Urlop wychowawczy na dziecko urodzone w czasie zlecenia

Uwarunkowania ekonomiczne oraz możliwości, jakie stwarza rynek pracy, stanowią czynniki stymulujące pracowników do podejmowania różnorodnych aktywności o charakterze zarobkowym – w wielu przypadkach samo zatrudnienie na etacie jest tylko jedną z form aktywności zawodowej. Pracownicy wykonują także usługi na rzecz innych podmiotów na podstawie umów cywilnoprawnych. Takie łączenie etatu z umową zlecenia lub umową o dzieło nie jest niczym niezwykłym. W tym kontekście pojawiają się jednocześnie pytania, jakie uprawnienia przysługują np. zleceniobiorcy oprócz prawa do zapłaty. Z jednym z takich zapytań zwrócił się przedsiębiorca chodzi o urodzenie dziecka w trakcie umowy zleceni a urlop wychowawczy.  

Urodzenie dziecka w trakcie umowy zlecenia a urlop wychowawczy – pytanie przedsiębiorcy

Urlop wychowawczy – podstawowe informacje

Zasady nabywania i udzielania urlopu wychowawczego zostały określone w odpowiednich przepisach Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku – Kodeks pracy, zwanej dalej kp. Dotyczy to w szczególności postanowień art. 186–186(8) kp.

Urlop wychowawczy należy do sfery uprawnień pracowniczych, co oznacza, że jest udzielany na wniosek pracownika, przy czym pracownik nie ma obowiązku korzystać z tego uprawnienia w ogóle. Pracodawca nie ma prawa udzielić pracownikowi urlopu wychowawczego, jeżeli nie wyraził on w jednoznaczny sposób zamiaru skorzystania z tego urlopu.

Urlop wychowawczy przysługuje:

• pracownicy – matce dziecka; 
• pracownikowi – ojcu dziecka

– jeżeli pozostają w zatrudnieniu przez okres co najmniej 6 miesięcy.

Uprawnionymi do urlopu wychowawczego są ponadto opiekunowie dziecka.

Urlop wychowawczy to uprawnienie pracownicze przysługujące na podstawie przepisów Kodeksu pracy. Oznacza to, że uprawnienia do tego urlopu nie dotyczą osób pozostających w cywilnoprawnym stosunku zatrudnienia.

Powyższe zagadnienia szczegółowo zostały unormowane w Ustawie z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych.

Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego jest wypłacany w wysokości 400,00 zł miesięcznie. Kwotę dodatku należną za niepełny miesiąc oblicza się, dzieląc kwotę świadczenia przez liczbę wszystkich dni kalendarzowych w tym miesiącu, a następnie uzyskaną kwotę należy pomnożyć przez liczbę dni kalendarzowych, za które świadczenie przysługuje. 

Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego przysługuje maksymalnie przez okres:

• 24 miesięcy kalendarzowych;
• 36 miesięcy kalendarzowych – jeżeli dana osoba sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu;
• 72 miesiące kalendarzowe – jeżeli dana osoba sprawuje opiekę nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Jakie są możliwości przedsiębiorcy?

Jak już wspomniano, urlop wychowawczy jest świadczeniem pracowniczym i nie można go udzielić osobie, która wykonuje usługi na rzecz przedsiębiorcy wyłącznie na podstawie umowy zlecenia. Takiej osobie – w zależności od zakresu ubezpieczeń – mogą przysługiwać inne uprawnienia, jednak nie wspomniany urlop. Czy to oznacza, że w związku z urodzeniem dziecka podczas realizacji umowy zlecenia nie można skorzystać z urlopu wychowawczego? Jest to możliwe po spełnieniu określonych warunków. Przedsiębiorca zadeklarował, że zamierza, po zakończeniu trwania umowy cywilnej, zatrudnić matkę dziecka na etacie. Jeżeli tak się stanie i pracownica wykaże co najmniej 6-letni staż pracy (chodzi o zatrudnienie na podstawie stosunku pracy, umów cywilnoprawnych się nie uwzględnia), nie ma przeszkód prawnych do wystąpienia do pracodawcy z wnioskiem o udzielenie urlopu wychowawczego. Fakt, że dziecko przyszło na świat w okresie trwania niepracowniczego stosunku zatrudnienia, nie wywiera negatywnego wpływu na prawo do urlopu wychowawczego w odniesieniu do osoby będącej pracownikiem w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy. 

Urlop wychowawczy na dziecko urodzone w czasie zlecenia – podsumowanie

Obecnie osoby poszukujące zatrudnienia, w tym dodatkowego w stosunku do podstawowego, mogą podjąć różnorodne aktywności zawodowe. To z kolei może generować rozmaite sytuacje życiowe. W wielu aspektach umowa zlecenia przypomina umowę pracowniczą, jednak nie zmienia to faktu, że jest cywilnym stosunkiem prawnym, co rodzi określone skutki w zakresie uprawnień. Zleceniobiorca podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, może ponadto dobrowolnie przystąpić do ubezpieczenia chorobowego. Urlop wychowawczy jest natomiast uprawnieniem pracowniczym, do którego prawo posiadają osoby zatrudnione na podstawie przepisów Kodeksu pracy. Czy oznacza to, że kobieta wykonująca swe czynności w ramach zlecenia, która urodzi dziecko w okresie trwania umowy cywilnej, nie może skorzystać z urlopu wychowawczego? Przy spełnieniu konkretnych warunków, wskazanych wyżej w niniejszym artykule, jest to dopuszczalne.