Poradnik Pracownika

Ile student może dorobić do renty rodzinnej, aby jej nie stracić?

Jednym ze świadczeń, które można w określonych przypadkach otrzymać po śmierci bliskiej osoby, jest renta rodzinna. Przysługuje ono w określonej wysokości i często nie jest wysokie. Najczęściej z renty rodzinnej korzystają dzieci zmarłego, które nadal się uczą. Czy student mający prawo do renty rodzinnej może do niej dorobić? Przeczyatj artykuł i dowiedz się ile student może dorobić do renty rodzinnej.

Renta rodzinna – kiedy i komu przysługuje?

Renta rodzinna to świadczenia, które jest wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych uprawnionym członkom rodziny po osobie, która w chwili śmierci:

  1. miała ustalone prawo do emerytury albo spełniała warunki do jej uzyskania;
  2. miała ustalone prawo do emerytury pomostowej;
  3. miała ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy albo spełniała warunki do jej uzyskania;
  4. pobierała zasiłek przedemerytalny;
  5. pobierała świadczenie przedemerytalne;
  6. pobierała nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.

Prawo do renty rodzinnej przysługuje:

  • współmałżonkowi zmarłego,
  • dzieciom zmarłego,
  • rodzicom zmarłego.

Dzieci własne zmarłego, dzieci drugiego małżonka zmarłego oraz dzieci przysposobione, mają zawsze prawo do renty rodzinnej do ukończenia 16 lat, a w sytuacji, gdy się nadal uczą – do czasu ukończenia 25 lat, oraz bez względu na wiek, jeśli stały się całkowicie niezdolne do pracy przed ukończeniem 16 lat lub w przypadku kontynuowania nauki w szkole przed ukończeniem 25 lat.

Nadto prawo do renty rodzinnej przysługuje przyjętym co najmniej na rok przed śmiercią na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnukom i rodzeństwu oraz innym dzieciom z wyjątkiem dzieci, które były wychowywane i utrzymywane w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka.

Wysokość renty rodzinnej

Wysokość renty rodzinnej uzależniona jest od liczby osób uprawnionych do jej wypłaty z jednej strony, a z drugiej – od wysokości świadczenia zmarłego. 

Jedna osoba otrzyma 85% świadczenia przysługującego zmarłemu. W wypadku większej liczby uprawnionych będzie to odpowiednio 90% świadczenia zmarłego w przypadku, gdy do renty rodzinnej uprawnione są dwie osoby, a jeśli uprawnione są co najmniej 3 osoby, wysokość renty rodzinnej wynosić będzie 95% świadczenia zmarłego.

Przykład 1. 

Jaką kwotę renty rodzinnej otrzymają uprawnieni członkowie rodziny zmarłego, gdy przysługiwało świadczenie w wysokości 2400 zł?

Uprawnione do świadczenia są żona i córka. W takim wypadku wysokość renty rodzinnej wynosi 2160 zł łącznie, a zatem każda z uprawnionych kobiet otrzyma kwotę po 1080 zł z tytułu renty rodzinnej.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przy ustalaniu wysokości świadczenia renty rodzinnej bada wszystkie uprawnienia zmarłego do świadczeń emerytalno-rentowych, do jakich mógł mieć prawo w momencie śmierci. Dlatego też renta rodzinna ustalana jest w najkorzystniejszej wysokości. 

Od 1 marca 2024 roku wysokość renty rodzinnej wynosi tyle samo co najniższa emerytura i renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, czyli 1780,96 zł brutto. Wszystkim uprawnionym członkom rodziny należy się tylko jedna łączna renta rodzinna, która podlega podziałowi po równo między wszystkich najbliższych zmarłego.

Wniosek o rentę rodzinną

Renta rodzinna wypłacana jest na wniosek uprawnionych członków rodziny zmarłego. Składa się go na formularzu ERR dostępnym w internecie lub każdej jednostce ZUS. Jeśli osoba zmarła nie pobierała świadczenia z ZUS-u, należy złożyć informację na formularzu ERP-6.

W każdym wypadku do wniosku należy dołączyć:

  • akt zgonu osoby, po której ma być przyznana renta, o ile nie został złożony w ZUS-ie do celów wypłaty zasiłku pogrzebowego. Akt taki można wybrać w dowolnym urzędzie stanu cywilnego. Jeśli składany jest do ZUS-u, nie podlega on opłacie skarbowej;
  • dokument potwierdzający stopień pokrewieństwa lub powinowactwa ze zmarłym, czyli akt małżeństwa, akt urodzenia, dokument stwierdzający przysposobienie.

Poszczególne uprawnione osoby do otrzymania renty rodzinnej muszą przedłożyć dodatkowe dokumenty. Student czy uczeń, którzy są uprawnieni do renty rodzinnej, mają obowiązek złożyć do ZUS-u zaświadczenie ze szkoły o kontynuowaniu nauki.

Gdy osoba zmarła nie pobierała świadczeń z ZUS-u, do wniosku o rentę rodzinną dodatkowo należy załączyć dokumenty potwierdzające przebyte przez nią okresy pracy i dokumentujące wysokości wynagrodzeń. 

Przebyte okresy pracy dokumentują przede wszystkim wydane przez pracodawcę świadectwa pracy. 

Wysokość wynagrodzenia dowodzą: 

  • zaświadczenie pracodawcy lub innego płatnika składek o zatrudnieniu i wynagrodzeniu;
  • legitymacja ubezpieczeniowa;
  • inne dokumenty, na podstawie których można stwierdzić wysokość osiąganego wynagrodzenia, np. umowy o pracę.

Decyzja w sprawie renty rodzinnej zostanie wydana w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji. 

Od decyzji tej, tak jak od innych decyzji ZUS-u, przysługuje odwołanie. Wnosi się je do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji. Odwołanie należy złożyć do sądu za pośrednictwem oddziału ZUS, który ją wydał.

Rezygnacja z renty rodzinnej

Każdy uprawniony do renty rodzinnej, w tym student, może z niej w każdym czasie zrezygnować. W takim wypadku ZUS ponownie ustali wysokość renty dla pozostałych uprawnionych. Rezygnacja z renty rodzinnej na wniosek uprawnionego nie wyłącza możliwości ponownego złożenia wniosku o jej przyznanie, z tym zastrzeżeniem, że ZUS nie wypłaci jej z automatu, a dopiero po weryfikacji, czy wnioskujący spełnia warunki do jej uzyskania.

Ile student może dorobić do renty rodzinnej, aby jej nie stracić?

Studenci otrzymujący rentę rodzinną mogą do niej dorabiać, ale też pamiętać, że po przekroczeniu określonych progów dodatkowe zarobki mogą skutkować zmniejszeniem, a nawet zawieszeniem świadczenia.

Zmniejszenie renty rodzinnej nastąpi, jeśli przychód dorabiającego studenta przekroczy 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. 

Gdy przychód studenta przekroczy 130% przeciętnego wynagrodzenia, ZUS zawiesi wypłacaną rentę.

Aktualnie od września 2024 roku do końca listopada 2024 roku górna granica przychodu, jaka nie wpływa na wypłatę renty rodzinnej, to kwota 5 626,90 zł brutto.

Jeśli przychód dorabiającego studenta przekroczy 70% miesięcznego wynagrodzenia- 5 626,90 zł brutto, ale będzie niższy niż 130% tego wynagrodzenia – 10 450 zł brutto, to renta rodzinna zostanie zmniejszona o kwotę przekroczenia, nie więcej jednak niż o kwotę maksymalnego zmniejszenia, co w przypadku renty rodzinnej dla jednej osoby w okresie od września do listopada br. stanowi kwotę 757,08 zł.

Jeśli przychód studenta przekroczy 10 450 zł brutto, czyli będzie wyższy niż 130% przeciętnego wynagrodzenia, wówczas wypłata renty rodzinnej dla takiej osoby zostanie zawieszona.

Jaki przychód ma wpływ na rentę rodzinną?

Zgodnie ze stanowiskiem ZUS-u na zmniejszenie lub zawieszenie renty rodzinnej ma wpływ przychód z tytułu zatrudnienia czy innej działalności, gdy odprowadzane są z tego tytułu obowiązkowe składki na ubezpieczenie społeczne.

