Płaca minimalna przy wynagrodzeniu prowizyjnym - czy jest zachowana?

Zgodnie z art. 6 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę wysokość wynagrodzenia pracownika zatrudnionego w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od wysokości minimalnego wynagrodzenia ustalonego w danym roku. W roku 2022 wynosi 3010 zł brutto, a w 2023 roku wzrośnie aż dwukrotnie. Czym jest minimalne wynagrodzenie i co składa się na jego wysokość? Czy płaca minimalna przy wynagrodzeniu prowizyjnym jest zachowana?

Płaca minimalna

W 2023 roku płaca minimalna wynosi 3490 zł, a następnie od lipca 3600 zł brutto. Pojęcie płacy minimalnej nie jest jednak równoznaczne z wynagrodzeniem zasadniczym. Główny Urząd Statystyczny podał listę składników wynagrodzenia i świadczeń wynikających ze stosunku pracy, które zaliczył do wynagrodzeń osobowych. Ich otrzymywanie nie obliguje pracodawcy do dopłaty pensji do kwoty minimalnej.

Z czego składa się płaca minimalna?

Do obliczenia wysokości wynagrodzenia pracownika należy przyjmować przysługujące mu składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy zaliczone – według zasad statystyki zatrudnienia i wynagrodzeń określonych przez Główny Urząd Statystyczny – do wynagrodzeń osobowych. Zgodnie z załącznikiem do objaśnień do sprawozdawczości z zatrudnienia i wynagrodzeń do wynagrodzeń osobowych zalicza się w szczególności:

• wynagrodzenie zasadnicze;
• wynagrodzenia podstawowe wyliczane w postaci czasowej, prowizyjnej, akordowej;
• wyrównanie do minimalnego wynagrodzenia za pracę;
• dodatki (za znajomość języków, dodatki za szczególne warunki pracy, szczególne kwalifikacje lub pełnienie funkcji kierowniczych);
• premie, nagrody regulaminowe i uznaniowe;
• świadczenia o charakterze deputatowym (ekwiwalenty pieniężne, np. deputat węglowy, energetyczny, żywnościowy, za umundurowanie, jeśli jest przewidziane w ustawie);
• wynagrodzenia za czynności przewidziane do wykonania poza normalnymi godzinami pracy w miejscu pracy lub poza nim, ale wyznaczonym przez pracodawcę (np. pełnienie dyżuru);
• wynagrodzenia za urlopy wypoczynkowe, za czas niezdolności do pracy wskutek choroby, za czas przestoju niezawinionego przez pracownika, urlop szkoleniowy;
• ekwiwalenty pieniężne za niewykorzystany urlop wypoczynkowy;
• świadczenia odszkodowawcze.

Przykład 1.

Pani Anna pracuje na cały etat i w listopadzie 2023 r. otrzymała 2900 zł wynagrodzenia zasadniczego, ale także 700 zł premii, łącznie zatem 3600 zł. Taka wypłata wynagrodzenia jest równa wynagrodzeniu minimalnemu, pozostaje więc zgodna z prawem.

Jakie składniki podlegają wyłączeniu z podstawy płacy minimalnej?

Przy obliczaniu wynagrodzenia minimalnego pracownika nie wolno uwzględniać:

• nagród jubileuszowych;
• odpraw pieniężnych przysługujących pracownikom w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy;
• wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych;
• dodatku na pracę w porze nocnej;
• dodatku stażowego.

Do pensji minimalnej nie wlicza się także: kwot wynikających z umów cywilnoprawnych zawartych oprócz umowy o pracę, zasiłków chorobowych, świadczeń finansowanych z Zakładowego Funduszu Świadczeń Społecznych, ekwiwalentu za pranie odzieży, wypłaty należności z tytułu podróży służbowych, wynagrodzeń z tytułu korzystania lub rozporządzania prawami autorskimi lub pokrewnymi, tj. honorariów i tantiem.

Wynagrodzenie niższe niż płaca minimalna

W przypadku gdy w danym miesiącu wynagrodzenie pracownika jest niższe od wysokości minimalnej pensji, wówczas następuje uzupełnienie wynagrodzenia do tej wysokości w postaci wyrównania. Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o wynagrodzeniu minimalnym wyrównanie wypłaca się za okres każdego miesiąca łącznie z wypłatą.[alert–info]Pracownik musi dostawać wynagrodzenie minimalne co miesiąc, a nie średnio na miesiąc.[/alert–info]

Przykład 2.

Pani Julia otrzymała w grudniu:

• 2250 zł wynagrodzenia zasadniczego;
• 1000 zł premii jubileuszowej.

Nagroda jubileuszowa jest świadczeniem, którego nie uwzględnia się w płacy minimalnej. Dlatego pracodawca powinien wypłacić wyrównanie do wynagrodzenia minimalnego.

Pracownicy, którzy wynagradzani są na podstawie godzinowych stawek wynagrodzenia, otrzymają wyrównanie za każdą godzinę pracy. Aby wyliczyć wyrównanie, należy:

1. wysokość minimalnego wynagrodzenia podzielić przez liczbę godzin pracy przypadającą do przepracowania przez pracownika w danym miesiącu w ramach pełnego wymiaru czasu;
2. obliczyć różnicę między wysokością godzinowego wynagrodzenia minimalnego a wysokością wynagrodzenia godzinowego pracownika w danym miesiącu;
3. otrzymaną różnicę pomnożyć przez liczbę godzin pracy.

