Pożyczka od pracodawcy – czym jest i komu przysługuje?

Pożyczka od pracodawcy stanowi alternatywę dla innych ofert instytucji pożyczkowych. Jest doskonałym rozwiązaniem w sytuacji, gdy nasza zdolność kredytowa nie jest wystarczająca, aby otrzymać kredyt z banku. Kto i na jakich zasadach może ubiegać się o pożyczkę z zakładu pracy? Wyjaśniamy w artykule.

Czym jest pożyczka od pracodawcy?

Do pożyczki odnosi się art. 720 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym traktowana jest ona jako odrębny typ umowy. Na tej podstawie udzielane są także pożyczki z zakładu pracy. Pożyczka od pracodawcy jest formą wsparcia finansowego i polega na pożyczeniu od niego określonej sumy pieniędzy. Zazwyczaj jest nieoprocentowana, a termin jej spłaty – dogodny dla pracownika.

Jeżeli wartość pożyczki przekracza 1000 zł – umowa powinna zostać zawarta w formie dokumentowej, umożliwiającej ustalenie osoby składającej przedmiotowe oświadczenie woli (art. 720 w zw. z art. 77² k.c.). Forma dokumentowana nie jest równoznaczna z formą pisemną. Za dokument należy uznać także każdy inny nośnik, który umożliwi odtworzenie zapisanych na nim informacji (np. e-mail, plik dźwiękowy). Zachowanie tej formy jest ważne dla celów dowodowych (niedochowanie formy dokumentowej nie powoduje jednak nieważności zawartej umowy).

Pożyczka od pracodawcy – źródła finansowania

Pożyczki pracownicze mogą być finansowane zarówno z majątku firmy, jak i składek pracowników. Środki na pożyczkę wypłacane są najczęściej z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych lub Kas Zapomogowo-Pożyczkowych.

Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych

Na podstawie przepisu art. 16 Kodeksu pracy pracodawca został zobligowany do prowadzenia działalności socjalnej wobec pracowników. Do zagadnienia tego odnoszą się przepisy ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych.

Z funduszu mogą korzystać pracownicy (a także byli pracownicy – emeryci), jak również ich rodziny. Możliwość udzielania pożyczki z ZFŚS wynika wprost z przepisów przywołanej ustawy. Zgodnie z art. 2 pkt 1 działalność socjalna prowadzona przez pracodawców obejmuje m.in. udzielanie pomocy materialnej (rzeczowej lub finansowej), a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową.

Zasady udzielania środków finansowych regulowane są w wewnętrznym regulaminie ZFŚS – to w nim pracownik powinien szukać informacji na temat procesu udzielania pożyczki.

Kasy Zapomogowo-Pożyczkowe

Upoważnienie do tworzenia kas zapomogowo-pożyczkowych zostało zawarte w art. 39 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych. Szczegółowe zasady ich organizowania i działania określa rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w zakładach pracy. Nadzór nad kasami zapomogowo-pożyczkowymi sprawują związki zawodowe.

Aktualnie członkami kas zapomogowo-pożyczkowych mogą być nie tylko pracownicy, ale także osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych, jak i samozatrudnieni. Utworzenie kasy na terenie zakładu pracy wymaga zebrania co najmniej 10 osób, które deklarują gotowość przynależności do niej. Członek kasy zapomogowo-pożyczkowej zobowiązany jest do wpłaty wpisowego, jak również do wpłacania miesięcznego wkładu członkowskiego (za jego zgodą wkład ten może być potrącany z wynagrodzenia).

Celem omawianej kasy jest udzielanie jej członkom pomocy materialnej w formie pożyczek długoterminowych lub krótkoterminowych oraz zapomóg. Szczegółowe zasady funkcjonowania kasy (oraz udzielania wsparcia z jej środków) stanowią przedmiot jej statutu – to w nim powinny zostać określone warunki dotyczące udzielania pożyczek. Są one realizowane z funduszu oszczędnościowo-pożyczkowego kasy.

Pożyczka od pracodawcy – czy warto się o nią ubiegać?

Pożyczka od pracodawcy jest rozwiązaniem korzystnym dla wielu pracowników, bowiem nie wiąże się z koniecznością uzyskania zdolności kredytowej wymaganej przez banki. Posiada też niewątpliwie niższe oprocentowanie bądź nie jest oprocentowana w ogóle.

Pracownik rozważający zaciągnięcie pożyczki zakładowej powinien jednak przemyśleć także jej wady. W przypadku pożyczek z kas zapomogowo-pożyczkowych należy pamiętać, że możliwość ich otrzymania związana jest bezpośrednio z uiszczaniem comiesięcznych składek – a to może zaburzyć domowy budżet pracownika. Zaciągnięcie pożyczki zakładowej nie jest najlepszym rozwiązaniem, jeśli zastanawiamy się nad zmianą pracy (przy rozwiązaniu umowy pracodawca może zażądać spłaty całości kwoty jednorazowo).

Należności za pożyczki udzielone z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub kasy zapomogowo-pożyczkowej mogą być potrącane z wynagrodzenia pracownika (ale jedynie za jego pisemną zgodą). Należy jednak pamiętać o kwocie wolnej od potrąceń, która – zgodnie z przepisem art. 91 § 2 pkt 1 k.p. – w omawianym przypadku jest równa wysokości 80% minimalnego wynagrodzenia po potrąceniu składek ZUS, PPK oraz zaliczki na podatek dochodowy. Jeżeli pracownik jest zatrudniony na niepełny etat, kwota ta ulega zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy. W sytuacji zbiegu potrąceń fakultatywnych (jak np. omawiane potrącenie na spłatę pożyczki zakładowej) z potrąceniami obowiązkowymi (np. egzekwowane alimenty czy kary pieniężne) pracodawca w pierwszej kolejności dokonuje potrąceń obowiązkowych. Warto również pamiętać, że w przypadku naruszenia praw pracowniczych pracownik może złożyć skargę do Państwowej Inspekcji Pracy.

Przed złożeniem wniosku o udzielenie pożyczki warto najpierw zasięgnąć szczegółowych informacji w dziale kadr i zapoznać się ze wszystkimi warunkami jej otrzymania. Należy także zastanowić się, czy będziemy w stanie rzetelnie ją spłacać – nieterminowość w tym zakresie może bowiem wpłynąć negatywnie na nasze relacje z pracodawcą.