Przychód a dochód — jaka jest różnica pomiędzy przychodem a dochodem?

Dochód i przychód to określenia, których używanie zwykle traktuje się dość swobodnie. Trudno się temu dziwić – większość obywateli nie musi na co dzień martwić się rozróżnianiem tych pojęć. Warto jednak mieć świadomość istniejących między nimi różnic. Jest to wiedza, która przydaje się nie tylko w sytuacjach urzędowo-biznesowych. Przyjrzyjmy się obu tym pojęciom.

Przypuśćmy, że prowadzimy sondę uliczną, przepytując przechodniów z różnic między przychodem a dochodem. Czego się wówczas dowiemy? Dla wielu osób granica między tymi dwoma pojęciami będzie mglista, inne natomiast stwierdzą, że można ich używać wymiennie. Trudno się dziwić takim wypowiedziom, jeśli pochodzą one od osób pracujących na etacie. Znajomość różnicy między przychodem a dochodem nabiera większego znaczenia, kiedy w grę wchodzi prowadzenie lub współprowadzenie finansów firmy. Nie oznacza to oczywiście, że rozróżnianie obu tych pojęć jest dla reszty świata zupełnie nieistotne. Nic bardziej mylnego!

Przychód a dochód – różnica

Zacznijmy od przychodu, ponieważ stąd łatwiej nam będzie poprowadzić dalsze porównanie. Zgodnie z najprostszą definicją, przychodem nazywamy korzyść materialną uzyskaną m.in. w wyniku prowadzenia działalności gospodarczej, stosunku pracy, posiadania nieruchomości, pracy nakładczej czy dokonania transakcji. Zwykle chodzi jednak o łączny wpływ netto ze sprzedaży różnego rodzaju dóbr lub wykonania usług w ramach konkretnego okresu rozliczeniowego. Może to być jednakowo standardowy miesiąc, kwartał, rok obrachunkowy, a nawet dzień. Co istotne, choć przychód nie jest równoznaczny z faktyczną sytuacją finansową konkretnej osoby lub firmy, nadal zobowiązuje do uregulowania podatku dochodowego. Przychód określa się mianem kwoty należnej – to od niego tak naprawdę rozpoczyna się procedura finansowa.

Już na tym etapie czytelnik sam może sobie odpowiedzieć na pytanie, czym jest dochód. Sięgając po najprostsze wyjaśnienie, jest to różnica między przychodem a wszelkimi kosztami poniesionymi w wyniku procedur skarbowych. To właśnie z tego punktu określić można faktyczną sytuację finansową osoby fizycznej lub przedsiębiorstwa. Mówiąc jeszcze prościej, są to zarobione pieniądze, które spokojnie można wydawać zgodnie z własnym uznaniem, potrzebami, a przede wszystkim zdrowym rozsądkiem. Jeżeli natomiast koszty przewyższą przychody, dochodem nazwiemy poniesioną stratę.
Rozróżniamy dwa rodzaje dochodu: dochód brutto i dochód netto. Ten pierwszy jest całością wynagrodzenia, wraz z wszystkimi środkami, z których będziemy musieli uregulować składki ZUS oraz zaliczki na podatek dochodowy. Dochodem netto określamy natomiast naszą sytuację finansową po odjęciu powyższych elementów. Mówiąc wprost, są to pieniądze, które pozostają nam „na czysto”.

Dochód brutto — jak wyliczyć?

W celu wyliczenia dochodu brutto najłatwiej posłużyć się prostym rachunkiem: przychody – koszty uzyskania przychodu = dochód brutto. Proste, prawda? To jednak dopiero początek. Znając podstawę, można przejść do szczegółów.

Warunkiem zaistnienia dochodu jest uzyskanie przychodów, które przekroczą koszty. Przedsiębiorcy mają wpływ na poziom kosztów, jakie ponosi ich firma, wpisując wszelkie wydatki wynikające z działalności do kosztów księgowych. Jest to działanie, które nie tylko pomniejsza dochód, ale przede wszystkim jest sposobem na obniżenie podatku dochodowego. Prawo daje przedsiębiorcy jedynie ogólny zarys wydatków, które mogą zostać wpisane w poczet kosztów firmowych. Koszty, które można odliczyć od podatku przede wszystkim, muszą być związane z prowadzoną działalnością (ten punkt daje księgowemu dość spore pole do popisu) i zostać właściwie udokumentowane (patrz poprzedni nawias). Nie może to być zatem wydatek związany z prywatnymi przyjemnościami bądź celami, które nijak mają się do spraw przedsiębiorstwa. Poniesiony koszt musi mieć na celu zapewnienie firmie przychodów. Co do zasady, od podatku nie odliczymy noclegu, usług gastronomicznych (w tym alkoholu) ani kosztów reprezentacji. Przedsiębiorca nie odpisze od podatku prezentów wręczanych pracownikom lub kontrahentom, jeżeli nie są one jego produkcji. Odliczy natomiast koszty związane z zakupem odzieży ochronnej i posiłków regeneracyjnych dla pracowników, gdyż przekładają się one na podniesienie jakości pracy, a co za tym idzie, wpływają na przychody firmy.
Księgowi dzielą koszty na dwie grupy: bezpośrednie i pośrednie. Pierwsza kategoria związana jest z wydatkami, które mają bezpośredni wpływ na uzyskane przychody (np. zakup surowców do produkcji), druga wiąże się z ponoszeniem kosztów niezbędnych do funkcjonowania firmy (np. rachunki, czynsze, usługi księgowe itd.)

