Zeznanie roczne za 2022 rok - kto zapłaci podatek?

Rok 2022 obfitował w wiele zmian podatkowych. Wśród nich były zmiany w kwocie wolnej od podatku, stawce podatku, uldze dla klasy średniej i tzw. rolowaniu zaliczek. Z pewnością spowoduje to, że zeznanie roczne za 2022 rok będzie dla niektórych dużym zaskoczeniem. Sprawdźmy, kto dopłaci podatek za 2022 rok?

Zmiany w 2022 roku, które wpłyną na zeznanie roczne

1 stycznia 2022 roku wprowadzono wiele zmian wpływających na wyliczanie podatku.

Kwota wolna od podatku od 1 stycznia 2022 roku wzrosła do 30 000 zł. Zmiana ta z kolei wpłynęła na kwotę zmniejszającą podatek. Do końca czerwca 2022 roku była to kwota 425,00 zł (30 000 zł × 17% = 5 100 zł / 12 = 425,00 zł). Kwota zmniejszająca podatek przysługuje również podatnikom znajdującym się w II progu podatkowym, którzy płacą podatek 32%.

Drugą korzystną zmianą było podniesienie progu podatkowego do 120 000 zł.

Wprowadzono także nową ulgę dla klasy średniej, jeśli pracownik osiągnął przychód z umowy o pracę od 5 701 zł brutto do 11 141 zł brutto, płatnik mógł zastosować tę ulgę podczas wyliczania podatku. Natomiast pracownik mógł złożyć wniosek o jej niestosowanie.

Jedną z niekorzystnych zmian była likwidacja odliczenia składki zdrowotnej od podatku. Miała ona jednak zostać nieco zniwelowana dzięki podwyżce kwoty wolnej od podatku, podniesieniu progu podatkowego i wprowadzeniu ulgi dla klasy średniej.

W praktyce nowe reformy okazały się dla niektórych grup obywateli krzywdzące, dlatego już w styczniu wydano rozporządzenie na temat „rolowania” zaliczek, które później zastąpiono ustawą. Konkretnie chodzi o Ustawę z dnia 14 lutego 2022 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz ustawy o podatku od wydobycia niektórych kopalin, która regulowała mechanizm przedłużenia terminów pobrania i wpłaty zaliczki na podatek dochodowy. U osób zarabiających nie więcej niż 12 800,00 zł brutto zaliczka na podatek dochodowy była wyliczana w takim wypadku podwójnie według zasad obowiązujących:

• od 1 stycznia 2022 roku do 30 czerwca 2022 roku – brak odliczenia składki zdrowotnej od podatku, wyższa kwota zmniejszająca podatek 425,00 zł miesięcznie i ulga dla klasy średniej;
• do końca 2021 roku – odliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne, niższa kwota zmniejszająca podatek 43,76 zł miesięcznie.

Która zaliczka była niższa, była potrącana od wynagrodzenia. 

Jednak okazało się ze zmiany te będą na tyle niekorzystne, że duża część podatników będzie musiała dopłacić w zeznaniu rocznym podatek dochodowy, dlatego też od 1 lipca 2022 roku wprowadzono kolejne :

• obniżenie z 17% do 12% stawki podatku w pierwszym przedziale skali podatkowej;
• likwidację tzw. ulgi dla klasy średniej;
• zmianę 1/12 kwoty zmniejszającej podatek 300,00 zł (30 000,00 zł × 12% = 3 600,00 zł; 3 600,00 zł / 12 = 300,00 zł);
• uchylenie „rolowania” zaliczek;
• objęcie zerowym PIT zasiłków macierzyńskich osób korzystających z „ulgi dla młodych”, „ulgi na powrót”, „ulgi dla rodzin co najmniej 4 dzieci” oraz „ulgi dla seniorów”,

Kto dopłaci podatek za 2022 rok?

Już samo Ministerstwo Finansów przyznaje, że w zeznaniu rocznym wiele osób będzie musiało zapłacić podatek. Spowodowane jest to wprowadzeniem wielu zmian w jednym roku podatkowym. 

Rolowanie zaliczek

„Szacowana liczba dopłat w rozliczeniu rocznym za 2022 rok (na przykładzie zeznania PIT-37), gdyby został utrzymany mechanizm »rolowania« zaliczek również w drugim półroczu 2022 roku, dotyczyłaby 2,6 mln podatników, natomiast po uchyleniu tego mechanizmu – 1,2 mln podatników” – poinformowało Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na pytania PAP.

