Poradnik Pracownika

Jakie kwalifikacje zawodowe są pożądane przez pracodawców?

Kwalifikacje zawodowe jakich potrzebują pracodawcy. 

Jakie kwalifikacje zawodowe są wymagane od pracowników pracodawcy? Jednoznaczna i miarodajna odpowiedź na tak postawione pytanie jest trudna do sformułowania, tym niemniej istnieją badania, które stanowią podstawę umożliwiającą dokonanie wstępnej oceny sytuacji. Warto też zwrócić uwagę na oficjalny dokument, jakim jest prognoza zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego – podlega on bieżącej aktualizacji opartej na analizie potrzeb na krajowym i wojewódzkim rynku pracy.

Badanie stanu zapotrzebowania na kompetencje i kwalifikacje zawodowe na regionalnych rynkach pracy

Jednym z najbardziej miarodajnych i aktualnych opracowań w zakresie kwalifikacji przyszłych pracowników oczekiwanych przez pracodawców jest raport sporządzony przez Instytut Badań Edukacyjnych (dalej jako „Instytut”). W dokumencie zatytułowanym „Zapotrzebowanie na kompetencje i kwalifikacje zawodowe w regionalnych branżach wiodących” podkreślono w szczególności konieczność silniejszej integracji systemu edukacji z rynkiem pracy.

Jednym z ciekawszych wniosków, jaki wypływa z badań, jest prymat umiejętności praktycznych kandydata do pracy nad jego wykształceniem formalnym. W przeanalizowanych ofertach pracy – w odniesieniu do ponad 80% przypadków – nie zawarto wzmianki o spodziewanym poziomie wykształcenia.

Nie oznacza to, że wykształcenie jako czynnik determinujący angaż nie jest w ogóle istotne. Często rodzaj wykształcenia wynika już z faktu posiadania określonych umiejętności lub uprawnień. Nie ulega jednak wątpliwości, że jest to ważna zmiana na rynku pracy – firmy poszukują zatem osób posiadających potwierdzone umiejętności zawodowe, natomiast uzyskane wykształcenie zdaje się nie stanowić już kluczowego elementu wpływającego na zatrudnienie.

Oprócz umiejętności zawodowych pracodawcy poszukują osób, które mogą wykazać się kompetencjami społecznymi (osobistymi). Wspomniane kompetencje można opisać poprzez takie składniki, jak umiejętność kooperacji w grupie zatrudnionych (praca w zespole), zdolność do bieżącego przyswajania wiedzy niezbędnej do pracy, chęć do uczenia się oraz komunikatywność.

W jakich branżach i zawodach pracodawcy najczęściej poszukują pracowników?

Z badań przeprowadzonych przez Instytut jednoznacznie wynika, że pracodawcy najczęściej poszukują pracowników w następujących branżach:

  • handel – około 35% ofert pracy;

  • budownictwo – blisko 18% ofert pracy;

  • transport – ponad 15% ofert pracy.

Wśród najczęściej poszukiwanych zawodów w raporcie Instytutu pojawiają się następujące profesje: kierowca pojazdu ciężarowego, magazynier oraz doradca klienta. W dalszej kolejności wymieniono pracowników handlu (sprzedawców, telemarketerów, konsultantów sprzedaży internetowej, sprzedawców obwoźnych realizujących transakcję bezpośrednio z samochodu). Informatycy, choć nadal są poszukiwani na rynku pracy, nie stanowią już – z pewnymi wyjątkami o charakterze regionalnym – pracowników poszukiwanych przez firmy najczęściej.

Kwalifikacje zawodowe a zakres potrzeb rynku pracy 

W raporcie Instytutu wskazano też, opierając się na opiniach ekspertów branżowych, jakie nowych kwalifikacje zawodowe oczekuje rynek pracy. W ogólnym ujęciu są to zawody związane z pracami rozwojowymi, zarówno na poziomie konkretnego przedsiębiorstwa, jak i danej branży. W tym kontekście najczęściej wymieniano poniższe zawody:

  • specjaliści do spraw zarządzania i optymalizacji określonych procesów technologicznych;

  • programiści pojazdów autonomicznych;

  • specjaliści w zakresie montażu turbin wiatrowych w ramach energetyki morskiej;

  • specjaliści w dziedzinie robotyki (technik robotyk, technik programista).

Prognoza zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego

Inny dokument – tym razem o statusie urzędowym – na podstawie którego można analizować potrzeby rynku pracy, stanowi prognoza zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego, publikowana systematycznie przez Ministra Edukacji i Nauki (MEiN) w formie obwieszczenia w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski”.

Trzeba podkreślić, że prognoza ta jest sporządzana dla potrzeb resortu edukacji w kontekście uzasadnienia zwiększenia subwencji oświatowej na dany rok, niemniej stanowi także ciekawe źródło wiedzy o ewolucji rynku pracy również w sensie ogólnym.

Aktualnie obowiązującą prognozę zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego zawiera Obwieszczenie Ministra Edukacji z dnia 24 stycznia 2024 r. w sprawie prognozy zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy.

Część II wskazanego obwieszczenia zawiera prognozę zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym rynku pracy, dla których przewiduje się  – ze względu na znaczenie dla rozwoju państwa – szczególne zapotrzebowanie.

Wykaz tych zawodów obejmuje następujące profesje:

  • automatyk;

  • betoniarz-zbrojarz;

  • cieśla;

  • dekarz;

  • elektromechanik;

  • elektryk;

  • kierowca mechanik;

  • mechanik-monter maszyn i urządzeń;

  • mechatronik;

  • monter izolacji przemysłowych;

  • monter konstrukcji budowlanych;

  • monter nawierzchni kolejowej;

  • monter stolarki budowlanej;

  • operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych;

  • operator maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych;

  • operator maszyn i urządzeń w gospodarce odpadami;

  • operator obrabiarek skrawających;

  • technik automatyk;

  • technik automatyk sterowania ruchem kolejowym;

  • technik budowy dróg;

  • technik dekarstwa;

  • technik elektroenergetyk transportu szynowego;

  • technik elektryk;

  • technik energetyk;

  • technik gospodarki odpadami;

  • technik izolacji przemysłowych;

  • technik mechanik;

  • technik mechatronik;

  • technik programista;

  • technik robotyk;

  • technik spawalnictwa;

  • technik montażu i automatyki stolarki budowlanej;

  • technik transportu kolejowego.

W części III obwieszczenia określono natomiast prognozy zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na wojewódzkim rynku pracy, dla których jest prognozowane istotne i umiarkowane zapotrzebowanie na pracowników na poszczególnych wojewódzkich rynkach pracy.

Jakich kwalifikacji pracowników potrzebują pracodawcy? Podsumowanie

Rynek pracy nieustannie ewoluuje, dlatego też potrzeby pracodawców ulegają ciągłym zmianom. Jeszcze niedawno zapotrzebowanie na informatyków było ogromne, obecnie – choć pracownicy szeroko pojętej branży IT są nadal poszukiwani – nie stanowią najbardziej pożądanej przez firmy grupy zawodowej. Tak przynajmniej wynika z opracowania pt. „Zapotrzebowanie na kompetencje i kwalifikacje zawodowe w regionalnych branżach wiodących”. Według tego raportu obecnie najwięcej ofert pracy dotyczy pracowników handlu, budownictwa i branży transportowej. Kolejnym dokumentem, na podstawie którego można się zorientować co do tendencji na rynku pracy, jest prognoza zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego publikowana przez Ministra Edukacji i Nauki.