Płaca minimalna przy wynagrodzeniu prowizyjnym - czy jest zachowana?

Zgodnie z art. 6 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę wysokość wynagrodzenia pracownika zatrudnionego w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od wysokości minimalnego wynagrodzenia ustalonego w danym roku. Czym jest minimalne wynagrodzenie i co składa się na jego wysokość? Czy płaca minimalna przy wynagrodzeniu prowizyjnym jest zachowana?

Płaca minimalna

Pojęcie płacy minimalnej nie jest równoznaczne z wynagrodzeniem zasadniczym. Główny Urząd Statystyczny podał listę składników wynagrodzenia i świadczeń wynikających ze stosunku pracy, które zaliczył do wynagrodzeń osobowych. Ich otrzymywanie nie obliguje pracodawcy do dopłaty pensji do kwoty minimalnej.

Z czego składa się płaca minimalna?

Do obliczenia wysokości wynagrodzenia pracownika należy przyjmować przysługujące mu składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy zaliczone – według zasad statystyki zatrudnienia i wynagrodzeń określonych przez Główny Urząd Statystyczny – do wynagrodzeń osobowych. Zgodnie z załącznikiem do objaśnień do sprawozdawczości z zatrudnienia i wynagrodzeń do wynagrodzeń osobowych zalicza się w szczególności:

• wynagrodzenie zasadnicze;
• wynagrodzenia podstawowe wyliczane w postaci czasowej, prowizyjnej, akordowej;
• wyrównanie do minimalnego wynagrodzenia za pracę;
• dodatki (za znajomość języków, dodatki za szczególne warunki pracy, szczególne kwalifikacje lub pełnienie funkcji kierowniczych);
• premie, nagrody regulaminowe i uznaniowe;
• świadczenia o charakterze deputatowym (ekwiwalenty pieniężne, np. deputat węglowy, energetyczny, żywnościowy, za umundurowanie, jeśli jest przewidziane w ustawie);
• wynagrodzenia za czynności przewidziane do wykonania poza normalnymi godzinami pracy w miejscu pracy lub poza nim, ale wyznaczonym przez pracodawcę (np. pełnienie dyżuru);
• wynagrodzenia za urlopy wypoczynkowe, za czas niezdolności do pracy wskutek choroby, za czas przestoju niezawinionego przez pracownika, urlop szkoleniowy;
• ekwiwalenty pieniężne za niewykorzystany urlop wypoczynkowy;
• świadczenia odszkodowawcze.

Przykład 1.

Pani Anna pracuje na cały etat i w listopadzie 2024 r. otrzymała 3900 zł wynagrodzenia zasadniczego, ale także 400 zł premii, łącznie zatem 4300 zł. Taka wypłata wynagrodzenia jest równa wynagrodzeniu minimalnemu, pozostaje więc zgodna z prawem.

Jakie składniki podlegają wyłączeniu z podstawy płacy minimalnej?

Przy obliczaniu wynagrodzenia minimalnego pracownika nie wolno uwzględniać:

• nagród jubileuszowych;
• odpraw pieniężnych przysługujących pracownikom w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy;
• wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych;
• dodatku na pracę w porze nocnej;
• dodatku stażowego.

Do pensji minimalnej nie wlicza się także: kwot wynikających z umów cywilnoprawnych zawartych oprócz umowy o pracę, zasiłków chorobowych, świadczeń finansowanych z Zakładowego Funduszu Świadczeń Społecznych, ekwiwalentu za pranie odzieży, wypłaty należności z tytułu podróży służbowych, wynagrodzeń z tytułu korzystania lub rozporządzania prawami autorskimi lub pokrewnymi, tj. honorariów i tantiem.

Wynagrodzenie niższe niż płaca minimalna

W przypadku gdy w danym miesiącu wynagrodzenie pracownika jest niższe od wysokości minimalnej pensji, wówczas następuje uzupełnienie wynagrodzenia do tej wysokości w postaci wyrównania. Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o wynagrodzeniu minimalnym wyrównanie wypłaca się za okres każdego miesiąca łącznie z wypłatą.

[alert–info]Pracownik musi dostawać wynagrodzenie minimalne co miesiąc, a nie średnio na miesiąc.[/alert–info]

Przykład 2.

Pani Julia otrzymała w grudniu:

• 3250 zł wynagrodzenia zasadniczego;
• 5000 zł premii jubileuszowej.

Nagroda jubileuszowa jest świadczeniem, którego nie uwzględnia się w płacy minimalnej. Dlatego pracodawca powinien wypłacić wyrównanie do wynagrodzenia minimalnego (w grudniu 2024 r. minimalne to 4300zł)

Pracownicy, którzy wynagradzani są na podstawie godzinowych stawek wynagrodzenia, otrzymają wyrównanie za każdą godzinę pracy. Aby wyliczyć wyrównanie, należy:

1. wysokość minimalnego wynagrodzenia podzielić przez liczbę godzin pracy przypadającą do przepracowania przez pracownika w danym miesiącu w ramach pełnego wymiaru czasu;
2. obliczyć różnicę między wysokością godzinowego wynagrodzenia minimalnego a wysokością wynagrodzenia godzinowego pracownika w danym miesiącu;
3. otrzymaną różnicę pomnożyć przez liczbę godzin pracy.