Jak zakładają eksperci, „rolowanie zaliczek” będzie jednym z głównych powodów powodujących konieczność dopłaty podatku w zeznaniu rocznym. Tak by się zadziało, gdyby stawka podatku pozostała na poziomie 17%. Jednak w związku z jej obniżką do 12% od lipca możliwość dopłat związanych z „rolowaniem” została zminimalizowana.

Przykład 1.

Pan Jan przez cały 2022 rok otrzymywał wynagrodzenie w wysokości 9 000 zł brutto.

W okresie 6 miesięcy (od stycznia do czerwca) stosowano rolowanie zaliczek i pobierano podatek w wysokości 632,00 zł (wyliczony zgodnie z przepisami obowiązującymi w 2021 roku).

Podatek wyliczony zgodnie z przepisami obowiązującymi od stycznia do czerwca 2022 roku wynosił 695,00 zł. Łatwo więc zauważyć, że pobrany podatek był niższy niż ten wyliczony zgodnie z przepisami z początku 2022 roku. Gdyby przepisy te obowiązywały do końca roku (m.in. 17-procentowa stawka podatku), w zeznaniu rocznym należałoby dopłacić różnicę.

Jednak od 1 lipca 2022 roku wprowadzono przepisy, gdzie przy ww. zaliczka na podatek wynosi 602,00 zł (12%). 

Zaliczki pobrane w okresie styczeń–czerwiec: 6 mies. ×  632,00 zł =  3 792,00 zł

Zaliczki pobrane w okresie lipiec–grudzień: 6 mies. × 602,00 zł = 3 612,00 zł

Suma zaliczek pobranych w 2022 roku: 3 792,00 zł + 3 612,00 zł = 7 404,00 zł

W zeznaniu rocznym cały rok będzie opodatkowany 12% (do I progu), czyli podatek powinien wynosić 12 mies. × 602,00 zł = 7 224,00 zł.

Pobrana zaliczka 7 404,00 zł jest wyższa niż ta, którą powinien zapłacić podatnik, czyli 7 224,00 zł.

Tym samym nie wystąpi konieczność dopłaty podatku w zeznaniu rocznym – otrzyma się zwrot.

Błędne złożenie PIT-2

Początek roku obfitował w wiele zmian, które przyczyniły się do zamieszania z oświadczeniem PIT-2. Wiele osób niepotrzebnie go wycofywało. W ich przypadku warto pamiętać, że zeznanie roczne może uwzględnić kwotę wolną, co może sprawić, że otrzymają zwrot podatku.

Jednak przez całe to zamieszanie mogło zdarzyć się tak, że pracownik złożył PIT-2 więcej niż jednemu pracodawcy, przez co możliwa jest dopłata do zeznania podatkowego. 

Przykład 2.

Pani Anna pracuje na 2 umowach o pracę, gdzie u każdego z nich zarabia 4 000 zł brutto, u każdego z pracodawców złożyła PIT-2. 

Tym samym każdy z pracodawców co miesiąc pomniejszał zaliczki na podatek. To z kolei spowodowało, że kwota zmniejszająca podatek została wykorzystana podwójnie. Natomiast w zeznaniu rocznym kwotę wolną ujmie się tylko raz, co spowoduje konieczność dopłaty podatku.

Urząd zweryfikuje, czy ulga dla klasy średniej nie jest korzystniejsza

Wprowadzenie ulgi dla klasy średniej na początku 2022 roku spowodowało, że wiele osób zrezygnowało z niej z obawy, że w zeznaniu rocznym konieczna będzie dopłata. Po wprowadzeniu zmian w lipcu 2022 roku ulga dla klasy średniej nie będzie wpływała negatywnie na wysokość podatku. Zgodnie z treści art. 26 ustawy o PIT w sytuacji, kiedy podatek należny za 2022 rok wynikający z zeznania będzie wyższy od hipotetycznego podatku należnego za 2022 rok, właściwy naczelnik urzędu skarbowego skontaktuje się z podatnikiem i zwróci kwotę różnicy.

Oznacza to, że podatnicy, dla których skorzystanie z ulgi dla klasy średniej byłoby korzystne, mają automatycznie otrzymać zwrot różnicy. Rozwiązanie to zostało wprowadzone, aby zmiany przepisów w połowie roku nie spowodowały pogorszenia ich prawnopodatkowej sytuacji.

Warto też pamiętać, że wpływ na ostateczną wysokość rocznego podatku należnego ma nie tylko kwota zmniejszająca podatek, lecz także ulgi i preferencje uwzględniane przy rozliczeniu rocznym. Niewykluczone więc, że zamiast dopłat będą zwroty podatku. W przypadku zeznania rocznego każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie.