Tygodniowy czas pracy kierowcy – ile wynosi i ile muszą trwać przerwy w pracy kierowcy?
Przestrzeganie dobowego i tygodniowego czasu pracy kierowcy jest istotne przez wzgląd na bezpieczeństwo zarówno pracownika, jak i innych uczestników ruchu drogowego. Co ważne, obowiązujące regulacje dotyczą nie tylko kierowców samochodów ciężarowych, ale też autobusów czy autokarów. Jak wygląda czas pracy kierowcy?
Co wlicza się w tygodniowy czas pracy kierowcy?
Wbrew pozorom dobowy i tygodniowy czas pracy kierowcy nie ogranicza się wyłącznie do prowadzenia pojazdu. Obejmuje on także szereg innych czynności wykonywanych przez kierowców, w tym:
- czynności związane ze spedycją,
- obsługa pojazdu i przyczep,
- niezbędne formalności,
- załadunek, rozładunek oraz pełnienie nadzoru nad tym czynnościami, gdy są przeprowadzane przez osoby trzecie,
- zabezpieczenie towaru,
- pomoc oraz nadzór nad osobami wsiadającymi i wysiadającymi.
Do tygodniowego czasu pracy kierowcy wlicza się również czas, w którym pozostaje on w gotowości na stanowisku pracy. Dotyczy to na przykład sytuacji, w których kierowca oczekuje na wyładunek i załadunek, a czas ich trwania nie był wcześniej znany pracownikowi.
Dobowy, tygodniowy i dwutygodniowy czas pracy kierowcy – co trzeba wiedzieć?
Czas pracy kierowcy może być określony w wymiarze dobowym, tygodniowym lub dwutygodniowym. Pojęciem doby pracowniczej nazywany jest nieprzerwany okres 24 godzin, który rozpoczyna się w chwili rozpoczęcia pracy przez kierowcę. Zgodnie z przepisami, dobowy czas pracy kierowcy może wynosić maksymalnie 9 godzin. Dwa razy w tygodniu kierowca może jednak przepracować 10 godzin w ciągu doby.
Tygodniowy czas pracy kierowcy to natomiast 56 godzin. Co bardzo istotne, tydzień pracy kierowcy nie może być ustalany dowolnie – zawsze rozpoczyna się on o godzinie 00:00 w poniedziałek i kończy o godzinie 24:00 w niedzielę. Biorąc to na uwadze, kierowca może przepracować 8 godzin dziennie.
Przy planowaniu dłuższych tras należy jednak uwzględnić nie tylko tygodniowy, ale i dwutygodniowy czas pracy kierowcy. Mimo tygodniowego limitu, który został ustalony w wymiarze 56 godzin, w dwóch następujących po sobie tygodniach kierowca może przepracować nie więcej niż 90 godzin. Jeśli więc w ciągu tygodnia kierowca przepracuje 56 godzin, w kolejny będzie mógł przepracować jedynie 34 godziny.
Limity dotyczące czasu pracy kierowcy dotyczą też osób pracujących w załogach. W tym przypadku czas pracy jest liczony zarówno dla załogi, jak i pojedynczego kierowcy. Zmiana robocza załogi, która składa się z dwóch kierowców, może trwać maksymalnie 30 godzin. W tym czasie każdy kierowca może pracować przez nie więcej 9 godzin (10 godzin dwa razy w tygodniu) oraz musi mieć zapewnione co najmniej 9 godzin odpoczynku.
Czas pracy kierowcy a odpoczynek
Kierowcy pojazdów ciężarowych, autobusów czy autokarów mają prawo do odpoczynku między zmianami oraz przerw w pracy. Zgodnie z obowiązującymi regulacjami, kierowca musi przeznaczyć na odpoczynek przynajmniej 45 minut na każde 4,5 godziny pracy. Może to być jedna, 45-minutowa przerwa po upływie wspomnianych 4,5 godzin lub dwie przerwy – 15-minutowa, a następnie 30-minutowa. Przepisy nie określają minimalnego czasu, po którym może nastąpić przerwa – jest ona jednak konieczna po 6 godzinach pracy i wynosi 30 lub 45 minut.
Ustawodawca określił także zasady dotyczące odpoczynku dobowego, który może występować w wariancie regularnym lub skróconym. Standardowo po dniu pracy kierowca musi poświęcić na odpoczynek co najmniej 11 godzin. Trzy razy w ciągu dwóch tygodni może on zostać skrócony, ale musi wynosić przynajmniej 9 godzin. Odpoczynek regularny może zostać podzielony, przy czym jego pierwsza część musi trwać nie mniej niż 3 godziny, a druga – 9 godzin.
W przepisach regulujących czas pracy kierowców znajdują się również zapisy dotyczące odpoczynku tygodniowego, który – analogicznie jak dobowy – może występować w wariancie regularnym lub skróconym. Regularny odpoczynek tygodniowy musi wynosić co najmniej 45 godzin, a skrócony – następujące po sobie 24 godziny. Prawo do odpoczynku tygodniowego w wymiarze 45 godzin kierowca uzyskuje po każdych 6 cyklach pracy trwających 24 godziny. Z kolei na każde dwa tygodnie pracy, kierowcy przysługują przynajmniej dwa pełne odpoczynki tygodniowe albo jeden regularny i jeden skrócony.
Czas pracy kierowcy a przepisy Pakietu mobilności
Tygodniowy czas pracy kierowcy jest regulowany nie tylko przez stosowną ustawę, ale też Pakiet mobilności – zbiór zmian przepisów unijnych aktów prawnych, które wchodzą w życie w różnych terminach. Zmiany istotne w kontekście dobowego i tygodniowego czasu pracy kierowcy obowiązują od 20 sierpnia 2020 roku.
Zgodnie z przepisami, kierowca może przekroczyć dzienny i tygodniowy czas pracy maksymalnie o godzinę, by dotrzeć do centrum operacyjnego pracodawcy lub swojego miejsca zamieszkania w celu wykorzystania odpoczynku tygodniowego. Jest to dopuszczalne w wyjątkowych i uzasadnionych sytuacjach, takich jak korek, wypadek czy konieczność objazdu.
Prawo przewiduje także możliwość przekroczenia dobowego i tygodniowego czasu pracy o 2 godziny. Jest to jednak możliwe pod warunkiem odbycia przerwy trwającej nie mniej niż 30 minut przed dodatkowym czasem prowadzenia pojazdu. Ponadto każdy wydłużony okres pracy musi zostać zrekompensowany równoważnym okresem odpoczynku.
Regulacja dobowego i tygodniowego czasu pracy kierowcy jest niezbędna z uwagi na konieczność zapewnienia bezpieczeństwa pracownika oraz innych uczestników ruchu drogowego. Obowiązujące przepisy dokładnie określają zarówno maksymalny czas pracy kierowcy w wymiarze dobowym i tygodniowym, jak i możliwość i zasady odstępstw.
