany dokument informuje, jaka instytucja jest odpowiedzialna za jego uwierzytelnienie).

Zobacz też

Rozpoczęcie działalności gospodarczej krok po kroku

Szukanie pracy

Poszukiwanie pracy w Niemczech warto zacząć, jeszcze będąc w Polsce – poprzez sieć EURES. Bezrobotni, zarejestrowani w urzędzie pracy i pobierający zasiłek dla bezrobotnych, mogą po wyjeździe do Niemiec przez określony czas zachować prawo do świadczeń. Konieczne jest jednak dokonanie określonych formalności – należy w tym celu zgłosić się przed wyjazdem do urzędu pracy.

W przypadku poszukiwania pracy przy pomocy pośredników trzeba uważać na oszustów pobierających opłaty z góry, lecz niewywiązujących się z tego, co obiecali (złe warunki zakwaterowania i pracy, utrata dokumentów itp.). Co do zasady polskie firmy pośredniczące nie mogą pobierać opłat za pośrednictwo od przyszłych pracowników. Dozwolone jest jedynie obciążanie pracownika kosztami podróży, wystawienia wizy, badań lekarskich i tłumaczenia dokumentów, jeżeli firma pośrednicząca zorganizowała te świadczenia.

W przypadku znalezienia oferty pracy w Niemczech:

pracodawca musi udzielić kandydatowi informacji na temat pracy, w tym określić zakres obowiązków, godziny pracy i wynagrodzenie;
kandydatowi przysługuje prawo otrzymania umowy o pracę w formie pisemnej;
pracodawca nie ma obowiązku tłumaczenia umowy na język polski;
należy uzgodnić, kto pokryje koszty przejazdu do Niemiec;
należy ustalić, czy w Niemczech będzie zapewnione zakwaterowanie i wyżywienie, oraz kto poniesie ich koszty.

Umowa o pracę

Umowa o pracę powinna zostać doręczona pracownikowi najpóźniej w ciągu miesiąca od rozpoczęcia pracy. Treść umowy powinna określać następujące dane:

nazwa i adres pracodawcy oraz dane pracownika,
początek i okres zatrudnienia,
rodzaj wykonywanych czynności i opis zadań,
miejsce wykonywania pracy,
wysokość wynagrodzenia,
czas pracy,
urlop,
okresy wypowiedzenia stosunku pracy,
wskazówki dotyczące obowiązujących układów zbiorowych oraz innych porozumień znajdujących zastosowanie do danego stosunku pracy.

Wynagrodzenie

Wynagrodzenie jest płatne najpóźniej do końca miesiąca następującego po miesiącu, w którym była świadczona praca. Zwykle jest ono przelewane na rachunek bankowy. Pracodawca zobowiązany jest do wręczenia pracownikowi co miesiąc rozliczenia wynagrodzenia, o ile jakiekolwiek dane uległy zmianie od poprzedniego rozliczenia. Obejmuje ono wyszczególnienie uzyskanych zarobków oraz kwot potrąconych na składki ubezpieczeniowe i podatki. W Niemczech obowiązują płace minimalne – pracodawca nie może ustalić wynagrodzenia poniżej wyznaczonego dolnego limitu.

Czas pracy

W Niemczech czas pracy nie może przekroczyć 8 godzin dziennie albo 48 godzin w tygodniu. Czas ten może zostać wydłużony do maksymalnie 10 godzin dziennie, jeżeli w 24-tygodniowym lub 6-miesięcznym okresie rozliczeniowym średni czas pracy nie przekroczy ośmiu godzin na dobę. W budownictwie czas pracy w grudniu, styczniu, lutym i marcu wynosi 38 godzin tygodniowo, a od kwietnia do listopada – 41 godzin tygodniowo. O pracy w godzinach nadliczbowych decyduje pracodawca.

Do czasu pracy wlicza się każdą godzinę pozostawania do dyspozycji pracodawcy oraz okresy gotowości – oczekiwania na wezwanie do wykonywania pracy.

Praca w Niemczech - Urlop wypoczynkowy

Urlop określa umowa o pracę. Pracownikowi przysługuje co najmniej:

20 dni urlopu przy pracy przez pięć dni w tygodniu,
24 dni urlopu przy pracy przez sześć dni w tygodniu.

Urlop należy wykorzystać w danym roku kalendarzowym. W określonych przypadkach jest możliwe przeniesienie urlopu na rok następny. Należy go wówczas wykorzystać najpóźniej do 31 marca.

Ubezpieczenia zdrowotne, wypadkowe i emerytalne

Pracownik może sam wybrać kasę ubezpieczenia zdrowotnego w Niemczech. Wniosek o przyjęcie do kasy składa się za pośrednictwem pracodawcy. Wszyscy pracownicy podlegają ubezpieczeniu od wypadków przy pracy (również w drodze do pracy i z pracy), za pośrednictwem branżowego związku ubezpieczycieli wypadkowych. Do ubezpieczenia wypadkowego zgłasza pracownika pracodawca, podobnie jak do ubezpieczenia emerytalnego. Pracownik otrzymuje numer ubezpieczenia społecznego, który zachowuje także po zmianie pracodawcy.

Trzeba zbierać całą dokumentację niemieckiego ubezpieczenia emerytalnego i przechowywać ją aż do powrotu do Polski w celu okazania polskiemu ubezpieczycielowi. Okres pracy w Niemczech i odprowadzone tam składki uwzględnia się w Polsce przy wyliczaniu okresów składkowych.

Rozwiązanie umowy o pracę

Okres wypowiedzenia umowy o pracę wynosi 4 tygodnie. W przypadku stosunku pracy dłuższego niż 2 lata – wydłuża się. W okresie próbnym termin wypowiedzenia to często 14 dni albo mniej. Rozwiązanie umowy o pracę w trybie natychmiastowym jest możliwe tylko z ważnego powodu. Oświadczenie woli o rozwiązaniu umowy musi mieć formę pisemną. Pracodawca nie musi podawać w wypowiedzeniu jego powodu.

W celu poszerzenia wiedzy dotyczącej zatrudnienia w Niemczech warto zapoznać się z rządową stroną https://www.gov.pl/web/niemcy/praca-i-pobyt.

Polecamy:

Porzucenie pracy przez pracownika - co się z tym wiąże?

Zobacz też