Dodatek mieszkaniowy 2024 - komu przysługuje i jak go dostać?

Żeby dostać dodatek mieszkaniowy, trzeba spełniać trzy warunki. Dotyczą one wysokości dochodów w gospodarstwie domowym, metrażu zajmowanego lokalu i tytułu prawnego do niego. Kiedy można dostać dodatek mieszkaniowy? Ile on wynosi?

Trzy warunki, żeby dostać dodatek mieszkaniowy

Żeby dostać dodatek mieszkaniowy, trzeba spełniać łącznie trzy warunki:

• posiadać tytuł prawny do lokalu,
• dochód na członka gospodarstwa domowego nie przekracza pułapu określonego w ustawie,
• powierzchnia lokalu nie jest większa niż określona w ustawie.

Składając wniosek o dodatek mieszkaniowy, trzeba wszystkie te kryteria udokumentować. 

Dodatek mieszkaniowy wypłaca się, w terminie do dnia 10 każdego miesiąca z góry, zarządcy domu lub osobie uprawnionej do pobierania należności za lokal mieszkalny (np. właścicielowi lokalu). Ten ma obowiązek zaliczyć wpłacony mu dodatek mieszkaniowy na poczet przysługujących lub rozliczanych za jego pośrednictwem należności za zajmowany lokal mieszkalny.

Od 9 lutego 2024 r. kryterium dochodowe wynosi 2 862,19 zł w gospodarstwie jednoosobowym oraz 2 146,64 zł w gospodarstwie wieloosobowym.

Tytuł prawny do lokalu a dodatek mieszkaniowy

Pierwsze kryterium, które trzeba spełnić, żeby dostać dodatek mieszkaniowy, dotyczy tytułu prawnego do lokalu.

Dodatek mieszkaniowy przysługuje następującym osobom:

• najemcom oraz podnajemcom lokali mieszkalnych;
• osobom mieszkającym w lokalach mieszkalnych, do których przysługuje im spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego;
• osobom mieszkającym w lokalach mieszkalnych znajdujących się w budynkach stanowiących ich własność i właścicielom samodzielnych lokali mieszkalnych;
• innym osobom mającym tytuł prawny do zajmowanego lokalu mieszkalnego i ponoszącym wydatki związane z jego zajmowaniem;
• osobom zajmującym lokal mieszkalny bez tytułu prawnego, oczekującym na przysługujący im lokal zamienny albo najem socjalny lokalu.

Maksymalny dochód na członka gospodarstwa domowego w 2024 roku

Na dodatek mieszkaniowy mogą liczyć osoby, których dochód na członka gospodarstwa domowego nie przekracza limitu określonego w przepisach. Jest to tzw. kryterium dochodowe przyznania dodatku mieszkaniowego.

Dodatek mieszkaniowy jest wypłacany w przypadku, gdy średni miesięczny dochód netto przypadający na członka gospodarstwa wnioskodawcy w okresie 3 miesięcy poprzedzających datę złożenia wniosku o przyznanie dodatku nie przekroczył:

• w gospodarstwie jednoosobowym 40%,
• w gospodarstwie wieloosobowym 30%,

przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.

Przez gospodarstwo domowe rozumie się:

• gospodarstwo prowadzone przez osobę ubiegającą się o dodatek mieszkaniowy, samodzielnie zajmującą lokal albo
• gospodarstwo prowadzone przez tę osobę wspólnie z małżonkiem i innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi, które swoje prawa do zamieszkiwania w lokalu wywodzą z prawa tej osoby.

Przekroczenie dochodu a dodatek mieszkaniowy

Co, jeśli dochód na członka gospodarstwa domowego jest wyższy (przekracza limit)? 

Jeżeli średni miesięczny dochód na jednego członka gospodarstwa domowego jest wyższy od określonego w przepisach limitu, a kwota nadwyżki nie przekracza wysokości dodatku mieszkaniowego, należny dodatek mieszkaniowy obniża się o tę kwotę. Wynika to z art. 6 ust. 8 ustawy o dodatkach mieszkaniowych.

Przykład 1.

Rodzina zajmująca lokal przekracza o 200 zł kryterium dochodowe. Dodatek mieszkaniowy obliczony na podstawie powierzchni normatywnej zajmowanego przez nich lokalu i ich dochodu wyniósłby 450 zł. Ponieważ o 200 zł przekroczyli kryterium dochodowe, więc o tę kwotę zostanie im pomniejszony dodatek. Dodatek wyniesie 250 zł (450 zł - 200 zł = 250 zł).

Na duże lokale nie ma dodatku mieszkaniowego

Oprócz konieczności posiadania tytułu prawnego do lokalu i spełniania kryterium dochodowego, ważna jest jeszcze powierzchnia lokalu, na który ma zostać przyznany dodatek mieszkaniowy.

W przepisach wymieniona jest tzw. powierzchnia normatywna lokalu. Jeśli ktoś mieszka w większym lokalu, to ma szanse na dodatek mieszkaniowy (o ile nie przekracza maksymalnej powierzchni - patrz tabela niżej). Jednak dodatek dostanie wtedy na powierzchnię normatywną, a nie na większą od niej, faktyczną powierzchnię lokalu.

Dodatek mieszkaniowy przysługuje, gdy powierzchnia użytkowa lokalu mieszkalnego nie przekracza normatywnej powierzchni o więcej niż:

• 30% albo
• 50% pod warunkiem, że udział powierzchni pokoi i kuchni w powierzchni użytkowej tego lokalu nie przekracza 60% (w tabeli poniżej oznaczona jako “powiększona maksymalna powierzchnia lokalu”)

Normatywną powierzchnię powiększa się o 15 m2, jeżeli w lokalu mieszkalnym zamieszkuje osoba niepełnosprawna poruszająca się na wózku lub osoba niepełnosprawna, której niepełnosprawność wymaga zamieszkiwania w oddzielnym pokoju.

Przykład 2.

W lokalu o powierzchni 45m2 mieszka trzyosobowa rodzina. Mogą na ten lokal starać się o dodatek mieszkaniowy, bo powierzchnia ich mieszkania nie przekracza maksymalnej powierzchni (58,5m2 dla lokalu zajmowanego przez 3 osoby) pozwalającej na przyznanie dodatku. Powierzchnia normatywna będzie miała znaczenie na potrzeby wyliczenia wysokości przysługującego im dodatku.

Obliczenie wysokości dodatku mieszkaniowego

Jak oblicza się wysokość dodatku mieszkaniowego? Nie ma tu takiej samej kwoty dla wszystkich. Wysokość dodatku zależy od powierzchni lokalu, wydatków na ten lokal  i dochodów gospodarstwa domowego. Wszystko to musi zostać udokumentowane we wniosku o przyznanie dodatku.

Wysokość dodatku oblicza się następująco:

Krok 1:  Najpierw oblicza się wydatki ponoszone na normatywną powierzchnię lokalu; chodzi tu o następujące wydatki:

• czynsz, 
• opłaty za energię cieplną, wodę, odbiór nieczystości stałych i płynnych,
• opłaty związane z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na lokale mieszkalne w spółdzielni mieszkaniowej, 
• zaliczki na koszty zarządu nieruchomością wspólną, 
• odszkodowanie za zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego,
• inne opłaty za używanie lokalu mieszkalnego,
•  wydatek stanowiący podstawę obliczania ryczałtu na zakup opału.

Żeby obliczyć wydatki na powierzchnię normatywną, trzeba:

• najpierw zsumować  wszystkie wymienione wyżej wydatki ponoszone miesięcznie na lokal;
• następnie dzieli się otrzymaną kwotę przez faktyczną powierzchnię lokalu; dzięki temu wiadomo, ile wynosi koszt utrzymania 1m2 lokalu;
• następnie mnoży się tak otrzymaną kwotę (faktyczny koszt utrzymania 1 m2 lokalu) przez powierzchnię normatywną lokalu - w ten sposób ustalamy, jakie są wydatki na powierzchnię normatywną; jeśli powierzchnia użytkowa lokalu jest mniejsza od powierzchni normatywnej, to pomija się ten etap i bierze się pod uwagę faktyczne koszty na lokal.

Przykład 3.

Jan wraz z żoną i córką mieszkają w lokalu o powierzchni 55 m2. Lokal mieści się więc w metrażu pozwalającym starać się o dodatek mieszkaniowy. Normatywna powierzchnia dla lokalu zajmowanego przez 3 osoby wynosi bowiem 45 m2. Miesięczne wydatki na utrzymanie lokalu wynoszą 1.000 zł. Koszt utrzymania 1 m2 lokalu wynosi 18,18 zł. Po przemnożeniu tej kwoty przez powierzchnię normatywną (czyli 45 m2) otrzymujemy 818,10 zł  (bo 18,18 x 45 = 818,10). Jest to wydatek na powierzchnię normatywną. 

Krok 2: Od wydatków na powierzchnię normatywną odejmuje się pewien procent dochodów gospodarstwa domowego (od 10% do 20% w zależności od liczby domowników i wysokości dochodów - art. 6 ust. 1 i 2 ustawy o dodatkach mieszkaniowych). Uzyskana kwota to wysokość należnego dodatku.

Przykład 4.

W trzyosobowej rodzinie Jana wydatki na powierzchnię normatywną wynoszą 818,10 zł. Dochód rodziny to 3.000 zł. Dla rodziny 3-osobowej o takim dochodzie, należy od wydatków na powierzchnię normatywna odjąć 12% dochodów gospodarstwa domowego, czyli 360 zł. Zatem dodatek mieszkaniowy wyniesie: 818,10 zł (czyli wydatki na powierzchnię normatywną ich lokalu) - 360 zł (czyli 12% dochodów rodziny) = 458,18 zł.

Jak dostać dodatek mieszkaniowy?

Dodatek mieszkaniowy przyznaje, na wniosek osoby uprawnionej do dodatku mieszkaniowego, wójt, burmistrz lub prezydent miasta, w drodze decyzji administracyjnej. Do wniosku dołącza się deklarację o dochodach gospodarstwa domowego za okres 3 miesięcy kalendarzowych poprzedzających dzień złożenia wniosku oraz inne niezbędne dokumenty.

Dodatek mieszkaniowy przyznaje się na okres 6 miesięcy, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu złożenia wniosku.

Dodatek mieszkaniowy a zaległości w opłatach

W wypadku stwierdzenia, że osoba, której przyznano dodatek mieszkaniowy, nie opłaca na bieżąco należności za zajmowany lokal mieszkalny, wypłatę dodatku mieszkaniowego wstrzymuje się, w drodze decyzji administracyjnej, do czasu uregulowania zaległości. 

W wypadku uregulowania należności w terminie trzech miesięcy, wypłaca się dodatek mieszkaniowy za okres, w którym wypłata była wstrzymana.

Jeżeli uregulowanie zaległości nie nastąpi w ciągu trzech miesięcy od dnia wydania decyzji o wstrzymaniu wypłaty, to decyzja o przyznaniu dodatku mieszkaniowego wygasa.