Dodatki dla pracujących rodziców - poznaj je!

Wychowywanie dzieci jest ciężką pracą, szczególnie jeśli rodzic musi także sprostać swoim obowiązkom zawodowym. Na szczęście pracująca mama lub tata mają prawo do dodatków gwarantowanych przez państwo. Na jakie dodatki dla pracujących rodziców mogą liczyć?

Dodatki dla pracujących rodziców

Najsłynniejszym dodatkiem, które może otrzymać rodzic dziecka w Polsce, jest oczywiście świadczenie 500+. Jest ono jednak niezależne od tego, czy matka lub ojciec dziecka pracuje zawodowo. 500+ nie ma więc żadnego związku z pracą i przysługuje tylko wtedy, gdy mamy do czynienia z urodzeniem się co najmniej jednego dziecka w rodzinie.

Kwota świadczenia wychowawczego, potocznie zwanego 500+, zostanie podniesiona z obecnych 500 zł do 800 zł. Zmiana ta wejdzie w życie od 1 stycznia 2024 roku. Oznacza to, że rodzice i opiekunowie, którzy obecnie otrzymują świadczenie wychowawcze, będą otrzymywać o 300 zł więcej na każde dziecko. Zmiana wysokości świadczenia będzie dokonana automatycznie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który jest odpowiedzialny za jego wypłatę. Nie będzie więc potrzeby składania dodatkowego wniosku.

Ustawodawca wprowadza jednak szereg innych dodatków i świadczeń finansowych dla pracujących rodziców, a wśród nich możemy odnaleźć:

• becikowe,
• dodatek „za życiem”,
• kosiniakowe,
• zasiłek macierzyński,
• zasiłek ojcowski,
• zasiłek rodzinny wraz z dodatkami,
• ulgi podatkowe prorodzinne,
• zerowy PIT dla 4. dziecka,
• dofinansowanie do żłobka lub do zatrudnienia niani,
• świadczenie 300+,
• bon na wakacje,
• 12 000 zł na drugie dziecko.

Każde z ww. świadczeń charakteryzuje się nie tylko odmienną wartością finansową, lecz przede wszystkim warunkami, które trzeba spełnić, aby można je było w ogóle otrzymać. Spora część świadczeń wymaga jednak, aby matka lub ojciec dziecka byli osobą aktywną zawodowo (co nie zawsze oznacza konieczność pozostawania w stosunku pracy).

Becikowe, dodatek „za życiem” i kosiniakowe

Becikowe jest jednorazowym świadczeniem wypłacanym z tytułu urodzenia dziecka, przysługuje w kwocie 1000 zł. Jest ono przyznawane tylko wtedy, gdy dochód na jednego członka w rodzinie nie przekracza 1922 zł (jest to wartość graniczna w 2023 roku). Becikowe nie jest wypłacane automatycznie, rodzic dziecka musi samodzielnie zawnioskować o to świadczenie – maksymalnie w ciągu 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka.

Dodatek „za życiem” to z kolei jednorazowe świadczenie w wysokości 4000 zł wypłacane w związku z urodzeniem chorego dziecka. Rodzic nie musi tutaj co prawda wykazywać swoich dochodów, jednak powinien posiadać zaświadczenie, z którego będzie wynikało, że urodzone dziecko ma ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju lub w czasie porodu.

Kosiniakowe to świadczenie o wysokości 1000 zł wypłacane przez okres 52 tygodni od dnia narodzin dziecka. Stanowi ono alternatywę dla zasiłku macierzyńskiego i nie jest uzależnione od obowiązku spełnienia jakiegokolwiek kryterium dochodowego. Kosiniakowe jest wypłacane także osobom bezrobotnym.

Zasiłek macierzyński i ojcowski

Typowymi dodatkami dla pracujących rodziców są zasiłki macierzyński oraz ojcowski. Pierwszy z nich przysługuje matce dziecka i jest wypłacany przez okres 52 tygodni. Prawo do niego mają wyłącznie te osoby, które opłacały składkę chorobową – pracownicy etatowi, samozatrudnieni oraz osoby pracujące na podstawie oskładkowanej umowy zlecenia. Dochód nie stanowi w tym zakresie żadnego kryterium, od którego uzależnione byłoby prawo do zasiłku macierzyńskiego. Konieczne jest jednak posiadanie aktu urodzenia dziecka.

Ojcowie dzieci także mają prawo do swoich zasiłków – pod warunkiem, że w ich przypadku także była opłacana składka na ubezpieczenie chorobowe. Okres wypłaty zasiłku ojcowskiego jest jednak znacznie krótszy, niż ma to miejsce w przypadku analogicznego świadczenia dla matek dzieci. Ojcowie mają bowiem prawo do zasiłku tylko przez okres 2 tygodni w wysokości 100% podstawy wymiaru, bez względu na dochód, jaki osiągają. Podobnie jak w przypadku kobiet mężczyzna starający się o zasiłek ojcowski musi o niego zawnioskować i przedstawić akt urodzenia dziecka.

