Rada Dialogu Społecznego – cele, zadania, skład

Powołana w 2015 r. Rada Dialogu Społecznego zastąpiła Trójstronną Komisję ds. Społeczno-Gospodarczych. Jakimi kompetencjami i zadaniami charakteryzuje się Rada? Jak prezentuje się jej aktualny skład?

Czym jest i jakie cele ma Rada Dialogu Społecznego?

Rada Dialogu Społecznego (RDS) to forum trójstronnej współpracy między pracodawcami, pracownikami i stroną rządową. Jednocześnie Rada jest jednym z przykładów ustawowego forum dialogu społecznego. Strony w niej uczestniczące mają możliwość zaprezentowania swojego stanowiska w zakresie szeroko rozumianego prawa pracy i istotnych kwestii społeczno-gospodarczych, w tym mogą przedyskutować kluczowe dla siebie zagadnienia. Grupy, które pozornie mają rozbieżne interesy, mają szansę wypracować rozwiązania, które będą dla nich w równym stopniu korzystne i przyczynią się do dalszego rozwoju zarówno społecznego, jak i gospodarczego.

Cele i zadania Rady Dialogu Społecznego precyzuje ustawa, którą została ona powołana. Główne cele Rady to:

• Prowadzenie dialogu, który z jednej strony ma zapewnić warunki do rozwoju społeczno-gospodarczego, z drugiej zaś zwiększyć konkurencyjność polskiej gospodarki.
• Realizowanie zasady partycypacji i solidarności społecznej w zakresie stosunków zatrudnienia.
• Poprawa jakości wdrażania m.in. strategii społeczno-gospodarczych w drodze prowadzenia merytorycznego i regularnego dialogu między stronami Rady – przedstawicielami rządu, pracowników i pracodawców.
• Wsparcie prowadzenia dialogu społecznego na każdym ze szczebli jednostek samorządu terytorialnego.

Aby realizować swoje cele, Rada Dialogu Społecznego co roku przygotowuje program działania. Program ten uwzględnia aktualną sytuację społeczno-gospodarczą oraz te kwestie, które są fundamentalne z punktu widzenia dalszego rozwoju i zwiększania efektywności dialogu społecznego.

Program Rady Dialogu Społecznego jest przedstawiany Radzie Ministrów w terminie wskazanym w ustawie o Radzie – do 20 lutego każdego roku.

Rada Dialogu Społecznego – kompetencje i zadania

Zarówno kompetencje, jak i zadania Rady Dialogu Społecznego są szerokie. W ramach kompetencji może ona m.in. przygotowywać projekty aktów prawnych i kierować zapytania do ministerstw. Z kolei zadania Rady to:

• Wyrażanie opinii i zajmowanie stanowisk w zakresie spraw społeczno-gospodarczych, np. Rada Dialogu Społecznego jest stroną konsultacji w zakresie Polskiego Ładu.
• Opiniowanie m.in. projektów aktów prawnych – Rada Dialogu Społecznego wypowie się choćby w sprawie projektu dotyczącego pracy zdalnej.
• Opiniowanie m.in. Wieloletniego Planu Finansowego Państwa oraz różnych innych dokumentów przygotowanych przez Radę Ministrów i jej członków.
• Inicjowanie procesu legislacyjnego – w takim zakresie, w jakim przewiduje to ustawa o Radzie Dialogu Społecznego.
• Wykonywanie zadań, do których Rada została zobowiązana przez inne ustawy, np. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę – rząd przedstawia Radzie Dialogu Społecznego m.in. wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej na kolejny rok.

W Radzie Dialogu Społecznego działają zespoły problemowe. Są to zespoły m.in. ds. prawa pracy, ds. budżetu, wynagrodzeń i świadczeń socjalnych, ds. ubezpieczeń społecznych, ds. funduszy europejskich czy ds. usług publicznych.

Jaki jest skład Rady Dialogu Społecznego?

Aby móc realizować swoje cele, Rada Dialogu Społecznego składa się z trzech grup – są to odpowiednio przedstawiciele strony rządowej, przedstawiciele strony pracowników i przedstawiciele strony pracodawców. Dodatkowo w pracach Rady biorą udział:

• Przedstawiciele Prezydenta, Prezesa NBP, Prezesa GUS, Głównego Inspektora Pracy – to głos doradczy.
• Przedstawiciele różnych organizacji i instytucji, którzy zostali zaproszeni przez przewodniczącego Rady.

Zarówno strona pracowników, jak i pracodawców ma taką samą liczbę przedstawicieli w Radzie – zgodnie z ustawą o Radzie Dialogu Społecznego jest ich nie więcej niż 25.

Rada Dialogu Społecznego – przedstawiciele strony rządowej

Stronę rządową w Radzie reprezentują przedstawiciele Rady Ministrów, którzy zostali wskazani przez Prezesa Rady Ministrów. Są to: Minister Rodziny i Polityki Społecznej, Minister Infrastruktury, Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, Minister Zdrowia, Minister Edukacji i Nauki, Minister Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej, Minister Klimatu i Środowiska oraz Minister Aktywów Państwowych.

Rada Dialogu Społecznego – przedstawiciele strony pracowników

Pracownicy w Radzie są reprezentowani przez przedstawicieli reprezentatywnych (spełniających warunki określone w ustawie o Radzie Dialogi Społecznego) organizacji związkowych pracowników. Do takich organizacji należą: Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”, Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych oraz Forum Związków Zawodowych.

Rada Dialogu Społecznego – przedstawiciele strony pracodawców

Również strona pracodawców ma swoich przedstawicieli. Są to – analogicznie jak w przypadku pracowników – przedstawiciele reprezentatywnych organizacji zrzeszających pracodawców. Należą do nich: Konfederacja Lewiatan, Związek Rzemiosła Polskiego, Związek Pracodawców Business Center Club, Związek Przedsiębiorców i Pracodawców, Federacja Przedsiębiorców Polskich, Pracodawcy Rzeczypospolitej Polskiej.

Czym są wojewódzkie rady dialogu społecznego?

Ustawa o Radzie Dialogu Społecznego przewiduje też możliwość utworzenia – na szczeblu wojewódzkim – wojewódzkich rad dialogu społecznego (WRDS), które zastępują wcześniej funkcjonujące wojewódzkie komisje dialogu społecznego. Do powstania wojewódzkiej rady dochodzi na wniosek co najmniej jednej organizacji reprezentującej pracowników i co najmniej jednej reprezentującej pracodawców. O utworzeniu takiej rady decyduje marszałek województwa. W skład każdej wojewódzkiej rady dialogu społecznego wchodzi:

• Marszałek województwa i dwie wskazane przez niego osoby – przedstawiciele innych jednostek samorządu terytorialnego lub organizacji zrzeszających samorządy.
• Przedstawiciele reprezentatywnych organizacji pracowników i pracodawców.
• Wojewoda i dwie wskazane przez niego osoby.

Do głównych zadań wojewódzkich rad dialogu społecznego należy m.in. rozpatrywanie spraw przekazanych przez Radę Dialogu Społecznego (o zasięgu wojewódzkim) czy wyrażanie opinii dotyczących strategii rozwoju województwa.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego