Praca i zarobki aktora teatralnego i telewizyjnego

Zawód aktora marzy się wielu osobom, które dobrze czują się na scenie. Niewielu jednak wie, z czym tak naprawdę wiąże się ta profesja. Jak zostać aktorem? Jakie wykształcenie powinna zdobyć osoba, która chce pracować w tym zawodzie? Oraz najważniejsze – jakie są zarobki aktora? Na te i inne pytania odpowiadamy w poniższym artykule.

Pochodzenie zawodu aktora

Zawód aktora ma bardzo długą historię. Pewnie wielu z nas pamięta choćby antyczny teatr grecki. Pierwsze zapiski o aktorach pojawiły się już w 534 roku p.n.e. Czyli już od starożytności zawód aktora pełnił szczególną rolę w społeczeństwie. Jednak aż do drugiej połowy XVII wieku był to zawód wykonywany przez mężczyzn. Kobiety chcące go realizować musiały liczyć się z odrzuceniem przez społeczeństwo. Zasady panujące w tym zawodzie zostały pięknie pokazane w filmie „Zakochany Szekspir”.

Oczywistym jest, że przez większość epok zawód aktora odnosił się wyłącznie do osób występujących na deskach teatrów. Jednak wraz z wynalezieniem kamery i rozwojem kinematografii profesja ta zaczęła się bardzo szybko zmieniać.

Gdzie pracuje aktor?

Jak już zostało wspomniane, miejscem pracy aktora od zawsze był teatr. Jednak dzisiaj aktor pracuje w wielu obszarach, przez co nawet doszło do wyraźnego rozróżnienia aktorów teatralnych i aktorów telewizyjnych (filmowych). Jeśli chodzi o aktorów teatralnych, to występują oni na deskach teatrów, zarówno tych państwowych, jak i prywatnych. Aktorzy pracują również w teatrach muzycznych czy w teatrach lalek. Coraz popularniejsze stają się również teatry objazdowe. W ramach określonego projektu aktorzy z różnych teatrów przygotowują przedstawienie i występują na różnych scenach (najczęściej w mniejszych miejscowościach), jeżdżąc od miasta do miasta. Nie można również zapomnieć o aktorach dubbingowych, czyli tych, którzy „grają” głosem.

Z kolei aktorzy filmowi czy inaczej telewizyjni to osoby realizujące się głównie w filmach i produkcjach telewizyjnych, np. w serialach. Nie da się ukryć, że wielu aktorów łączy pracę w teatrze z graniem w filmach i występami telewizyjnymi.

Konkurencja w tym zawodzie jest spora, dlatego wiele osób z wykształceniem aktorskim pracuje w charakterze prezenterów, konferansjerów, wodzirejów lub w reklamach.

Jak zostać aktorem? Po pierwsze wykształcenie

Osoby przejawiające zainteresowanie zawodem aktora i mające predyspozycje w tym kierunku powinny już od najwcześniejszych lat inwestować w swój rozwój i szlifowanie warsztatu aktorskiego. Rodzice dostrzegający talent swoich dzieci zapisują je na zajęcia kółek teatralnych czy do ognisk działających przy teatrach. Dzięki temu od wczesnych lat można ćwiczyć recytację, dykcję czy prawidłową artykulację oraz wcielanie się w różne role. To z pewnością pomoże w dostaniu się do wymarzonej szkoły aktorskiej.

Jeśli zastanawiasz się jak zostać aktorem, to pierwszym krokiem na pewno jest zdobycie odpowiedniego wykształcenia. Dyplomowany aktor powinien skończyć szkołę aktorską. W Polsce są tylko cztery szkoły wyższe przygotowujące do tego zawodu:

• Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie;
• Akademia Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie (z wydziałem aktorskim również we Wrocławiu);
• Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi.

Ukończenie wyższej szkoły aktorskiej nie gwarantuje zatrudnienia, jednak z pewnością pomaga w rozwoju kariery i zdobyciu roli. Wynika to z prestiżu – ograniczona liczba miejsc na roku i liczba chętnych na jedno miejsce utarły przeświadczenie, że szkoły teatralne w Polsce kończą tylko najlepsi w tym zawodzie.

W dzisiejszych czasach młodzi ludzie coraz częściej wyjeżdżają do zagranicznych szkół aktorskich, licząc nie tylko na zdobycie wykształcenia, ale głównie na spełnienie marzeń o wielkiej karierze aktorskiej na miarę hollywoodzkich gwiazd. Na świecie największymi ośrodkami kinematografii są Indie (Bollywood), Stany Zjednoczone (Hollywood) oraz Wielka Brytania.

