Zwolnienie lekarskie dłużej niż 182 dni - co wtedy?

Od pewnego czasu jestem niezdolny do pracy i pobierałem z tego tytułu najpierw wynagrodzenie chorobowe, a obecnie zasiłek chorobowy. Z okresu choroby wynika, że jestem niezdolny do pracy powyżej 182 dni. Ostatnie zwolnienie lekarskie wykracza o 3 dni poza okres zasiłkowy. Czy w takiej sytuacji otrzymam jeszcze zasiłek chorobowy?

Bartosz, Wałbrzych

Prawo do zasiłku chorobowego przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy, ale nie dłużej niż przez 182 dni. Istnieją jednak wyjątki od tej zasady. Wyjaśnienie można znaleźć w art. 8 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, który mówi, że w przypadku niezdolności do pracy w czasie ciąży lub niezdolności spowodowanej gruźlicą okres zasiłkowy wydłużony jest do 270 dni.

Zasiłek chorobowy 2024

Chory pracownik posiadający zwolnienie lekarskie w pierwszej kolejności ma prawo do otrzymywania wynagrodzenia chorobowego za czas niezdolności do pracy. Okres przyznawania wynagrodzenia chorobowego jest uzależniony od wieku pracownika. I tak w przypadku zatrudnionego w wieku:

• poniżej 50 lat – wynagrodzenie chorobowe wypłaca pracodawca przez 33 dni w ciągu jednego roku kalendarzowego,
• od 50 lat – wynagrodzenie chorobowe wypłaca pracodawca przez 14 dni w ciągu jednego roku kalendarzowego.

W przypadku, gdy niezdolność do pracy pracownika wykracza poza wymienione wyżej limity, pracodawca składa za taką osobę do ZUS zaświadczenie Z-3, które jest podstawą do wypłacenia zasiłku chorobowego.

Zwolnienie lekarskie po 182 dniach

Dla ubezpieczonego, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy, przewidziane zostało świadczenie rehabilitacyjne. Można pobierać je maksymalnie przez 12 miesięcy.

Świadczenie rehabilitacyjne może zostać przyznane również osobom ubiegającym się o rentę, w przypadku gdy lekarz orzeknie, że dana osoba dobrze rokuje, jeśli chodzi o odzyskanie zdolności do pracy.

Kto może ubiegać się o świadczenie rehabilitacyjne?

Tylko osoby objęte ubezpieczeniem chorobowym lub dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym mają prawo ubiegać się o świadczenie rehabilitacyjne. Oznacza to, że prawo do tego świadczenia posiadają:

• pracownicy i zleceniobiorcy,
• osoby zatrudnione w ramach umowy agencyjnej lub uaktywniającej,
• osoby wykonujące pracę nakładczą,
• przedsiębiorcy,
• osoby współpracujące,
• członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych,
• osoby wykonujące odpłatnie pracę na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
• osoby odbywające służbę zastępczą,
• duchowni.

Jednocześnie warto wspomnieć, że o świadczenie rehabilitacyjne nie mogą ubiegać się:

• osoby pobierające emeryturę,
• osoby pobierające rentę z tytułu niezdolności do pracy,
• osoby pobierające zasiłki lub świadczenia przedemerytalne,
• bezrobotni pobierający zasiłek dla bezrobotnych,
• nauczyciele pobierający świadczenie kompensacyjne,
• osoby na urlopie dla poratowania zdrowia, urlopie bezpłatnym lub wychowawczym,
• osoby odbywające karę pozbawienia wolności lub tymczasowo aresztowane niemające skierowania do pracy,
• osoby zachowujące prawo do wynagrodzenia,
• osoby, których niezdolność do pracy powstała w wyniku umyślnego przestępstwa lub wykroczenia.

Wniosek o przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego 

Pracownik posiadający prawo do świadczenia rehabilitacyjnego w celu jego uzyskania powinien złożyć do ZUS odpowiednie dokumenty.

Do wniosku ZNp-7 pracownik powinien dołączyć niezbędne dokumenty, w tym:

• ZUS OL-9 – zaświadczenie o stanie zdrowia (wypełnia lekarz prowadzący),
• ZUS OL-10 – wywiad z miejsca pracy (nie obowiązuje przedsiębiorców i w przypadku, gdy niezdolność do pracy powstała po ustaniu tytułu ubezpieczenia),
• zaświadczenie Z-3 w przypadku pracownika albo ZUS Z-3a w przypadku innego ubezpieczonego niż pracownik.

Jeżeli długoterminowa niezdolność do pracy powstała w wyniku wypadku przy pracy, pracownik powinien dodatkowo złożyć w ZUS:

• protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (dotyczy osób zatrudnionych w ramach stosunku pracy),
• kartę wypadku przy pracy – (dotyczy osób innych niż pracownicy),
• decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej wydaną przez inspektora sanitarnego (w przypadku choroby zawodowej).

Decyzja o przyznaniu świadczenia rehabilitacyjnego jest uzależniona od opinii lekarza orzecznika ZUS. Gdy pracownik odwoła się od decyzji orzecznika lekarskiego, decyzję ostateczną podejmuje komisja lekarska ZUS.

Wysokość świadczenia rehabilitacyjnego 2024

Kwota świadczenia rehabilitacyjnego jest uzależniona od podstawy wymiaru zasiłku chorobowego pobieranego przed świadczeniem. Dokładne zasady ustalania tej kwoty zostały ujęte w odpowiednich przepisach.

Co istotne, podstawa wymiaru zasiłku chorobowego obowiązująca przed świadczeniem podlega waloryzacji. Przeprowadza się ją z wykorzystaniem wskaźnika obowiązującego w kwartale, w którym przypada pierwszy dzień świadczenia chorobowego. 

Obowiązki pracownika w okresie pobierania zasiłku

Pracownik w okresie pobierania świadczenia zobowiązany jest do odbywania zabiegów rehabilitacyjnych zaleconych przez lekarza. Zakazane jest w okresie pobierania świadczenia rehabilitacyjnego wykonywanie jakiejkolwiek pracy o charakterze zarobkowym. W przypadku złamania tego zakazu w efekcie kontroli z ZUS może dojść do utraty prawa do świadczenia.

Zwolnienie lekarskie dłuższe niż 182 dni – podsumowanie

Podsumowując, pracownik posiadający zwolnienie lekarskie, po 182 lub 270 dniach choroby ma prawo ubiegać się o otrzymanie świadczenia rehabilitacyjnego, jeżeli spełni odpowiednie warunki. Świadczenie to można pobierać maksymalnie przez 12 miesięcy, a po wyczerpaniu tego okresu można starać się o rentę.