Jak krok po kroku złożyć wniosek o świadczenie wspierające 2024?

Świadczenie wspierające jest formą pomocy osobom z niepełnosprawnościami oraz dla ich opiekunów. Organem uprawnionym do przyznawania i wypłacania tego rodzaju świadczenia jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Na jakie kwoty mogą dokładnie liczyć niepełnosprawni i ich opiekunowie i jakie kroki należy podjąć, aby uzyskać świadczenie wspierające w 2024 roku?

Czym jest świadczenie wspierające?

Nowa forma pomocy materialnej dla osób niepełnosprawnych i ich opiekunów została wprowadzona do polskiego systemu prawnego Ustawą z dnia 7 lipca 2023 roku o świadczeniu wspierającym. Zgodnie z zapisami powyższego aktu prawnego celem świadczenia wspierającego jest udzielenie osobom niepełnosprawnym mającym potrzebę wsparcia pomocy służącej częściowemu pokryciu wydatków związanych z zaspokojeniem szczególnych potrzeb życiowych tych osób.

Świadczenie wspierające przysługuje miesięcznie w wysokości:

• 220% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 95 do 100 punktów w skali potrzeby wsparcia, o której mowa w art. 4b ust. 1 Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;
• 180% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 90 do 94 punktów w skali potrzeby wsparcia;
• 120% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 85 do 89 punktów w skali potrzeby wsparcia;
• od 1 stycznia 2025 roku – 80% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 80 do 84 punktów w skali potrzeby wsparcia;
• 60% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 75 do 79 punktów w skali potrzeby wsparcia;
• od 1 stycznia 2026 roku – 40% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 70 do 74 punktów w skali potrzeby wsparcia.

Wysokość świadczenia wspierającego zawsze zaokrągla się do pełnych złotych w górę. W 2024 roku będzie ono wynosić od 636 zł do 3495 zł miesięcznie. W tym miejscu warto podkreślić, że potrzeba wsparcia będąca czynnikiem decydującym o możliwości przyznania świadczenia wspierającego to następstwo braku lub utraty autonomii fizycznej, psychicznej, intelektualnej lub sensorycznej. Przy ustaleniu potrzeby wsparcia bierze się pod uwagę, adekwatnie do wieku oraz niepełnosprawności fizycznej, psychicznej, intelektualnej lub sensorycznej, zdolność osoby do samodzielnego wykonywania określonych czynności związanych z obszarami codziennego funkcjonowania oraz rodzaj wymaganego wsparcia, z uwzględnieniem czasu niezbędnego do jej wykonania oraz konieczności wsparcia przez inną osobę lub technologię wspomagającą, mającą na celu zapewnienie zwiększenia lub utrzymania niezależności osoby niepełnosprawnej.

Wniosek o wydanie decyzji o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia

Ustawodawca wskazał, że świadczenie wspierające może zostać przyznane osobom, które ukończyły 18 lat, są obywatelami Polski albo Unii Europejskiej (UE) lub Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA), a jeśli nie – przebywają legalnie w Polsce i mają dostęp do rynku pracy oraz mieszkają w Polsce.

Osoba zainteresowana świadczeniem wspierającym musi uzyskać najpierw decyzję o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia. Dzięki niej możliwa jest ocena potrzeb niepełnosprawnego, a także przyznanie świadczenia w odpowiedniej wysokości. Bez tego dokumentu niemożliwe jest złożenie wniosku o przyznanie świadczenia wspierającego. Decyzja jest wydawana na wniosek zainteresowanej osoby, przy czym może on zostać złożony także przez jej pełnomocnika lub przedstawiciela ustawowego – ma to istotne znaczenie w przypadku, gdy niepełnosprawny nie może samodzielnie sporządzić i złożyć takiego pisma. Wniosek należy skierować do wojewódzkiego albo powiatowego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby niepełnosprawnej.

