Wypadek podczas umowy zlecenia

Stwierdzenie, że doszło do wypadku przy pracy w związku z świadczoną pracą na podstawie umowy o pracę wiąże się z uzyskaniem odpowiednich świadczeń, a nawet prawem do odszkodowania. Procedura dotycząca stwierdzenia, że doszło do wypadku przy pracy wymaga przeprowadzenia adekwatnych działań, co jednak nie zmienia postaci rzeczy w zakresie możliwości wytoczenia odpowiednich roszczeń, kiedy odpowiedni organy dojdzie do wniosku, że doszło do wypadku przy pracy w rozumieniu ustawy. Wątpliwości jednak pojawiają się w sytuacji, kiedy zleceniobiorca realizując zlecenie również ulega wypadkowi, czy w takim przypadku zleceniobiorca ma prawo do jakichkolwiek świadczeń i możliwość wysuwania roszczeń? Udzielenie odpowiedzi na te pytania jawą się jako bardzo istotne, mając na uwadze liczbę zawieranych umów zlecenia. W artykule wyjaśniamy czy wypadek podczas umowy zlecenia powoduje konieczność wypłaty świadczeń!

Czy wypadek podczas umowy zlecenia można uznać za wypadek przy pracy?

Wyjaśnienia czym w rzeczywistości jest wypadek przy pracy należy poszukiwać w ustawie z dnia 30 października 2002 r.o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Zgodnie z art. 3 wspomnianej ustawy, za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

1. podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
2. podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
3. w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
   Zobacz też

   • Młodociany zatrudniony w handlu i gastronomii

Ustawodawca jednak nie poprzestaje na powyższych wyjaśnieniach, dokonując interpretacji wypadku przy pracy. Należy tutaj podkreślić, że w kontekście postawionych pytań, ustawodawca wskazał, że za wypadek przy pracy uważa się również nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia (art. 3 ust. 3 pkt 6 ustawy o  ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych).

Powyższa zatem definicja pozwala przyjąć, że również zleceniobiorca, który uległ wypadkowi podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych czy na rzez przełożonego ma prawo do adekwatnych roszczeń i świadczeń z tytułu wypadku przy pracy. 

Tryb procedowania w przypadku badania wypadku zleceniobiorcy 

Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określił, w drodze rozporządzenia, tryb uznawania zdarzenia, między innymi osób zatrudnionych w oparciu o umowę cywilno-prawną za wypadek przy pracy, kwalifikację prawną zdarzenia, wzór karty wypadku i termin jej sporządzania, biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia jednolitości obowiązujących rozwiązań dotyczących ustalania okoliczności i przyczyn tych wypadków.

Zleceniobiorca, który doznał wypadku przy pracy kategoryzowany jest jako osoba poszkodowana. W stosunku do poszkodowanego będącego zleceniobiorcą ustalenia zgodnie z ustawą, dotyczące okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy dokonuje zleceniodawca. 

Podkreślenia wymaga okoliczność, że zleceniodawca obowiązany jest do ustalenia przyczyn i okoliczności nieszczęśliwego zdarzenia, na podstawie omawianego przepisu, tylko w stosunku do osób wykonujących umowę zlecenia. Jeżeli praca jest świadczona na podstawie na podstawie umowy zlecenia i poszkodowanym w wyniku nieszczęśliwego zdarzenia została osoba współpracująca z przyjmującym zlecenie to obowiązek ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku obciąża właśnie ww. wymienione osoby w stosunku do tych osób, które z nimi współpracują.

Zdarzenie, wskazujące że doszło do wypadku przy pracy, uznaje się za wypadek przy pracy na podstawie ustalenia jego okoliczności i przyczyn, w szczególności przez:

1. zabezpieczenie miejsca wypadku w sposób pozwalający odtworzyć jego okoliczności;
2. dokonanie oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń ochronnych oraz zbadanie warunków wykonywania pracy i innych okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku;
3. wysłuchanie wyjaśnień poszkodowanego, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala;
4. zebranie informacji dotyczących wypadku od świadków wypadku;
5. zebranie innych dowodów dotyczących wypadku, uznanych za niezbędne.

Po ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku - nie później niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku - sporządza kartę wypadku, inaczej niż w przypadku pracownika, który uległ wypadkowi przy pracy, tam bowiem sporządza się protokół powypadkowy. 

Poszkodowany lub uprawniony do jednorazowego odszkodowania członek jego rodziny może zgłosić uwagi i zastrzeżenia do ustaleń zawartych w karcie wypadku, o czym zostają pouczeni przez podmiot sporządzający kartę wypadku. Do karty wypadku dołącza się zapis wyjaśnień poszkodowanego i informacji uzyskanych od świadków wypadku, a także inne dokumenty zebrane w czasie ustalania okoliczności i przyczyn wypadku, w szczególności dokumenty sporządzone z oględzin miejsca wypadku, inne dowody dotyczące wypadku uznane za niezbędne do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, a także uwagi i zastrzeżenia do ustaleń zawartych w karcie wypadku zgłoszone przez poszkodowanego lub uprawnionego członka rodziny.

Kartę wypadku sporządza się w 3 egzemplarzach: pierwszy egzemplarz otrzymuje poszkodowany lub uprawniony członek rodziny, drugi egzemplarz pozostaje u podmiotu ustalającego okoliczności i przyczyny wypadku, trzeci egzemplarz jest przekazywany do zakładu, jeżeli zdarzenie zostało uznane za wypadek przy pracy.

Niezwłocznie po otrzymaniu zawiadomienia o wypadku podmioty obowiązane do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku zawiadamiają pisemnie właściwą terenową jednostkę organizacyjną zakładu o wszczęciu postępowania dotyczącego ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy. W postępowaniu tym może uczestniczyć przedstawiciel zakładu.

Świadczenia i roszczenia przysługujące zleceniodawcy w przypadku wystąpienia wypadku przy pracy

Dokonanie ustaleń, iż nastąpił wypadek przy pracy, zleceniobiorcy należą się z tego tytułu świadczenia okresowe. Może zatem wnioskować o zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne czy rentę. Osoba, która pracuje w oparciu o umowę zlecenia może też liczyć na jednorazowe odszkodowanie z ZUS.

W przypadku kiedy w wyniku wypadku przy pracy doszło do śmierci poszkodowanego (zleceniobiorcy) wówczas, to członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, przysługuje jednorazowe odszkodowanie. Odszkodowanie to przysługuje również w razie śmierci wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej rencisty, który był uprawniony do renty z ubezpieczenia wypadkowego.

Wyłączenia prawa do świadczeń

Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują ubezpieczonemu, gdy wyłączną przyczyną wypadków, było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.

Dopiero jeżeli poszkodowany jest wyłącznie odpowiedzialny za spowodowanie wypadku, to nie przysługują mu świadczenia z ubezpieczenia społecznego. Konieczne jest zatem zbadanie i rozważenie wszystkich okoliczności mogących stanowić przyczynę wypadku, aby ustalić, czy poszkodowany jest wyłącznie odpowiedzialny za jego wystąpienie. Ubezpieczonemu przysługują zatem świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego, jeżeli oprócz udowodnionego naruszenia przez niego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, wywołanego jego umyślnym lub rażąco niedbałym zachowaniem - przyczyną wypadku przy pracy było obiektywnie nieprawidłowe (niewłaściwe) zachowanie innego uczestnika zdarzenia, choćby niezawinione.

Materiał opracowany przez zespół „Tak Prawnik”.

Właścicielem marki „Tak Prawnik” jest BZ Group Sp. z o.o.