Z kosztami uzyskania przychodu do czynienia mają nie tylko właściciele firm, ale także osoby zatrudnione na bazie umowy o pracę, umowy o dzieło i umowy zlecenia. W przypadku trzech ostatnich form zatrudnienia, obliczenie dochodu brutto polega na odjęciu ściśle określonych kosztów. Osobę zatrudnioną na etacie obejmuje zryczałtowany koszt uzyskania przychodu w wysokości 111,25 zł lub 139,06 zł. Umowa zlecenie to 20% przychodu, a umowa o dzieło 50% przychodu. W przypadku dziennikarzy, copywriterów i wszystkich innych zawodów, w których następuje przenoszenie praw autorskich do dzieła, stosuje się 50% KUP.

Przychód brutto a netto

Definicja pojęć „netto i brutto” uzależniona jest od faktu, czy jesteśmy pracownikami, czy pracodawcami.
Osoba zatrudniona w firmie na podstawie umowy wynagrodzenie netto otrzymuje „do ręki” - jest to jej realny przychód. Wynagrodzenie brutto to natomiast ta nieodżałowana kwota sprzed potrącenia składki ZUS i podatku, którą pracownik widzi jedynie na papierze.

Niezależnie czy pracownik zatrudniony jest w Polsce, czy za granicą (mieszkając tam i pracując), wynagrodzenie brutto zawsze będzie się różniło od netto. Inaczej jest w wyjątkowym przypadku pracy zdalnej, kiedy osoba pracuje w Polsce dla firmy zagranicznej, przyjmując wynagrodzenie na zasadach panujących w danym kraju. W takiej sytuacji przedsiębiorstwo zagraniczne przelewa całość wynagrodzenia na konto pracownika, a dopiero ten zobowiązany jest do uregulowania wszelkich zobowiązań w swoim kraju. Trzecią opcją jest wykonywanie zlecenia dla osoby prywatnej niebędącej przedsiębiorcą. Taki zleceniodawca ze zrozumiałych przyczyn nie prowadzi księgowości, więc suma widniejąca na papierze znajdzie się również na koncie zleceniobiorcy.
W przypadku działalności gospodarczej różnica między brutto i netto opiera się na podatku VAT, o czym pisaliśmy w poprzednich akapitach. Jedynym wyjątkiem w przypadku VAT-owca jest wykonywanie usługi dla klienta z zagranicy, który dostaje od nas fakturę z odwrotnym obciążeniem, bez podatku VAT.
Podobnie jak pracownika, pracodawcy nie omijają składki ZUS i podatek dochodowy. Różnica polega jednak na tym, że w tym przypadku nie wchodzą one w definicję kwoty brutto i netto.

Zamykając „księgowy” temat, pragniemy odesłać naszych czytelników wprost do ekspertów. W swoich poszukiwaniach odpowiedzi na ważne gospodarcze pytania warto skierować się na profesjonalne strony, które nie tylko udzielą nam użytecznych wskazówek, ale również przeprowadzą przez mniej lub bardziej skomplikowane procedury. Jeżeli chcecie dowiedzieć się więcej o przychodzie dochodzie, kwocie brutto i netto, zachęcamy do odwiedzin na stronach Biura Informacji Gospodarczej: https://erif.pl/baza-wiedzy/przychod-a-dochod-jakie-sa-roznice-i-co-warto-wiedziec/ .

Podsumowanie

Chcąc wydobyć esencję z informacji zebranych w niniejszym artykule, możemy sprowadzić je do kilku użytecznych uproszczeń. Tematyka przychodu i dochodu sprowadza się do prostego wzoru matematycznego:
PRZYCHÓD – WSZELKIE KOSZTY JEGO UZYSKANIA (zgodne z art. 23 ustawy o podatku dochodowym) = DOCHÓD
Jeśli chodzi o osobę zatrudnioną w przedsiębiorstwie prywatnym lub państwowym, sprawa jest jeszcze prostsza. Wynagrodzenie brutto to wtedy całość kwoty, którą zarobił pracownik danej firmy, zanim potrącono z niej wszelkie należności. Wynagrodzenie netto to tak zwana kwota „na rękę”, czyli kwota brutto pomniejszona o podatek dochodowy i składkę ZUS.

Tekst zewnętrzny, artykuł partnera