Zasiłek rodzinny

Zasiłek rodzinny to świadczenie mające na celu pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka. Uprawnionym do jego pobierania będzie każdy faktyczny opiekun dziecka – nie zawsze musi być to więc rodzic małoletniego. Świadczenie to jest w pełni uzależnione od dochodu osiąganego przez wnioskodawcę i zostaje wypłacane, gdy:

• dochód na jednego członka rodziny nie przekracza kwoty 674 zł lub
• gdy dochód na jednego członka rodziny nie przekracza kwoty 764 zł, gdy członkiem rodziny jest dziecko posiadające orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Zasiłek rodzinny jest wypłacany na dziecko:

• aż do ukończenia przez nie 18 lat;
• w wieku powyżej 18 lat do 21 lat pod warunkiem kontynuowania nauki w szkole;
• do 24 lat, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej, pod warunkiem że ma orzeczony umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności;
• osobie uczącej się – jeżeli uczy się w szkole lub w szkole wyższej, nie dłużej niż do ukończenia 24. roku życia.

Pamiętajmy, że rodzice, którzy otrzymali prawo do zasiłku rodzinnego, mają prawo do licznych dodatków przyznawanych do tego świadczenia.

Ulgi podatkowe dla rodziców

Rodzice rozliczający się z urzędami skarbowymi mają prawo do tzw. ulgi na dziecko – funkcjonuje ona w Polsce od wielu lat i jest przyznawana na każde dziecko, pod warunkiem że dochody rodzica nie przekraczają w danym roku podatkowym:

• 112 000 zł w przypadku podatnika pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim (dochody podatnika i jego małżonka);
• 112 000 zł w przypadku podatnika będącego osobą samotnie wychowującą dziecko;
• 56 000 zł w przypadku podatnika niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku.

W przypadku wychowywania co najmniej dwójki dzieci kryterium dochodowe nie ma w ogóle znaczenia – z ulgi można skorzystać bez ograniczeń.

Ciekawym rozwiązaniem jest także PIT zero dla 4 dziecka. Zwolnienie podatkowe w tym zakresie przysługuje jednak tylko tzw. dużym rodzinom (posiadającym co najmniej 4 dzieci). Z PIT-0 mogą skorzystać faktyczni opiekunowie małoletnich, jeśli ich dochód nie przekracza 85 528 zł z dodatkowym uwzględnieniem 30 000 zł kwoty wolnej od podatku. W przypadku wspólnego rozliczenia się z małżonkiem kwotą graniczną jest 231 056 zł.

Dofinansowanie do żłobka i niani

Biorąc pod uwagę aktywność zawodową rodziców dziecka oraz brak miejsc w publicznych przedszkolach i żłobkach, rząd wprowadził dofinansowanie w zakresie opieki nad małoletnimi. Matka lub ojciec dziecka mogą starać się w tym zakresie o kwotę 400 zł dofinansowania na pokrycie opieki dla dzieci nieobjętych Rodzinnym Kapitałem Opiekuńczym – rodzice mogą wybrać wyłącznie jedną formę wsparcia: albo do żłobka, albo do opłacenia wynagrodzenia wynajętej niani.

Rodzinny Kapitał Opiekuńczy

Rząd, starając się zwiększyć liczbę dzieci w Polsce, zaoferował w 2022 roku dodatkowe świadczenie pod postacią 12 000 zł, nazywane Rodzinnym Kapitałem Opiekuńczym. Jest ono wypłacane na drugie i kolejne dziecko w wieku od 12. do 35. miesiąca życia. Kryterium dochodowe nie jest tutaj brane w ogóle pod uwagę, natomiast wypłata świadczenia jest możliwa w 2 formach:

• po 500 zł co miesiąc przez okres 2 lat;
• po 1000 zł co miesiąc przez okres 12 miesięcy.

Świadczenie przysługuje również dzieciom, które urodziły się w 2021, 2020 i 2019 roku.

Dodatki dla pracujących rodziców - podsumowanie

Liczba świadczeń i dodatków dla pracujących rodziców w Polsce jest naprawdę spora. Część z nich wymaga spełnienia kryterium dochodowego przeliczanego na jedną osobę w rodzinie, inne zaś są przyznawane wyłącznie na podstawie faktu urodzenia dziecka. Zdecydowana większość świadczeń wymaga jednak złożenia odpowiedniego wniosku do wybranego organu administracji przez rodzica lub innego prawnego opiekuna małoletniego.