Co wolno, a czego nie wolno robić na działce ROD?

Głównym celem Rodzinnych Ogrodów Działkowych jest zaspokajanie potrzeb o charakterze wypoczynkowym i rekreacyjnym. Dostęp do działki ROD nie oznacza jednak, że można z niej korzystać w całkowicie dobrowolny sposób. Sprawdźmy, co wolno i czego nie wolno robić na takiej nieruchomości.

Rodzinne Ogrody Działkowe

Podstawowym aktem prawnym regulującym tematykę ROD jest Ustawa z dnia 13 grudnia 2013 roku o rodzinnych ogrodach działkowych. Zawiera ona szereg przepisów, które wyraźnie wskazują, kto i na jakich zasadach może korzystać z takich nieruchomości. Zgodnie z definicją zawartą w powyższej ustawie ROD są urządzeniami użyteczności publicznej służącymi zaspokajaniu wypoczynkowych, rekreacyjnych i innych potrzeb socjalnych członków społeczności lokalnych poprzez zapewnienie im powszechnego dostępu do ROD oraz działek dających możliwość prowadzenia upraw ogrodniczych na własne potrzeby, a także podniesienie standardów ekologicznych otoczenia.

Co można robić na działce ROD?

ROD składają się z części wspólnej oraz działek wykorzystywanych przez konkretne osoby. Już teraz wyjaśnijmy, że nie istnieje możliwość nabycia prawa własności takiej nieruchomości, tak jak ma to miejsce w przypadku kupowania mieszkań, gruntów czy budynków. W przypadku ROD możemy nabyć prawo do użytkowania takiej działki, ale nigdy nie będziemy jej właścicielami. Pomimo zapowiedzi wielu zmian w zakresie nabywania prawa własności omawianych nieruchomości do dziś polski ustawodawca nie zdecydował się na wprowadzenie takiej możliwości. ROD mogą być więc użytkowane zgodnie z obowiązującymi na nich regulaminami.

Użytkownik ROD ma prawo wykorzystywać przysługującą mu działkę dla celów rekreacyjnych oraz wypoczynkowych. Może również uprawiać na niej rośliny i warzywa, pod warunkiem że nie będzie miało to charakteru przemysłowego. Działki ROD nie służą bowiem wykonywaniu działalności rolniczej, a więc takowa nie może na nich być w ogóle prowadzona.

Na działce ROD można przede wszystkim wypoczywać, o ile nasze zachowanie nie będzie uciążliwe dla użytkowników innych działek. Dopuszczalne jest więc postawienie altanki, basenu, grillowanie, a nawet imprezowanie, pod warunkiem że nie zakłóci do odpoczynku innych osób. Oczywiście dopuszczalna jest sytuacja, w której użytkownik danego ogródka będzie chciał urządzić większą imprezę – nie ma w tym nic złego, o ile jednak uzyska na to zgodę sąsiadów. W niektórych przypadkach konieczne może być uzyskanie zgody stowarzyszenia sprawującego nadzór nad danym kompleksem ROD. Wynika to jednak z regulaminu obowiązującego na konkretnym terenie. Regulaminy tego rodzaju mogą być bardzo zróżnicowane i to, co jest dozwolone na ROD w jednej części Polski, może być zakazane lub może wymagać uzyskania zgody w innym regionie kraju. Przed podjęciem jakiegokolwiek działania na działce powinniśmy więc sięgnąć do regulaminu, a jeśli dana kwestia nie została w nim uregulowana – zwrócić się z pytaniem do władz danego ROD.

Czego nie wolno robić na działce ROD?

Odnosząc się do dozwolonych działań na działkach ROD, najlepiej zestawić je z zakazami obowiązującymi na tego typu obszarach. Ustawodawca precyzuje bowiem, jakich czynności nie można na nich podejmować. Po pierwsze zakazana jest produkcja o charakterze przemysłowym i zarobkowym. Działkowicz ma oczywiście prawo do hodowli warzyw, owoców i ziół na własny użytek, jednak nie wolno mu sprzedawać swoich plonów. Ciekawym zakazem jest ograniczenie uprawy ziemniaków, która nie może obejmować całej działki ROD, nawet jeśli wszystkie plony wykorzysta sam działkowicz. Na działce nie wolno również sadzić maków, konopi włóknistych, a także szczególnych gatunków inwazyjnych drzew i krzewów – trojeści amerykańskiej i  bożodrzewu gruczołowatego.

Przykład 1.

Pani Krystyna jest użytkowniczką działki ROD od 10 lat. W ostatnim roku postanowiła zlikwidować wszystkie dotychczas uprawiane rośliny i zająć się uprawą ziemniaków. Zgodnie z jej zamierzeniem cały plon będzie przeznaczony wyłącznie na jej własne potrzeby, a jeśli zajdzie taka potrzeba, to także dla dzieci. Pani Krystyna nie zamierza sprzedawać ziemniaków, ale chce, aby uprawa zajmowała praktycznie całą powierzchnię działki. Czy użytkowniczka może legalnie rozpocząć taką uprawę? 

Nie, ponieważ zgodnie z obowiązującymi przepisami użytkownicy ROD mają zakaz uprawy ziemniaków na takich działkach, jeśli uprawa zajmuje większą część nieruchomości albo jej całość.

Przykład 2.