Przykład 3.

Pan Jan, który jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 18,60 złotych za godzinę pracy oraz premię. W listopadzie 2023 roku premii mu nie przyznano. Pracownik przepracował 160 godzin, za które uzyskał wynagrodzenie w wysokości 2976 zł (160 godzin × 18,60 zł). Jest ono niższe od płacy minimalnej, dlatego pracodawca był obowiązany wypłacić pracownikowi wyrównanie do wynagrodzenia w wysokości 129,60 zł.

Aby wyliczyć wyrównanie, należy:

1. minimalną stawkę godzinową: 3600 zł / 160 h = 22,50 zł
2. wyliczyć różnicę stawek: 22,50 zł – 18,60 zł = 3,90 zł
3. wyrównanie: 3,90 zł x 160 godzin = 624,00 zł

Pracownik w listopadzie otrzyma 3600,00 zł (2976,000 zł + 624,00 zł).

Pracownikom wynagradzanym na podstawie miesięcznych stawek, którym nie przysługuje wynagrodzenie za pełny miesięczny wymiar czasu pracy, wyrównanie wypłaca się za każdą godzinę pracy. W tym przypadku należy:

1. wysokość minimalnego wynagrodzenia podzielić przez liczbę godzin pracy przypadającą do przepracowania w danym miesiącu w ramach pełnego wymiaru czasu;
2. obliczyć stawkę godzinową pracownika;
3. wyliczyć różnicę między wysokością godzinowego wynagrodzenia minimalnego a wysokością wynagrodzenia godzinowego pracownika w danym miesiącu;
4. różnicę pomnożyć przez liczbę godzin pracy pracownika.

Przykład 4.

Pan Karol pracuje w jednostce samorządowej i otrzymuje dodatek stażowy w wysokości 25% i premię w wysokości 600 zł. Jego wynagrodzenie zasadnicze brutto wynosi 2400 zł miesięcznie, a dodatek stażowy 700 zł. Razem panu Karolowi przysługuje wynagrodzenie w wysokości 3700 zł. Jest ono większe niż wynagrodzenie minimalne w 2023 roku. W związku z tym, że dodatek stażowy nie jest uwzględniany w płacy minimalnej, pracodawca powinien wypłacić wyrównanie.

Wyrównanie zostanie wyliczone następująco:

1. minimalną stawkę godzinową: 3600 zł / 160 = 22,50 zł
2. stawka godzinowa pracownika: 2400 zł / 160 godzin = 15 zł
3. różnica stawek: 22,50 zł – 15 zł = 7,50 zł
4. wyrównanie: 7,50 zł × 160 godzin = 1200,00 zł

Pan Karol w listopadzie otrzyma 4900,00 zł (2400,00 zł + 700,00 zł + 600,00 zł + 1200,00 zł).

Płaca minimalna przy wynagrodzeniu prowizyjnym

W systemie wynagradzania prowizyjnego pensja zależy od wyników pracy, a nie np. od wymiaru czasu pracy pracownika. W takim systemie za czas przepracowany pracownikowi przysługuje wynagro­dzenie będące najczęściej iloczynem stawki procentowej oraz kwoty np. obrotu uzyskanego przez pracownika ze sprzedaży. Tak ustalona pensja miesięczna należna za przepra­cowanie pełnego miesiąca nie może być niższa od miesięcznego minimalnego wynagrodzenia za pracę. W przypadku gdy pracownik otrzyma mniej niż usta­wowe minimum, należy mu wypłacić wyrównanie.

Przykład 5.

Pani Ania, która zatrudniona jest na pełen etat, w danym miesiącu otrzymuje:

• wynagrodzenie zasadnicze 2000 zł

oraz

• dodatkowo ma prawo do prowizji, która wynosiła:
• w sierpniu – 0 zł;
• we wrześniu – 500 zł;
• w październiku – 1700 zł.

Przez dwa miesiące wynagrodzenie pani Ani było niższe niż minimalne (w 2023 roku – 3600 zł). Z tego powodu pracodawca ma obowiązek zapewnić wyrównanie do kwoty minimalnej płacy za:

• sierpień – 1600 zł;
• wrzesień – 1100 zł.

W październiku pani Ania osiągnęła minimalne wynagrodzenie, dlatego nie otrzyma wyrównania (2000 zł + 1700 zł = 3700 zł).

Przykład 6.

Pan Adam pracuje na pełnym etacie i otrzymuje wyłącznie wynagrodzenie prowizyjne. Osiągnął płacę w wysokości:

• 5000 zł w lipcu;
• 3600 zł w sierpniu;
• 2300 zł we wrześniu.

Mimo że średnia z całego kwartału jest wyższa niż wynagrodzenie minimalne, to wypłaty należy rozpatrywać miesięcznie. We wrześniu pracodawca powinien wypłacić panu Adamowi wyrównanie w wysokości 1300 zł.

Do obliczenia wysokości wynagrodzenia pracownika przyjmuje się przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy. Należy je przyrównać do obowiązującego w danym roku minimalnego wynagrodzenia. Płaca minimalna przy wynagrodzeniu prowizyjnym również powinna zostać zapewniona. Jeżeli pracownik zarabia w danym miesiącu mniej niż minimalna, wówczas trzeba wypłacić wyrównanie.