Wpis do BIG - jakie informacje zawiera?

Autor

Marta Milan

Artykuły autora

Długi powstają w różny sposób. Najczęściej do zadłużenia dochodzi wówczas, gdy dłużnik nie realizuje swojego zobowiązania wynikającego z zawartej umowy (na przykład nie spłaca pożyczki zaciągniętej na mocy umowy, którą zawarł z pożyczkodawcą) albo z wyroku sądu (na przykład orzeczenia zasądzającego alimenty na rzecz dziecka czy postanowienia sądu zobowiązującego stronę do pokrycia kosztów związanych z przegranym procesem). Odzyskiwanie wierzytelności nie jest łatwym zadaniem. Wierzyciele korzystają z różnych możliwości uzyskania zaległych środków. Postępowanie prowadzone przez komornika sądowego nie jest zawsze skuteczne – czasem wpis do BIG działa bardziej efektywnie.

Nie istnieje jeden BIG

Biura informacji gospodarczej to instytucje gromadzące dane o niespłaconych zobowiązaniach zarówno osób fizycznych, jak i przedsiębiorców.

Biura są prowadzone na podstawie przepisów Ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych. Warto pamiętać, że BIG nie jest jednostką państwową ani samorządową – są to prywatne podmioty, które w ramach swojej działalności zajmują się gromadzeniem i udostępnianiem informacji o zadłużeniach.

Nie istnieje jedno centralne biuro informacji gospodarczej. Obecnie w Polsce działa kilka różnych biur, które wymieniają się uzyskanymi informacjami. Wpis do jednego BIG będzie zazwyczaj skutkował ujawnieniem informacji we wszystkich innych biurach, zarówno w Polsce, jak i na terenie Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub w państwach członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronach umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym. Może okazać się zatem, że niezapłacony rachunek telefoniczny w Polsce stanie się przeszkodą do uzyskania kredytu w zupełnie innym regionie Europy.

Dane o zadłużeniach nie trafiają do BIG przypadkowo. Każdy wierzyciel może przekazać do biura informacje o swoich dłużnikach, jeżeli tylko zawrze z BIG umowę o udostępnienie informacji gospodarczych.
Do BIG informacje są przekazywane przez:

• banki;
• kasy pożyczkowe;
• spółdzielnie mieszkaniowe;
• przedsiębiorców (np. firmy telekomunikacyjne);
• Zakład Ubezpieczeń Społecznych;
• samorządy lokalne (np. w związku z niezapłaconymi mandatami za przejazd komunikacją miejską).

Wpis do BIG - tylko długi powyżej 200 zł

Z uwagi na doniosłe skutki wpisu w BIG, żaden wierzyciel nie może przekazywać do BIG informacji w sposób nieograniczony i niezweryfikowany. Ustawa regulująca działanie BIG wskazuje warunki, jakie muszą zostać spełnione, aby zadłużenie zostało wpisane do rejestru.

W przypadku osób fizycznych – konsumentów (osób, których zadłużenie nie jest związane z ich pracą zawodową czy prowadzoną działalnością gospodarczą), wierzyciel może przekazać informacje tylko wówczas, gdy:

• zobowiązanie powstało w związku z określonym stosunkiem prawnym, w szczególności z tytułu umowy o kredyt konsumencki;
• łączna kwota wymagalnych zobowiązań dłużnika będącego konsumentem wobec wierzyciela wynosi co najmniej 200 złotych;
• zobowiązania są wymagalne od co najmniej 30 dni;
• upłynął co najmniej miesiąc od wysłania przez wierzyciela listem poleconym albo doręczenia dłużnikowi będącemu konsumentem do rąk własnych, na adres do doręczeń wskazany przez dłużnika będącego konsumentem, a jeżeli nie wskazał takiego adresu – na adres miejsca zamieszkania, wezwania do zapłaty, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do biura, z podaniem firmy i adresu siedziby tego biura;
• nie upłynęło 6 lat od dnia wymagalności zobowiązania, a w przypadku roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczeń stwierdzonych ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd nie upłynęło 6 lat od dnia stwierdzenia roszczenia.

Przykład 1.

Pan Jacek zawarł z lokalnym przedsiębiorcą umowę, zgodnie z którą przedsiębiorca zamontował w jego mieszkaniu nowe grzejniki. Pan Jacek zapłacił zaliczkę w wysokości 2000 zł, a pozostałą kwotę 3000 zł miał zapłacić w ciągu 2 tygodni od dnia montażu. Po miesiącu i kilku bezskutecznych telefonach przedsiębiorca wysłał listem poleconym wezwanie do zapłaty, które pozostało bez odpowiedzi. Po miesiącu od dnia wysłania wezwania przedsiębiorca może przekazać informacje o zadłużeniu do BIG.

Wpisowi do BIG podlegają również przedsiębiorcy. W ich przypadku warunki do wpisu zostały nieco zmodyfikowane:

• zobowiązanie powstało w związku z określonym stosunkiem prawnym, w szczególności z tytułu umowy związanej z wykonywaniem działalności gospodarczej;
• łączna kwota wymagalnych zobowiązań dłużnika niebędącego konsumentem wobec wierzyciela wynosi co najmniej 500 złotych;
• zobowiązanie jest wymagalne od co najmniej 30 dni;
• upłynął co najmniej miesiąc od wysłania przez wierzyciela listem poleconym albo doręczenia dłużnikowi niebędącemu konsumentem do rąk własnych wezwania do zapłaty zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do biura, z podaniem firmy i adresu siedziby tego biura.

Osoba, która została poszkodowana wskutek działania nieuczciwego przedsiębiorcy (np. w związku z niewykonaną umową zlecenia czy niezapłaconym wynagrodzeniem za pracę), może również złożyć wniosek o wpis przedsiębiorcy do BIG na wskazanych powyżej warunkach. Biuro służy również do sprawdzania informacji o przyszłych kontrahentach – na przykład osoba planująca zakup mieszkania może w ten sposób sprawdzić sytuację finansową dewelopera.

Jak usunąć wpis w BIG?

Jeżeli zobowiązanie nie zostanie spłacone, może figurować w BIG nawet przez 10 lat. Najprostszym sposobem na usunięcie danych z BIG będzie zatem uregulowanie należności będącej podstawą wpisu.

Jeżeli zobowiązanie nie zostało uregulowane, dłużnik może zwrócić się do wierzyciela z wnioskiem o usunięcie jego danych (przykładowo, strony mogą zawrzeć ugodę dotyczącą warunków spłaty zobowiązania i usunięcie wpisu będzie jednym z postanowień ugody).

Wierzyciel ma obowiązek zawiadomienia BIG w ciągu 14 dni od dnia:

• częściowego lub całkowitego wykonania zobowiązania albo jego wygaśnięcia;
• uzyskania informacji, że przekazane dane są nieprawdziwe;
• uzyskania informacji, że dane uległy zmianie.

Jeżeli wierzyciel stwierdzi, że zobowiązanie nie istniało, ma on obowiązek zawiadomienia BIG niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni od dnia powzięcia informacji.
Dysponentem danych w BIG jest wierzyciel, a nie samo biuro.