Służba wojskowa a zaliczenie jej do stażu pracy

Na skróty

Jak wskazano w preambule Ustawy z dnia 11 marca 2022 roku o obronie Ojczyzny – dalej „ustawa” – wspomniany akt prawny uchwalono w trosce o „bezpieczeństwo naszej Ojczyzny, kierując się konstytucyjnym obowiązkiem jej obrony nałożonym na każdego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej oraz pragnąc zagwarantować wszystkim, którzy realizują ten obowiązek, jak najlepsze warunki, w szczególności żołnierzom, którzy pełnią służbę wojskową dla dobra Rzeczypospolitej Polskiej, a od których służba ta wymaga zdyscyplinowania, lojalności i poświęcenia”. Jednym z instrumentów służących tak określonym celom ustawy jest korzystne uregulowanie uprawnień, które zależą od stażu pracy, poprzez wprowadzenie zasady zaliczania do niego okresu odbywania czynnej służby wojskowej. Przeczytaj artykuł i dowiedz się więcej w temacie: staż pracy a służba wojskowa.

Obowiązek służby wojskowej

Obowiązkowi pełnienia służby wojskowej podlegają obywatele polscy, począwszy od dnia, w którym kończą 18 lat życia, do końca roku kalendarzowego, w którym kończą 60 lat życia, a posiadający stopień podoficerski lub oficerski – 63 lata życia.

Obowiązek ten nie dotyczy osób, które zostały uznane ze względu na stan zdrowia za trwale niezdolne do służby. Ponadto wspomnianemu obowiązkowi nie podlegają kobiety w ciąży oraz w okresie 6 miesięcy po porodzie, a także osoby sprawujące opiekę nad dziećmi lub osobami obłożnie chorymi, wobec których orzeczono trwałą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym, wobec których orzeczono całkowitą niezdolność do pracy oraz samodzielnej egzystencji, zaliczonymi do znacznego stopnia niepełnosprawności – jeżeli osoby te wspólnie z nimi zamieszkują i opieki tej nie można powierzyć innym osobom (art. 5 ustawy).

Zobacz też

Służba wojskowa - rodzaje

Służba wojskowa dzieli się na:

czynną służbę wojskową;
służbę w rezerwie (art. 129 ustawy).

Czynna służba wojskowa polega na pełnieniu:

zasadniczej służby wojskowej – w tym służby dobrowolnej i obowiązkowej;
terytorialnej służby wojskowej;
służby w aktywnej rezerwie w dniach tej służby oraz odbywaniu ćwiczeń wojskowych w ramach pasywnej rezerwy;
zawodowej służby wojskowej;
służby w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny (art. 130 ustawy).

Służba w rezerwie ma na celu zapewnienie uzupełnieniowych potrzeb Sił Zbrojnych i dzieli się na:

aktywną rezerwę – tworzoną przez osoby, które zgłosiły chęć pełnienia służby w aktywnej rezerwie, złożyły przysięgę wojskową i nie pełnią innego rodzaju służby wojskowej oraz nie ukończyły 60. roku życia, a w przypadku osób posiadających stopień podoficerski lub oficerski – 63. roku życia;
pasywną rezerwę – tworzoną przez osoby, które mają uregulowany stosunek do służby wojskowej i nie pełnią innego rodzaju służby wojskowej, i nie podlegają militaryzacji oraz nie ukończyły 60. roku życia, a w przypadku osób posiadających stopień podoficerski lub oficerski – 63. roku życia (art. 131 ustawy).

Okresy odbywania czynnej służby wojskowej

Odbywanie czynnej służby wojskowej trwa:

do 12 miesięcy – w przypadku dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej (art. 143 ust. 1 ustawy);
9 miesięcy – w przypadku obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej (art. 153 ust. 1 ustawy);
od roku do 6 lat – w przypadku terytorialnej służby wojskowej, przy czym terytorialną służbę wojskową pełni się rotacyjnie w jednostce wojskowej albo innym miejscu określonym przez dowódcę jednostki wojskowej co najmniej raz w miesiącu przez okres 2 dni w czasie wolnym od pracy; w pozostałe dni pełni się służbę dyspozycyjnie, poza jednostką wojskową, pozostając w gotowości do stawienia się do służby pełnionej rotacyjnie (art. 170 ust. 2, art. 171 ustawy);
przez czas nieokreślony – w przypadku służby w aktywnej rezerwie, przy czym służbę pełni się raz na kwartał jednorazowo, przez co najmniej 2 dni w czasie wolnym od pracy oraz jednorazowo, przez 14 dni, co najmniej raz na 3 lata (art. 240, art. 243 ustawy);
1 dzień lub nieprzerwanie do 30 dni, lub nieprzerwanie do 90 dni, lub rotacyjnie z przerwami do 30 dni – w przypadku ćwiczeń wojskowych żołnierzy pasywnej rezerwy, przy czym czas trwania ćwiczeń wojskowych w odniesieniu do żołnierza pasywnej rezerwy nie może przekraczać łącznie 90 dni w ciągu roku (ćwiczenia wojskowe trwające do 24 godzin mogą odbywać się nie więcej niż 3 razy w roku, a pozostałe ćwiczenia raz w roku; art. 248 ust. 1, art. 249, art. 251 ustawy);
przez czas nieokreślony – w przypadku zawodowej służby wojskowej (art. 185 ust. 2 ustawy);
do zwolnienia ze służby – w przypadku mobilizacji (art. 534 ustawy).

