Pracująca ciężarna - jakie prawa jej przysługują?

Nie każda pracująca ciężarna wie, że ma w pracy pewne prawa. Kobieta w ciąży zatrudniona w ramach umowy o pracę, od dnia przedstawienia zaświadczenia o ciąży jest chroniona przez przepisy m.in. Kodeksu pracy. Czego dotyczy ochrona ciężarnych? Przeczytaj. Ochrona pracujących ciężarnych dotyczy jedynie zatrudnienia w ramach umowy o pracę. Zatrudnienie w ramach umowy zlecenie czy umowy o dzieło nie daje żadnych gwarancji, takie umowy mogą zostać w każdym momencie rozwiązane.

Wypowiedzenie umowy o pracę

Przepisy przewidują ochronę stosunku pracy kobiety ciężarnej. Przede wszystkim pracodawca nie ma prawa wypowiedzieć umowy o pracę z kobietą w ciąży, chyba że mamy do czynienia z rozwiązaniem umowy o pracę z winy pracownicy, tzw. zwolnieniem dyscyplinarnym (art. 177 § 1 Kodeksu pracy). Ochrona przed wypowiedzeniem nie dotyczy jednak umowy o pracę na okres próbny nieprzekraczający jednego miesiąca (art. 177 § 2 Kodeksu pracy). Rozwiązanie umowy z pracującą ciężarną jest możliwe również w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy (art. 177 § 4 Kodeksu pracy).

Co jeżeli kobieta w ciąży dowie się o ciąży w okresie wypowiedzenia umowy lub po zakończeniu stosunku pracy? W pierwszym przypadku wypowiedzenie umowy o pracę jest nieważne. Natomiast jeżeli kobieta ciężarna dowie się o swojej ciąży po ustaniu stosunku pracy, a okaże się, że w ciążę zaszła w trakcie istnienia stosunku pracy, pracodawca ma obowiązek przywrócić pracownicę do pracy. Oba przypadki dotyczą zarówno wypowiedzenia złożonego przez pracodawcę, jak i tego złożonego przez pracownicę.

Przedłużenie umowy do dnia porodu

Pracująca ciężarna zatrudniona w ramach umowy o pracę na czas określony lub na okres próbny przekraczający jeden miesiąc również może czuć się pewnie, jeżeli te umowy uległyby bowiem rozwiązaniu po upływie 3 miesiąca ciąży, ulegają automatycznie przedłużeniu do dnia porodu (art. 177 § 3 Kodeksu pracy). Dzięki temu przyszła matka podlega ubezpieczeniu chorobowemu do dnia porodu i może starać się o świadczenia związane z macierzyństwem.

Jakie jeszcze prawa ma pracująca ciężarna?

Kobieta w ciąży nie może wykonywać pracy:

• w godzinach nadliczbowych - ciężarna nie może wykonywać pracy w wymiarze powyżej 8 godzin na dobę;
• w porze nocnej (od 21.00 do 7.00) -  jeżeli do tej pory kobieta wykonywała pracę w nocy, obowiązkiem pracodawcy jest zmiana rozkładu czasu pracy, tak by ta nie była wykonywana w porze nocnej lub jeżeli nie jest to możliwe, przeniesienie do innej pracy niewykonywanej w nocy. Jeżeli nie jest możliwe spełnienie tych warunków, pracodawca powinien zwolnić ciężarną ze świadczenia pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.
• w przerywanym systemie czasu pracy.

Zabronione jest m.in.:

• dźwiganie ciężkich przedmiotów (dopuszczalny ciężar to 3 kg w przypadku pracy stałej i 5 kg w przypadku pracy dorywczej),
• wykonywanie pracy w wymuszonej pozycji,
• wykonywanie pracy w wymuszonym rytmie pracy,
• wykonywanie pracy w pozycji stojącej powyżej 3 godzin podczas jednej zmiany,
• wykonywanie pracy w narażeniu na działanie czynników rakotwórczych.

Pracująca ciężarna może również odmówić wyjazdu w delegację bez żadnych negatywnych konsekwencji.

Praca przy komputerze

Praca kobiety w ciąży pracującej przy komputerze nie może jednorazowo przekraczać 50 minut, a po upływie tego czasu ciężarnej przysługuje 10-minutowa przerwa.

Przerwa od pracy na czas badań lekarskich

Jeżeli zlecone ciężarnej badania lekarskie nie mogą zostać wykonane poza godzinami pracy, pracodawca ma obowiązek udzielić pracownicy zwolnienia od pracy na czas wykonywania badań, za który pracownica zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Zwolnienie lekarskie płatne 100%

Pracownica w ciąży, zwłaszcza w ostatnich miesiącach ciąży, może otrzymać od swojego lekarza prowadzącego zwolnienie lekarskie. Należy pamiętać, że takie zwolnienie jest płatne - 100% podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego. Aby otrzymać świadczenie płatne 100% należy zwrócić uwagę, aby na zwolnieniu lekarskim pojawił się kod B wskazujący na ciążę. Jak widać, pracująca ciężarna może czuć się pewnie w związku ze swoim zatrudnieniem, o ile jest to zatrudnienie w ramach umowy o pracę. Nie powinna jednak nadużywać swoich praw, ponieważ dopuszczalne jest zwolnienie dyscyplinarne ciężarnej.