Jakie wymagania na stanowisku aktora

Wykształcenie wyższe w zawodzie aktora z pewnością nie jest głównym kryterium, aby otrzymać angaż. Kluczowy jest talent i – nie ma co ukrywać – również szczęście. Osoba, która marzy o karierze aktora, musi przede wszystkim posiadać talent wcielania się w różne postacie i w przekonujący (naturalny) sposób oddawać emocje wynikające z odgrywanej roli. Ważnym warunkiem jest też prawidłowa wymowa oraz umiejętność recytacji. Poza powyższymi wymogami aktorem właściwie może zostać każdy. Nie ma znaczenia wygląd, wzrost, płeć, wiek, kolor skóry czy barwa głosu. Do ról i projektów poszukiwane są różne osoby, często tzw. aktorzy charakterystyczni.

Jak zdobyć rolę?

Chcąc zdobyć pracę w teatrze, aktor musi przejść przez przesłuchanie. Dotyczy to zarówno starania się o pracę na etacie, jak i do pojedynczej roli. Z kolei aktorzy chcący zagrać w filmie lub serialu telewizyjnym muszą przejść casting. Aktorzy często korzystają z usług specjalnych agentów, którzy wyszukują castingi/przesłuchania pasujące do ich podopiecznych (aktorów). Agenci często osobiście znają osoby odpowiadające za casting (czyli wybór obsady do filmu) lub producentów filmowych, którzy mają znaczące zdanie w podejmowaniu decyzji związanych z realizowanym projektem. Dzięki temu mogą „podsuwać” propozycje swoich aktorów, tym samym zwiększając ich szanse na otrzymanie roli.

Zarobki aktora

Zarobki aktora to trudny do zdefiniowania temat. Przede wszystkim dlatego, że bardzo niewiele osób jest w tym zawodzie zatrudnionych na etat. Najczęściej są to kontrakty lub umowy o dzieło. Z informacji, które można znaleźć w internecie, wynika, że średnie wynagrodzenie w tym zawodzie wynosi 4020 zł brutto. Jednak różnica w zarobkach w tej branży jest ogromna. Ich wysokość zależy od kilku czynników:

• praca w teatrze czy na planie filmowym – zdecydowanie wyższe stawki wynagrodzenia otrzymuje się za pracę w telewizji czy na planie filmowym niż za pracę w teatrze. Wynika to głównie z rentowności projektów i wielkości zarobków na sprzedanych biletach i promocji;
• liczba dni zdjęciowych – aktor otrzymuje wynagrodzenie za tzw. dzień zdjęciowy. Liczba dni zdjęciowych najczęściej jest jednak niewielka i nieregularna. Nigdy nie ma pewności, czy w danym miesiącu odbędą się jakiekolwiek dni zdjęciowe. W takiej perspektywie 1000 zł za dzień zdjęciowy przy średnio 4–6 dniach zdjęciowych w trakcie miesiąca wcale nie wydaje się wysoką kwotą.
• rozpoznawalność aktora – nie ma co ukrywać, aktor zarabia tym więcej, im bardziej jest rozpoznawalny i lubiany. To dzięki niemu spektakl czy film przyciągnie większą widownię, na której się zarabia.

Największe zarobki, wręcz horrendalnie wysokie, otrzymuje się za udział w reklamach. Dotyczy to najbardziej rozpoznawalnych aktorów. Wynagrodzenie za udział w reklamie może dochodzić nawet do 100 tys. zł za miesiąc.

Aktor – celebryta

Zawód aktora, szczególnie tzw. starego pokolenia, od zawsze cieszył się dużym uznaniem i szacunkiem społeczeństwa. W końcu teatr to sztuka wyższa, która rozwija i uwrażliwia człowieka na piękno. Niestety wraz z rozwojem kinematografii i tym samym konsumpcjonizmu kino w znacznej części zastąpiło wizyty w teatrze. To kino i telewizja przyciągają największe pieniądze. W efekcie zawód ten sprowadza się do roli celebryty i „słupa ogłoszeniowego”, który zareklamuje każdy produkt lub usługę za odpowiednio wysoką stawkę. Ludzie bez żadnego wykształcenia czy doświadczenia poprzez dostanie roli w serialu stają się osobami rozpoznawalnymi. Nazywa się ich aktorami – bardzo rzadko otrzymują inne, większe i znaczące role, a ich działania ograniczają się do udziału w różnego rodzaju programach rozrywkowych, tym samym jeszcze bardziej umacniając obecność tego typu osób w mediach.

Aktorzy „starej daty” odcinają się od takiego postrzegania tej profesji, podkreślając, że zawód aktora jest misją dotarcia do widowni ze sztuką, literaturą czy poezją.

Podsumowując, zawód aktora, choć może kojarzyć się z osobami bardzo popularnymi i zarabiającymi ogromne pieniądze, jest bardzo trudny. Jak zostać aktorem? Nie ma na to pytanie jednej odpowiedzi. Konkurencja jest ogromna, a rolę dostaje tylko kilkoro najlepszych. Zarobki w tej branży nie są wysokie i w dodatku stanowią bardzo niepewne źródło utrzymania. Przez to wielu aktorów, którzy nawet posiadają zatrudnienie np. w teatrze, dorabia, wykonując inne czynności.