Przykład 3.

Pan Jan, który jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 24,88 złotych za godzinę pracy oraz premię. W grudniu 2024 roku premii mu nie przyznano. Pracownik przepracował 160 godzin, za które uzyskał wynagrodzenie w wysokości 3 980,80 zł (160 godzin × 24,88 zł). Jest ono niższe od płacy minimalnej, dlatego pracodawca był obowiązany wypłacić pracownikowi wyrównanie do wynagrodzenia w wysokości 320,00 zł.

Aby wyliczyć wyrównanie, należy:

1. minimalną stawkę godzinową: 4300 zł / 160 h = 26,88 zł
2. wyliczyć różnicę stawek: 26,88 zł – 24,88 zł = 2,00 zł
3. wyrównanie: 2,00 zł x 160 godzin = 320,00 zł

Pracownik w grudniu otrzyma 4 300,80 zł (3980,80 zł + 320,00 zł).

Pracownikom wynagradzanym na podstawie miesięcznych stawek, którym nie przysługuje wynagrodzenie za pełny miesięczny wymiar czasu pracy, wyrównanie wypłaca się za każdą godzinę pracy. W tym przypadku należy:

1. wysokość minimalnego wynagrodzenia podzielić przez liczbę godzin pracy przypadającą do przepracowania w danym miesiącu w ramach pełnego wymiaru czasu;
2. obliczyć stawkę godzinową pracownika;
3. wyliczyć różnicę między wysokością godzinowego wynagrodzenia minimalnego a wysokością wynagrodzenia godzinowego pracownika w danym miesiącu;
4. różnicę pomnożyć przez liczbę godzin pracy pracownika.

Przykład 4.

Pan Karol pracuje w jednostce samorządowej i otrzymuje dodatek stażowy w wysokości 25% i premię w wysokości 600 zł. Jego wynagrodzenie zasadnicze brutto wynosi 3200 zł miesięcznie, a dodatek stażowy 800 zł. Razem panu Karolowi przysługuje wynagrodzenie w wysokości 4000 zł. Jest ono większe niż wynagrodzenie minimalne w 2024 roku. W związku z tym, że dodatek stażowy nie jest uwzględniany w płacy minimalnej, pracodawca powinien wypłacić wyrównanie.

Wyrównanie zostanie wyliczone następująco:

1. minimalną stawkę godzinową: 4300 zł / 160 = 26,88 zł
2. stawka godzinowa pracownika: 3200 zł / 160 godzin = 20 zł
3. różnica stawek: 26,88 zł - 20,00 zł = 6,88 zł
4. wyrównanie: 6,88 zł × 160 godzin = 1100,80 zł

Pan Karol w grudniu otrzyma 5700,80 zł (3200,00 zł + 800,00 zł + 600,00 zł + 1100,80 zł).

Płaca minimalna przy wynagrodzeniu prowizyjnym

W systemie wynagradzania prowizyjnego pensja zależy od wyników pracy, a nie np. od wymiaru czasu pracy pracownika. W takim systemie za czas przepracowany pracownikowi przysługuje wynagro­dzenie będące najczęściej iloczynem stawki procentowej oraz kwoty np. obrotu uzyskanego przez pracownika ze sprzedaży. Tak ustalona pensja miesięczna należna za przepra­cowanie pełnego miesiąca nie może być niższa od miesięcznego minimalnego wynagrodzenia za pracę. W przypadku gdy pracownik otrzyma mniej niż usta­wowe minimum, należy mu wypłacić wyrównanie.

Przykład 5.

Pani Ania, która zatrudniona jest na pełen etat, w danym miesiącu otrzymuje:

• wynagrodzenie zasadnicze 3000 zł

oraz

• dodatkowo ma prawo do prowizji, która wynosiła:
• w sierpniu – 0 zł;
• we wrześniu – 500 zł;
• w październiku – 1700 zł.

Przez dwa miesiące wynagrodzenie pani Ani było niższe niż minimalne (w 2023 roku – 4300 zł). Z tego powodu pracodawca ma obowiązek zapewnić wyrównanie do kwoty minimalnej płacy za:

• sierpień – 1300 zł;
• wrzesień – 800 zł.

W październiku pani Ania osiągnęła wynagrodzenie wyższe niż minimalne, dlatego nie otrzyma wyrównania (3000 zł + 1700 zł = 4700 zł).

Przykład 6.

Pan Adam pracuje na pełnym etacie i otrzymuje wyłącznie wynagrodzenie prowizyjne. Osiągnął płacę w wysokości:

• 5000 zł w lipcu;
• 3600 zł w sierpniu;
• 2300 zł we wrześniu.

Mimo że średnia z całego kwartału jest wyższa niż wynagrodzenie minimalne, to wypłaty należy rozpatrywać miesięcznie. We wrześniu pracodawca powinien wypłacić panu Adamowi wyrównanie w wysokości 2000 zł.

Do obliczenia wysokości wynagrodzenia pracownika przyjmuje się przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy. Należy je przyrównać do obowiązującego w danym roku minimalnego wynagrodzenia. Płaca minimalna przy wynagrodzeniu prowizyjnym również powinna zostać zapewniona. Jeżeli pracownik zarabia w danym miesiącu mniej niż minimalna, wówczas trzeba wypłacić wyrównanie.