We wniosku o wydanie decyzji WZON powinny znaleźć się następujące elementy:

• nazwa i dokładny adres siedziby wojewódzkiego albo powiatowego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności;
• dane wnioskodawcy, w tym numer PESEL, miejsce i data urodzenia (w przypadku braku numeru PESEL należy podać serię i numer dowodu osobistego);
• adres miejsca zameldowania osoby niepełnosprawnej ubiegającej się o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia;
• adres stałego pobytu osoby niepełnosprawnej ubiegającej się o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia (jeżeli jest inny niż adres zameldowania);
• dane przedstawiciela ustawowego osoby niepełnosprawnej ubiegającej się o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia lub dane osoby upoważnionej do reprezentowania pełnoletniej osoby niepełnosprawnej;
• tytuł wniosku, tj. wniosek o wydanie decyzji o ustaleniu poziomu wsparcia;
• informacja o posiadaniu przez osobę ubiegającą się o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia ostatecznego orzeczenia oraz o złożeniu wniosku o wydanie orzeczenia ustalającego stopień niepełnosprawności;
• sformułowanie wniosku o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia dla celów uzyskania świadczenia wspierającego;
• podpis wnioskodawcy albo jego przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
• załączniki, wśród których należy wymienić – kwestionariusz samooceny trudności w zakresie wykonywania czynności związanych z funkcjonowaniem, kopię posiadanego orzeczenia – jeżeli dotyczy, dokument potwierdzający status opiekuna prawnego, kuratora osoby niepełnosprawnej albo osoby reprezentującej ośrodek pomocy społecznej lub centrum usług społecznych, o których mowa w art. 6b ust. 1 i 2 Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych – jeżeli dotyczy, upoważnienie do reprezentowania pełnoletniej osoby niepełnosprawnej – jeżeli dotyczy.

Wniosek o wydanie decyzji WZON można złożyć osobiście lub listem poleconym we właściwym wojewódzkim albo powiatowym zespole ds. orzekania o niepełnosprawności.

Wniosek o przyznanie świadczenia wspierającego

Jeśli uda się uzyskać decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia, niepełnosprawny może przystąpić do wnioskowania o przyznanie mu świadczenia wspierającego. W tym celu należy złożyć wniosek do ZUS-u o przyznanie omawianego świadczenia. Takie pismo można złożyć wyłącznie w formie elektronicznej na 3 różne sposoby, tj. poprzez:

• platformę PUE ZUS;
• portal informacyjno-usługowy Emp@tia na stronie empatia.mrpips.gov.pl – za pośrednictwem tego portalu istnieje także możliwość złożenia wniosku o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia;
• bankowość elektroniczną, korzystając z opcji „Wyślij wniosek o świadczenie wspierające”. Nie każdy bank oferuje jednak tego rodzaju usługę, zatem wcześniej należy sprawdzić, czy istnieje taka możliwość.

Wybór elektronicznej formy uzyskania świadczenia wspierającego wymaga jednak, aby niepełnosprawny posiadał aktywny profil zaufany lub kwalifikowany podpis elektroniczny. Pamiętajmy, że przedmiotowy wniosek można złożyć najwcześniej w miesiącu, w którym decyzja WZON (ustalająca poziom potrzeby wsparcia) stała się ostateczna.

Wniosek jest sporządzany w oparciu na gotowych formularzach elektronicznych, które należy wypełnić samodzielnie, odpowiadając na poszczególne pytania. W przypadku problemów każdy oddział ZUS udziela w tym zakresie pełnego wsparcia, również telefonicznego.

Po złożeniu wniosku ZUS ma 30 dni na wydanie stosownej decyzji. W przypadku odmowy lub przyznania zaniżonego świadczenia wnioskodawca może oczywiście złożyć odwołanie, o czym musi zostać odpowiednio poinformowany przez ZUS.

Komu nie przysługuje świadczenie wspierające?

Ustawodawca wskazał również, w jakich sytuacjach nie można starać się o świadczenie wspierające, dotyczy to osób:

• umieszczonych w domu pomocy społecznej, w rodzinnym domu pomocy, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorych lub osób w podeszłym wieku, o których mowa w przepisach o pomocy społecznej, zakładzie karnym, zakładzie poprawczym, areszcie śledczym albo schronisku dla nieletnich;
• uprawnionych za granicą do świadczenia o podobnym charakterze do świadczenia wspierającego, chyba że dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej;
• uprawnionych za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Podsumowując, świadczenie wspierające jest formą finansowego wsparcia osoby niepełnosprawnej. Do jego uzyskania niezbędne jest złożenie elektronicznego wniosku do ZUS-u. Wcześniej jednak należy otrzymać decyzję ustalającą poziom wsparcia osoby niepełnosprawnej, tzw. decyzję WZON.