Pan Edward jest działkowcem ROD. Od wielu lat uprawia na tej nieruchomości różne gatunki warzyw i owoców. Corocznie przeznacza nadwyżkę zgromadzonych plonów na sprzedaż na okolicznym rynku. W ten sposób uzyskuje stosunkowo niewielki dochód, co pozwala mu podreperować niewielką emeryturę. Jeden z sąsiadów poinformował stowarzyszenie ROD o prowadzonej sprzedaży, które zakazało Panu Edwardowi całkowitej uprawy warzyw i owoców. Czy stowarzyszenie miało do tego prawo? 

Tak, choć wyłącznie w części dotyczącej sprzedaży uzyskanych plonów. Pan Edward może w dalszym ciągu uprawiać warzywa i owoce, pod warunkiem że nie będą one więcej sprzedawane. Działkowiec może więc wykorzystywać swoje plony dla zaspokojenia potrzeb własnych oraz najbliższych mu osób.

Jeśli chodzi o możliwość sadzenia dozwolonych roślin, to i w tym zakresie obowiązują pewne konkretne wytyczne. Zgodnie z obowiązującymi przepisami drzewa owocowe muszą być sadzone w odległości co najmniej 3 metrów (morele) albo 5 metrów (czereśnie i orzechy) od płotu. W przypadku drzew ozdobnych można posadzić je nieco bliżej, bo na 2 metry od ogrodzenia, pod warunkiem że ich wysokość nie przekroczy 3 metrów. Jeżeli chodzi o krzewy owocowe, to możemy je posadzić już na odległość 1 metra od płotu. Pamiętajmy także, że granice działek muszą wyznaczać ażurowe ogrodzenia lub żywopłoty nieprzekraczające 1 metra wysokości. Działki ROD muszą być otwarte i nawiązywać do jednolitej estetyki.

Przykład 3.

Pani Marianna jest użytkowniczką działki ROD. Wzdłuż ogrodzenia posadziła tuje, które po kilku latach osiągnęły rozmiary przekraczające 2 metry. Było to celowe działanie, ponieważ pani Marianna chciała się odizolować od sąsiadów i w spokoju spędzać czas z rodziną na swojej działce. Stowarzyszenie ROD nakazało użytkowniczce niezwłoczne pozbycie się tui z uwagi na to, że nie spełniają wymogów obowiązującego regulaminu. Pani Marianna twierdzi, że nie usunie krzewów, chyba że stowarzyszenie zwróci jej pieniądze za rośliny. Czy użytkowniczka działki musi dostosować się do polecenia stowarzyszenia ROD? 

Tak, ponieważ tuje nie mogą wyznaczać ogrodzenia tego typu działek. Pani Marianna będzie musiała usunąć krzewy na własny koszt.

Na działkach ROD bardzo często możemy zauważyć liczne altanki. Co prawda ich stawianie nie jest zakazane, jednak działkowcy nie mogą w nich na stałe mieszkać. Dotyczy to całego roku kalendarzowego i wszystkich tego rodzaju budynków. Bez znaczenia jest tutaj to, czy w altance doprowadzone są media (woda, prąd, gaz, kanalizacja) oraz czy użytkownik nie przeszkadza swoim zachowaniem sąsiadom. Wybudowana altanka nie może stanowić zamiennika nieruchomości przeznaczanej na cele mieszkaniowe. Można w niej przebywać tylko czasowo i dla potrzeb rekreacyjnych.

Na obszarze wszystkich części ROD zakazany jest wjazd samochodów. Oczywiście nie dotyczy to nagłych sytuacji, w których skorzystanie z auta jest uzasadnione, np. potrzebą ratowania cudzego zdrowia lub życia. Z samochodów można korzystać wyjątkowo również za zgodą walnego zgromadzenia. Nie wolno ich jednak nigdy myć ani parkować na obszarze ROD – dotyczy to zarówno części wspólnych, jak i wydzielonych działek.

Na działce ROD nie wolno również palić śmieci, wliczając w to rośliny i inne materiały organiczne. Nie można także używać ładunków wybuchowych, materiałów pirotechnicznych, czy też wszelkiego rodzaju broni (nawet pneumatycznej). Właściciele psów i kotów mogą wprowadzać zwierzęta tylko w kagańcach i na smyczy – wyłącznie na czas przebywania danej osoby na działce.

Co grozi za łamanie zasad korzystania z działek ROD?

Jeśli użytkownik korzysta z przysługującej mu działki ROD sprzecznie z przepisami ustawy lub wewnętrznym regulaminem, może ponieść przykre konsekwencje. W zależności od wielkości i rodzaju przewinienia, a także dotychczasowego zachowania, może zostać upomniany i zakaże mu się dalszego naruszania przepisów. W niektórych przypadkach dopuszczalne jest odebranie prawa do dysponowania działką i zerwanie dotychczasowej umowy dzierżawy.

Podsumowanie

Podstawowym celem działek ROD jest zapewnienie miejsca do rekreacji i wypoczynku w mieście. Użytkownicy takich nieruchomości nigdy nie nabywają ich na własność, są pewnego rodzaju dzierżawcami. Powoduje to nałożenie na nich licznych przepisów ograniczających możliwość swobodnego korzystania z ROD. Dotyczy to chociażby zakazu mieszkania na takich działkach czy też uprawy niektórych roślin, warzyw i ziół. Jeżeli użytkownik zignoruje obowiązujące zakazy, naraża się na upomnienie lub wypowiedzenie mu umowy dzierżawy działki.