Wliczanie czasu odbywania czynnej służby wojskowej do stażu pracowniczego

Pracownikowi, który w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z czynnej służby wojskowej, z wyłączeniem zawodowej służby wojskowej i zasadniczej służby wojskowej, podjął pracę u pracodawcy, u którego był zatrudniony w dniu powołania do tej służby, czas odbywania służby wojskowej wlicza się do okresu zatrudnienia u tego pracodawcy w zakresie wszystkich uprawnień wynikających ze stosunku pracy (art. 313 ust. 1 ustawy).

Przykład 1.

Pracownik będący żołnierzem rezerwy został powołany na ćwiczenia wojskowe trwające 30 dni. Zakończyły się one 25 października 2024 roku (w piątek). 28 października 2024 roku (w poniedziałek) pracownik stawił się do pracy u swojego pracodawcy. W związku z powyższym wspomniany 30-dniowy okres odbywania ćwiczeń wojskowych przez pracownika podlega u tego pracodawcy wliczeniu do okresu zatrudnienia w zakresie wszystkich uprawnień wynikających ze stosunku pracy. Innymi słowy, okres ćwiczeń wojskowych jest traktowany, pod względem uprawnień związanych ze stażem pracy, tak jakby pracownik w okresie tym świadczył pracę na rzecz pracodawcy.

Pracownikowi, który w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z czynnej służby wojskowej, z wyłączeniem zawodowej służby wojskowej, podjął pracę po raz pierwszy lub u innego pracodawcy niż ten, u którego był zatrudniony w dniu powołania do tej służby, czas odbywania służby wojskowej wlicza się do okresu zatrudnienia wymaganego do nabywania lub zachowania uprawnień wynikających ze stosunku pracy, z wyjątkiem uprawnień przysługujących wyłącznie pracownikom u pracodawcy, u którego podjął pracę (art. 313 ust. 2 ustawy).

Przykład 2.

Żołnierz, który odbył 12-miesięczną dobrowolną zasadniczą służbę wojskową i został z niej zwolniony z końcem listopada 2024 roku, 10 grudnia 2024 roku podjął pracę u pracodawcy, z którym wcześniej nie wiązał go stosunek pracy. Oznacza to, że czas odbywania wspomnianej służby wojskowej należy wliczyć się do okresu zatrudnienia, od którego zależy nabycie lub zachowanie uprawnień wynikających ze stosunku pracy, z wyjątkiem uprawnień przysługujących wyłącznie pracownikom tego konkretnego pracodawcy. Pracodawca ten przewidział w regulaminie pracy szczególny rodzaj świadczenia, jakim jest dodatkowy 1 dzień wolny za przepracowanie u tego pracodawcy każdego roku, przy czym maksymalna liczba dni wolnych wynosi 10 (po przepracowaniu 1 roku pracownik w kolejnym roku ma prawo do 1 dodatkowego dnia wolnego, po przepracowaniu 2 lat – prawo do 2 dni itd., po przepracowaniu 10 i więcej lat – prawo do 10 dni) Świadczenie to nie wynika z przepisów obowiązujących innych pracodawców, w związku z czym do okresu, od którego zależy wymiar tego świadczenia, nie wlicza się okresu odbywania służby wojskowej.

Pracownikowi, który podjął pracę po upływie 30 dni od dnia zwolnienia z czynnej służby wojskowej, z wyłączeniem zawodowej służby wojskowej, czas odbywania tej służby wlicza się do okresu zatrudnienia wymaganego do nabycia lub zachowania uprawnień wynikających ze stosunku pracy, z wyjątkiem uprawnień przysługujących wyłącznie pracownikom u pracodawcy, u którego podjęli pracę (art. 313 ust. 3 ustawy). To unormowanie jest podobne do omówionej wyżej regulacji zawartej w art. 313 ust. 2 ustawy, przy czym odnosi się, w odróżnieniu od niej, do osób podejmujących pracę nie w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia ze służby wojskowej, lecz po upływie 30 dni.

Terminy powrotu do pracy, od których zależy sposób zaliczenia okresu służby wojskowej do stażu pracy, uważa się za zachowane, jeżeli pracownik nie mógł podjąć pracy z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy (art. 313 ust. 4 ustawy).

W przypadku żołnierzy terytorialnej służby wojskowej do okresu zatrudnienia wlicza się wyłącznie okres pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie (art. 313 ust. 7 ustawy).

Omówione wyżej regulacje zawarte w art. 313 ustawy stosuje się, jeżeli przepisy szczególne nie przewidują korzystniejszych uprawnień. Z analizy ich treści wynika, że najkorzystniejsza jest sytuacja żołnierzy powracających do pracy u swojego dotychczasowego pracodawcy, których uprawnienia związane ze stażem pracy są najszersze.

Polecamy:

Niższe wynagrodzenie po ustaniu zatrudnienia (uwzględnienie oświadczeń)