Praca w Niemczech – co warto wiedzieć przed wyjazdem?

Podjęcie pracy za granicą wymaga szczególnego przygotowania. Trzeba zaznajomić się z uwarunkowaniami prawnymi obowiązującymi w danym kraju, a także z rozwiązaniami stosowanymi w praktyce, ponieważ w wielu aspektach mogą się one różnić od warunków zatrudnienia w Polsce. Praca w Niemczech wymaga odpowiednich działań - w artykule wyjaśniamy szczegóły!

Pobyt w Niemczech 

Obywatele polscy mają prawo wjazdu i pobytu na terytorium Niemiec bez konieczności posiadania wizy i pozwolenia na pobyt. Do pobytu trwającego do 3 miesięcy wystarczy ważny dowód osobisty lub paszport. W przypadku pozostawania w Niemczech dłużej niż 3 miesiące należy posiadać status osoby poszukującej pracy, pracownika lub osoby prowadzącej działalność gospodarczą. Przebywanie w Niemczech przez ponad 6 miesięcy wymaga wykazania, że:

• wciąż poszukuje się pracy,
• ma się uzasadnioną perspektywę zatrudnienia.

W Niemczech należy przestrzegać obowiązku meldunkowego, którego trzeba dopełnić zwykle w ciągu 2 tygodni.

Dokumenty, które trzeba zabrać 

W związku z wyjazdem do Niemiec należy mieć:

• ważny paszport albo dowód osobisty;
• Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ), którą można otrzymać w oddziałach Narodowego Funduszu Zdrowia.

Należy też pamiętać o zabraniu ze sobą:

• prawa jazdy,
• odpisu aktu urodzenia,
• świadectwa ukończenia szkoły,
• dyplomu uczelni wyższej.

Dokumenty muszą być przetłumaczone na język niemiecki i poświadczone tzw. klauzulą apostille. Takiego uwierzytelnienia dokumentów przeznaczonych do obrotu z zagranicą dokonują odpowiednie instytucje państwowe (organ wydający dany dokument informuje, jaka instytucja jest odpowiedzialna za jego uwierzytelnienie).

Szukanie pracy 

Poszukiwanie pracy w Niemczech warto zacząć, jeszcze będąc w Polsce – poprzez sieć EURES. Bezrobotni, zarejestrowani w urzędzie pracy i pobierający zasiłek dla bezrobotnych, mogą po wyjeździe do Niemiec przez określony czas zachować prawo do świadczeń. Konieczne jest jednak dokonanie określonych formalności – należy w tym celu zgłosić się przed wyjazdem do urzędu pracy.

 W przypadku poszukiwania pracy przy pomocy pośredników trzeba uważać na oszustów pobierających opłaty z góry, lecz niewywiązujących się z tego, co obiecali (złe warunki zakwaterowania i pracy, utrata dokumentów itp.). Co do zasady polskie firmy pośredniczące nie mogą pobierać opłat za pośrednictwo od przyszłych pracowników. Dozwolone jest jedynie obciążanie pracownika kosztami podróży, wystawienia wizy, badań lekarskich i tłumaczenia dokumentów, jeżeli firma pośrednicząca zorganizowała te świadczenia.

 W przypadku znalezienia oferty pracy w Niemczech:

• pracodawca musi udzielić kandydatowi informacji na temat pracy, w tym określić zakres obowiązków, godziny pracy i wynagrodzenie;
• kandydatowi przysługuje prawo otrzymania umowy o pracę w formie pisemnej;
• pracodawca nie ma obowiązku tłumaczenia umowy na język polski;
• należy uzgodnić, kto pokryje koszty przejazdu do Niemiec;
• należy ustalić, czy w Niemczech będzie zapewnione zakwaterowanie i wyżywienie, oraz kto poniesie ich koszty.

Umowa o pracę 

Umowa o pracę powinna zostać doręczona pracownikowi najpóźniej w ciągu miesiąca od rozpoczęcia pracy. Treść umowy powinna określać następujące dane:

• nazwa i adres pracodawcy oraz dane pracownika,
• początek i okres zatrudnienia,
• rodzaj wykonywanych czynności i opis zadań,
• miejsce wykonywania pracy,
• wysokość wynagrodzenia,
• czas pracy,
• urlop,
• okresy wypowiedzenia stosunku pracy,
• wskazówki dotyczące obowiązujących układów zbiorowych oraz innych porozumień znajdujących zastosowanie do danego stosunku pracy.

Wynagrodzenie

Wynagrodzenie jest płatne najpóźniej do końca miesiąca następującego po miesiącu, w którym była świadczona praca. Zwykle jest ono przelewane na rachunek bankowy. Pracodawca zobowiązany jest do wręczenia pracownikowi co miesiąc rozliczenia wynagrodzenia, o ile jakiekolwiek dane uległy zmianie od poprzedniego rozliczenia. Obejmuje ono wyszczególnienie uzyskanych zarobków oraz kwot potrąconych na składki ubezpieczeniowe i podatki. W Niemczech obowiązują płace minimalne – pracodawca nie może ustalić wynagrodzenia poniżej wyznaczonego dolnego limitu. 

Czas pracy 

W Niemczech czas pracy nie może przekroczyć 8 godzin dziennie albo 48 godzin w tygodniu. Czas ten może zostać wydłużony do maksymalnie 10 godzin dziennie, jeżeli w 24-tygodniowym lub 6-miesięcznym okresie rozliczeniowym średni czas pracy nie przekroczy ośmiu godzin na dobę. W budownictwie czas pracy w grudniu, styczniu, lutym i marcu wynosi  38 godzin tygodniowo, a od kwietnia do listopada – 41 godzin tygodniowo. O pracy w godzinach nadliczbowych decyduje pracodawca.

Praca w Niemczech - Urlop wypoczynkowy

Urlop określa umowa o pracę. Pracownikowi przysługuje co najmniej:

• 20 dni urlopu przy pracy przez pięć dni w tygodniu,
• 24 dni urlopu przy pracy przez sześć dni w tygodniu.

Urlop należy wykorzystać w danym roku kalendarzowym. W określonych przypadkach jest możliwe przeniesienie urlopu na rok następny. Należy go wówczas wykorzystać najpóźniej do 31 marca.

Ubezpieczenia zdrowotne, wypadkowe i emerytalne

Pracownik może sam wybrać kasę ubezpieczenia zdrowotnego w Niemczech. Wniosek o przyjęcie do kasy składa się za pośrednictwem pracodawcy. Wszyscy pracownicy podlegają ubezpieczeniu od wypadków przy pracy (również w drodze do pracy i z pracy), za pośrednictwem branżowego związku ubezpieczycieli wypadkowych. Do ubezpieczenia wypadkowego zgłasza pracownika pracodawca, podobnie jak do ubezpieczenia emerytalnego. Pracownik otrzymuje numer ubezpieczenia społecznego, który zachowuje także po zmianie pracodawcy.

Rozwiązanie umowy o pracę

Okres wypowiedzenia umowy o pracę wynosi 4 tygodnie. W przypadku stosunku pracy dłuższego niż 2 lata – wydłuża się. W okresie próbnym termin wypowiedzenia to często 14 dni albo mniej. Rozwiązanie umowy o pracę w trybie natychmiastowym jest możliwe tylko z ważnego powodu. Oświadczenie woli o rozwiązaniu umowy musi mieć formę pisemną. Pracodawca nie musi podawać w wypowiedzeniu jego powodu.

W celu poszerzenia wiedzy dotyczącej zatrudnienia w Niemczech warto zapoznać się z rządową stroną https://www.gov.pl/web/niemcy/praca-i-pobyt.