W związku z powyższym pod uwagę w przypadku ustalania przychodu mogącego mieć wpływ na prawo do renty rodzinnej będą uwzględniane przychody m.in. z:

  • umowy o pracę, 
  • umowy zlecenia
  • umowy o dzieło zawartej z własnym pracodawcą. 

W przypadku umowy zlecenia zawartej ze studentem do 26. roku życia, która nie rodzi obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, przychody nie są wliczane do limitu przychodów, od których zależy zmniejszenie lub zawieszenie renty rodzinnej.

Gdy do renty rodzinnej uprawnionych jest kilka osób, to zmniejszeniu lub zawieszeniu ulega tylko część świadczenia przysługująca osobie osiągającej dodatkowe przychody w przypadku przekroczenia granicznych kwot przychodu.

Jak osiąganie przychodu wpływa na rentę rodzinną studenta? Przykłady

W celu zobrazowania tego, jak dorabianie wpływa na rentę rodzinną, przedstawiamy kilka przykładów. 

Przykład 2. 

Jak będzie wyglądała sytuacja w przypadku pobierania renty rodzinnej, gdy uprawnione do świadczenia są żona i córka i każda z nich otrzymuję kwotę 1200 zł renty rodzinnej, a córka zmarłego, będąc studentką I roku pedagogiki, dodatkowo dorabia jako pomoc w przedszkolu zatrudniona na podstawie umowy o pracę za wynagrodzeniem 4300 zł brutto?

W takim wypadku wysokość renty rodzinnej dla córki zmarłego się nie zmieni, jej przychód nie przekracza bowiem ustalonego limitu.

Przykład 3. 

Jak będzie wyglądała sytuacja w przypadku pobierania renty rodzinnej po zmarłej mamie przez pana Krzysztofa, który studiuje informatykę i już pracuje jako programista, osiągając przychód miesięczny z umowy o pracę w kwocie 13 000 zł?

W tym przypadku prawo pana Krzysztofa do renty rodzinnej zostanie zawieszone, przekracza on bowiem 130% przeciętnego wynagrodzenia.

Przykład 4. 

Jak będzie wyglądała sytuacja w przypadku pobierania renty rodzinnej po zmarłej mamie przez panią Aldonę, która studiuje i pracuje jako kelnerka w restauracji na podstawie umowy zlecenie?

W tym przypadku z uwagi na zatrudnienie na podstawie umowy zlecenia zawartej ze studentem do 26. roku życia, która nie rodzi obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, przychody nie są wliczane do limitu przychodów, od których zależy zmniejszenie lub zawieszenie renty rodzinnej. 

Przykład 5. 

Jak będzie wyglądała sytuacja w przypadku pobierania renty rodzinnej po zmarłej mamie przez panią Łucję, która studiuje i pracuje jako manager na podstawie umowy o pracę, osiągając miesięcznie przychód w wysokości 7000 zł?

W tej sytuacji renta rodzinna dla pani Łucji  zostanie zmniejszona o kwotę 757,08 zł. 

Przykład 6. 

W jakiej wysokości rentę rodzinną otrzyma pani Barbara, która studiuje i pracuje jako manager na podstawie umowy o pracę, osiągając miesięcznie przychód w wysokości 5 726,90 zł, a jej renta rodzinna wynosi 1300 zł?

W tej sytuacji renta rodzinna zostanie zmniejszona o kwotę kwotę przekroczenia ponad 5 626,90 zł, czyli o 100 zł. Pani Barbara będzie otrzymywać rentę rodzinną w wysokości 1200 zł zamiast 1300 zł.

Podsumowanie

Podsumowując, student może dorabiać do renty rodzinnej. Powinien jednak pamiętać, że przekroczenie wskazanych w artykule kwot przychodów doprowadzi do obniżenia świadczenia lub jego zawieszenia. W żadnym wypadku świadczenie nie zostanie odebrane tylko co najwyżej zawieszone do czasu, aż sytuacja studenta ulegnie zmianie.