Praca dla nastolatków – co mogą robić i na jakich zasadach?

Coraz więcej niepełnoletnich osób decyduje się na pracę zarobkową. Chcą być niezależni, jak najszybciej zacząć zdobywać doświadczenie i umiejętności przydatne w przyszłości. Jak jednak wygląda praca dla nastolatków? Jak długo mogą pracować i na jakich zasadach? Podpowiadamy w niniejszym artykule!

Młodociani do 16. roku życia

Pracownicy młodociani to osoby od 16. do 18. roku życia. Zdarza się jednak, że umowę podpisują także osoby młodsze. Muszą oni jednak spełniać pewne ściśle określone wymagania.

Osoby, które nie ukończyły 16. roku życia, muszą uzyskać zgodę rodziców na pracę, podobną zgodę musi wyrazić również inspektor pracy. Praca dla nastolatków wiąże się jest również z koniecznością przedłożenia przez młodocianego  zaświadczenia od lekarza, potwierdzającego, że nie ma żadnych przeciwwskazań medycznych do zatrudnienia.

Tacy pracownicy mogą pracować tylko w określonych firmach i instytucjach związanych z działalnością kulturalną, artystyczną czy też sportową. Poza tym ich dzień pracy nie może trwać dłużej niż 6 godzin.

Pracownicy młodociani, którzy ukończyli 16 lat

Inaczej sprawa wygląda w przypadku pracowników, którzy ukończyli już 16. rok życia. Przede wszystkim istotną różnicą jest fakt, że nie potrzebują oni zgody rodziców, by móc rozpocząć pracę zarobkową. Nie mogą oni jednak wykonywać prac zabronionych, które określone zostały w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac, czyli np. prace związane z nadmiernym wysiłkiem fizycznym, wymuszoną pozycją ciała oraz zagrażające prawidłowemu rozwojowi psychicznemu, prace w narażeniu na szkodliwe działanie czynników chemicznych, fizycznych i biologicznych czy prace stwarzające zagrożenia wypadkowe. Ogólnie więc można powiedzieć, że pracownicy młodociani między 16. a 18. rokiem życia mogą być zatrudniani do pracy lekkiej oraz w celu przygotowania do wykonywania zawodu.

Czas pracy pracownika młodocianego

Pracownicy młodociani mogą pracować 8 godzin w ciągu doby, jednakże należy zaznaczyć, że podczas ferii czy wakacji ich czas pracy nie może przekraczać 7 godzin dziennie, a jeśli pracę wykonują po lekcjach, wliczają się one do czasu pracy, w związku z tym jeśli młodociany ma lekcje przez 7 godzin, do pracy może przyjść tylko na jedną. Pracownicy, którzy przygotowują się do wykonania zawodu podczas praktyk, mogą spędzać w pracy 8 godzin. Czas pracy określony jest w Kodeksie pracy.

Warunki zatrudnienia

Aby pracodawca mógł zatrudnić osobę młodocianą do pracy, musi ona spełniać dwa warunki określone w Kodeksie pracy, mianowicie:

• ukończyć co najmniej gimnazjum,

• złożyć oświadczenie lekarskie potwierdzające brak medycznych przeciwwskazań do wykonania zawodu.

Jak już wspomniano, jeśli pracownik młodociany nie jest zatrudniany w celu przygotowania zawodowego, może wykonywać prace lekkie, czyli takie, które nie zagrażają jego rozwojowi psychofizycznemu, zdrowiu i życiu.

Praca dla nastolatków powinna więc mieścić się w zakresie prac lekkich. To jaki to zakres ustala pracodawca, który następnie musi uzyskać zgodę od lekarza medycyny pracy. Następnie wykaz ten musi zostać potwierdzony także przez inspektora pracy.

Praca dla nastolatków – co mogą robić?

Wiemy już, jak wygląda praca dla nastolatków pod względem formalnym. Gdzie więc mogą oni zostać zatrudnieni?

• Nastolatek może zajmować się sprzątaniem, np. w hotelach, firmach czy prywatnych mieszkaniach.

• Młodociani pracownicy często zajmują się dziećmi i pełnią funkcję ich opiekunów. Dzięki zdobytemu doświadczeniu po ukończeniu 18. roku życia mogą oni wziąć udział w programie Au-Pair, który łączy wyjazd za granicę i opiekę nad najmłodszymi.

• Często młodzi pracownicy pomagają w sklepach, weekendowo zajmując się sprzedażą.

• Ciekawą propozycją dla młodych może być także praca w restauracji.

• Pracownik młodociany może rozdawać ulotki.