Jaki jest limit urlopu bezpłatnego?

U obecnego pracodawcy jestem zatrudniony na podstawie umowy o pracę od marca 2020 roku. Od początku zatrudnienia wykorzystałem już w sumie 30 dni urlopu bezpłatnego. Jaki jest limit urlopu bezpłatnego? Czy pracodawca może mi odmówić udzielenia go?

Marek, Jawor

Urlop bezpłatny należy traktować jako czas zawieszenia współpracy między pracownikiem a pracodawcą. Oznacza to, że pracownik nie musi w tym czasie wykonywać pracy na rzecz pracodawcy, a z kolei pracodawca nie wypłaca pracownikowi wynagrodzenia za ten czas.

Urlop bezpłatny tylko na wniosek pracownika

Urlop bezpłatny może zostać udzielony tylko na pisemny wniosek pracownika. Pracodawca nie może wysłać na niego pracownika bez jego wyraźnej zgody. Ponadto pracownik nie musi podawać powodu, z jakiego chce skorzystać z takiego rodzaju urlopu.

Ile wynosi limit urlopu bezpłatnego?

Urlop bezpłatny jest regulowany przez przepisy Kodeksu pracy. Jednak żaden z nich nie wskazuje limitu urlopu bezpłatnego, jakiego można udzielić pracownikowi. W praktyce oznacza to, że urlop taki może trwać kilka dni, tygodni lub nawet miesięcy. Co ważne, jego udzielenie jest zupełnie niezależne od posiadanego wymiaru urlopu wypoczynkowego.

Konsekwencje korzystania z urlopu bezpłatnego

Jak już zostało wspomniane, limit urlopu bezpłatnego nie został określony przez żadne przepisy. Należy jednak pamiętać o tym, że okres tego urlopu:

• nie jest zaliczany do stażu pracy; 
• pracownik w tym okresie nie podlega ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnym, co oznacza, że okres ten nie wlicza się do emerytury;
• po 30 dniach pracownik traci prawo do korzystania z bezpłatnej opieki zdrowotnej, ponieważ przestaje podlegać ubezpieczeniu zdrowotnemu;
• pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie chorobowe ani inne świadczenia, takie jak np. zasiłek chorobowy, zasiłek opiekuńczy czy świadczenie rehabilitacyjne.

Czy pracodawca może odmówić pracownikowi urlopu bezpłatnego?

Przepisy Kodeksu pracy wskazują w art. 174 § 1: „Na pisemny wniosek pracownika pracodawca może udzielić mu urlopu bezpłatnego”.

Zapis ten wskazuje, że pracodawca może, ale nie musi zgodzić się na udzielenie pracownikowi urlopu bezpłatnego. Tym samym pracodawca jest osobą decydującą w tym zakresie.

Należy jednak pamiętać, że pracodawca w każdym wypadku powinien kierować się przesłaniem art. 8 kp: „Nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony”.

 Co prawda pracodawca nie musi uzasadniać swojej odmowy, jednak powinna być ona umotywowana obiektywną przyczyną.

 Dodatkowo strony mogą określić, że podczas urlopu bezpłatnego, który trwa dłużej niż 3 miesiące, pracodawca ma prawo odwołać pracownika z tego urlopu z ważnych przyczyn.