Pierwsza praca – co warto wiedzieć przed podjęciem zatrudnienia?

Podjęcie pierwszej pracy wymaga odnalezienia się na rynku i uporania z wszelkimi niezbędnym formalnościami. Zdarza się, że młode osoby będące na początku ścieżki zawodowej nie są świadome swoich praw i obowiązków. Jak się do tego przygotować?

Gdzie szukać pierwszej pracy?

Są osoby, które podejmują pracę od razu po ukończeniu szkoły średniej, inni dorabiają podczas studiów, a niektórzy rozpoczynają swoją karierę po zakończeniu edukacji. Niezależnie od tego, kiedy ktoś zdecyduje się podjąć zatrudnienie, pierwszym wyzwaniem na jego drodze jest odnalezienie odpowiedniej oferty.

Pracy można szukać w wielu miejscach. Jeden ze skuteczniejszych sposobów to przeglądanie ogłoszeń publikowanych na popularnych serwisach w sieci. Mogą to być portale ogólnobranżowe lub specjalistyczne, które skupiają wyłącznie propozycje z danego sektora.

Innym sposobem jest podjęcie się praktyk, a później zatrudnienia jeszcze w trakcie edukacji. Bardzo często studenci mają możliwość odbycia stażu w przedsiębiorstwach, które np. współpracują z daną uczelnią. Ponadto osoby, które chcą sobie dorobić, mogą szukać zleceń w sieci np. na odpowiednich grupach w serwisach społecznościowych.

Rodzaje umów o pracę

Przed podpisaniem umowy z potencjalnym pracodawcą należy rozeznać się, w jaki sposób funkcjonuje dany dokument i co z niego wynika. Wymienia się wiele rodzajów umów, które różnią się od siebie przede wszystkim podstawą prawną. W przypadku umowy o pracę mowa tu o Kodeksie pracy natomiast umowę-zlecenie i umowę o dzieło reguluje Kodeks cywilny.

Umowa o pracę

Umowa ta stanowi nawiązanie stosunku pracy, który jak zostało już wspomniane, określa Kodeks pracy. Z jej podpisaniem wiążą się prawa i obowiązki leżące zarówno po stronie pracownika, jak i pracodawcy.

Osoba podejmująca zarobek w jej ramach jest zobowiązana do wykonywania pracy na rzecz pracodawcy w określonym miejscu oraz czasie. Z kolei pracodawca, zatrudniając ją, zobowiązuje się wypłacać jej wynagrodzenie.

Umowa o pracę może zostać podpisana na okres próbny, na czas określony i na czas nieokreślony. Taka podstawa zatrudnienia jest postrzegana jako bezpieczna i najbardziej stabilna, ponieważ najważniejsze kwestie określa w tym przypadku Kodeks pracy. Akt odnosi się m.in. do:

• długości okresu wypowiedzenia;

• minimalej wysokości wynagrodzenia;

• czasu pracy;

• bezpieczeństwa i higieny pracy;

• urlopów.

Umowa-zlecenie

W momencie zawarcia umowy-zlecenia pracodawca jest zleceniodawcą, a pracownik zleceniobiorcą. Ich prawa i obowiązki wynikają z zapisów Kodeksu cywilnego. Pracownik wykonuje zlecenie w ściśle określonym czasie, wobec czego w ramach tzw. zleceniówki zatrudnionemu nie przysługuje płatny urlop wypoczynkowy.

Taka osoba nie może również skorzystać z płatnego zwolnienia lekarskiego L4 (chyba że zdecyduje się dobrowolnie opłacać składki na ubezpieczenie chorobowe i robi to przez minimum 90 dni przed momentem skorzystania ze świadczenia).

Warto zaznaczyć, że gdy chodzi o umowy-zlecenia, zleceniodawca nie ma obowiązku odprowadzać składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Ponadto praca wykonywana w ramach umowy tego typu nie wlicza się do stażu pracy, który później daje prawo do takich świadczeń jak np. emerytura.

Pierwsza praca a urlop wypoczynkowy

W przypadku osób zatrudnionych w ramach umowy-zlecenia nie jest konieczne składanie wniosków urlopowych, ponieważ zleceniobiorcy de facto nie przysługuje urlop.

Najczęściej dni wolne (bezpłatne) zleceniobiorcy są kwestią ustalaną indywidualnie pomiędzy stronami umowy. Warto dodać, że gdy w umowie-zleceniu znajduje się zapis o płatnych dniach wolnych, zleceniobiorca ma do nich prawo.

Sprawa wygląda zupełnie inaczej w sytuacji, w której dana osoba jest zatrudniona w ramach stosunku pracy. Z przepisów Kodeksu pracy wynika, że ma wtedy prawo do płatnego urlopu wypoczynkowego.

W praktyce każdy przepracowany miesiąc wiąże się z nabyciem prawa do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 1/12 czasu, jaki przysługuje pracownikowi w skali roku. W przypadku osób, które przepracowały co najmniej 10 lat mowa o urlopie w wymiarze 26 dni.

Z kolei, jeśli pracownik był zatrudniony w ramach stosunku pracy krócej niż 10 lat, otrzymuje urlop wypoczynkowy w wymiarze 20 dni. Poza tym do okresu pracy wlicza się także określony wymiar czasu w wyniku ukończenia:

• Szkoły wyższej – niezależnie, czy dana osoba ukończyła studia z dyplomem licencjata, magistra czy inżyniera, do okresu pracy dolicza się 8 lat.

• Szkoły policealnej – do okresu pracy dolicza się 6 lat.

• Szkoły średniej ogólnokształcącej – do okresu pracy dolicza się 4 lata.

• Szkoły średniej zawodowej dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych – do okresu pracy dolicza się 5 lat.

• Średniej szkoły zawodowej – do okresu pracy dolicza czas trwania nauki nie dłuższy niż 5 lat.

• Zasadniczej szkoły zawodowej – do okresu pracy dolicza się czas trwania nauki nie dłuższy niż 3 lata.

Osobiste konto bankowe – niezbędnik zatrudnionej osoby

Zgodnie z obowiązującymi w kraju przepisami pracodawca nie może w żaden sposób wymuszać na pracowniku założenia konta bankowego. Posiadanie własnego rachunku nie jest więc obligatoryjne, jednak należy zaznaczyć, że znacznie ułatwia przechowywanie środków i dysponowanie nimi.

Ponadto rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy (ROR) umożliwi nie tylko pobieranie wynagrodzenia, ale i opłacanie np. czynszu czy wykonywanie codziennych zakupów – zarówno online, jak i w sklepach stacjonarnych.

Przed podjęciem swojej pierwszej pracy warto więc założyć swój rachunek. W wyborze najlepszego wariantu pomocny może okazać się ranking kont osobistych z premią. Darmowe narzędzie porównuje oferty poszczególnych banków na podstawie najważniejszych parametrów, czyli:

• wysokości opłat za założenie i utrzymanie konta;

• kosztów użytkowania karty debetowej;

• opłat za korzystanie z bankomatów;

• wysokości premii pieniężnych przyznawanych w zamian za wybranie danej opcji i wykonanie konkretnych czynności, np. przeprowadzenie minimalnej ilości transakcji bezdotykowych w okresie rozliczeniowym.

Artykuł sponsorowany