Separacja a wyrejestrowanie z ubezpieczenia zdrowotnego małżonka
Obecnie jestem w separacji z mężem, czy w takim wypadku konieczne jest jego wyrejestrowanie z ubezpieczenia zdrowotnego? Jest on zgłoszony przeze mnie do ubezpieczenia zdrowotnego jako członek rodziny.
Olga, Kołobrzeg
Zgodnie z ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych prawo do świadczeń w Polsce mają osoby ubezpieczone obowiązkowo, osoby ubezpieczone dobrowolnie i inne osoby – po spełnieniu warunków określonych w tej ustawie. Pracownik, który rozpoczął pracę, jest więc ubezpieczony automatycznie i może korzystać z opieki zdrowotnej; zleceniobiorca, jeśli został zgłoszony do składki zdrowotnej, także ma to uprawnienie. Ponadto osoba, która jest ubezpieczona, ma obowiązek zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego tych członków rodziny, którzy nie mają innego tytułu do ubezpieczenia. Czy wyrejestrowanie z ubezpieczenia zdrowotnego w przypadku separacji jest konieczne? Wyjaśniamy w artykule.
Kogo z rodziny można objąć ubezpieczeniem zdrowotnym?
Za członka rodziny – do celów ubezpieczenia zdrowotnego – uważa się:
- dziecko własne, dziecko małżonka, dziecko przysposobione, wnuka albo dziecko obce, dla którego ustanowiono opiekę, albo dziecko obce w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka, do ukończenia przez nie 18 lat, a jeżeli uczy się dalej w szkole, zakładzie kształcenia nauczycieli, uczelni lub jednostce naukowej prowadzącej studia doktoranckie – do ukończenia 26 lat, natomiast jeżeli posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub inne traktowane na równi – bez ograniczenia wieku;
- małżonka;
- wstępnych pozostających z ubezpieczonym we wspólnym gospodarstwie domowym (ojciec, mama, dziadek, babcia).
Osoba ubezpieczona, która zgłosiła do ubezpieczenia zdrowotnego członków rodziny, jest obowiązana poinformować podmiot właściwy do dokonania wyrejestrowania o okolicznościach powodujących konieczność ich wyrejestrowania z ww. ubezpieczenia, w terminie 7 dni od dnia zaistnienia tych okoliczności.
Jakie obowiązki ma osoba podlegająca ubezpieczeniu zdrowotnemu?
Osoba poddana obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego ma obowiązek zgłosić do tego ubezpieczenia członków rodziny, którzy mu nie podlegają. Osoby takie nie zgłaszają się do ubezpieczenia zdrowotnego same. Pracownicy informują podmiot właściwy do dokonania zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego (np. pracodawcę) o członkach rodziny podlegających takiemu zgłoszeniu w terminie 7 dni od dnia zaistnienia okoliczności powodujących konieczność zgłoszenia. Członkowie rodziny uzyskują prawo do świadczeń opieki zdrowotnej od dnia zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego. Zgłoszenie członków rodziny następuje na formularzu ZUS ZCNA i jest wykonywane przez płatnika składek. Płatnikami składek są m.in.:
- dla rolników i ich domowników – KRUS;
- dla pracowników – pracodawca;
- dla bezrobotnych – urząd pracy;
- dla emerytów i rencistów – najczęściej ZUS lub KRUS;
- dla uczniów i studentów, którzy nie są zgłoszeni jako członkowie rodziny lub nie podlegają ubezpieczeniu z innego tytułu i ukończyli 26 lat – szkoła lub uczelnia wyższa.
Instytucje te mają obowiązek zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego osoby podlegające obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu oraz członków ich rodzin.
Jak ubezpieczyć się dobrowolnie?
W niektórych sytuacjach do ubezpieczenia zdrowotnego można zgłosić się dobrowolnie – jeśli mieszka się w Polsce i nie ma się tytułu do tego ubezpieczenia. W celu przystąpienia do dobrowolnej składki zdrowotnej należy udać się do oddziału wojewódzkiego NFZ i wypełnić odpowiedni wniosek, a następnie pójść z tym dokumentem do ZUS-u. Warto wziąć ze sobą dokumenty potwierdzające wcześniejszą przynależność do opłacania takiej składki, np. zaświadczenie od byłego pracodawcy.
W ZUS-ie należy dokonać zgłoszenia do dobrowolnej składki zdrowotnej – jeśli osoba posiada członków rodziny, którzy nie są ubezpieczeni, należy pamiętać również o ich zgłoszeniu, wartość składki nie będzie wtedy wyższa. Warto nadmienić, że jeżeli osoba zgłaszająca się do ubezpieczenia dobrowolnego nie była ubezpieczona (ubezpieczenie zdrowotne) przez okres powyżej 3 miesięcy, to aby została ubezpieczona, konieczne jest wpłacenie opłaty dodatkowej uzależnionej od długości przerwy w opłacaniu tej składki.
Wyrejestrowanie z ubezpieczenia zdrowotnego
Z powodu separacji potwierdzonej prawomocnym wyrokiem sądu małżonek traci status członka rodziny. Traci prawo do uznania go za taką osobę, należy więc wyrejestrować go z ubezpieczenia zdrowotnego jako członka rodziny.
- w przypadku ustania stosunku pracy (np. z tytułu umowy o pracę);
- w przypadku zakończenia prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej;
- w przypadku osób zatrudnionych, pozostających na urlopie bezpłatnym.
Jeśli osoba utraci prawo do opieki zdrowotnej, zarówno w przypadku utraty statusu, jak i w przypadku gdy jej stosunek pracy zakończył się, wówczas ma prawo zgłosić się samodzielnie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. W takiej sytuacji powinna udać się do NFZ, a następnie do jednostki ZUS-u.
W przypadku utraty statusu członka rodziny konieczne jest wyrejestrowanie takiej osoby z ubezpieczenia zdrowotnego. Jeszcze przez 30 dni od daty wygaśnięcia obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego osoba taka może korzystać ze świadczeń zdrowotnych finansowanych przez NFZ.
