Poradnik Pracownika
Header oprogramowania dla biur rachunkowych Header oprogramowania dla biur rachunkowych Header oprogramowania dla biur rachunkowych

Wypowiedzenie umowy na zasiłku opiekuńczym

Pracownikowi, który jest nieobecny, pracodawca co do zasady nie wypowiada umowy o pracę. Bywają jednak sytuacje, gdy pracownik nie usprawiedliwi swojej nieobecności – jakie prawa ma wówczas pracodawca? Czy wypowiedzenie umowy na zasiłku opiekuńczym jest możliwe?

Zasiłek opiekuńczy

Z zasiłku opiekuńczego można korzystać, gdy konieczne jest zapewnienie opieki:

  • dziecku, które nie ukończyło 8 lat, z powodu:
  • nieprzewidzianego zamknięcie żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły,
  • konieczności izolacji dziecka z powodu podejrzenia o chorobę zakaźną,
  • choroby niani lub dziennego opiekuna,
  • porodu, choroby, pobytu w szpitalu albo innej placówce leczniczej małżonka lub rodzica dziecka opiekującego się dzieckiem (poród lub choroba musi uniemożliwiać tę opiekę)

oraz: 

  • dziecku niepełnosprawnemu, które nie ukończyło 18 lat, z powodu porodu, choroby, pobytu w szpitalu albo innej placówce leczniczej małżonka lub rodzica dziecka opiekującego się dzieckiem;
  • choremu dziecku, które jest niepełnosprawne, które nie ukończyło 18 lat;
  • innym niż dziecko chorym członkom rodziny, tj. małżonkowi, rodzicowi, rodzicowi dziecka, ojczymowi, macosze, teściom, dziadkom, wnukom, rodzeństwu oraz dzieciom w wieku ponad 14 lat, jednak pod warunkiem, że w czasie opieki jest się z nim we wspólnym gospodarstwie domowym.

Z zasiłku opiekuńczego można korzystać nie dłużej niż przez 60 dni w roku kalendarzowym, w przypadku opieki nad:

  •  zdrowym dzieckiem do lat 8;
  •  chorym dzieckiem do lat 14;

14 dni w roku kalendarzowym, gdy opiekuje się:

  •  dzieckiem w wieku ponad 14 lat;
  •  innym chorym członkiem rodziny;

30 dni w roku kalendarzowym, jeśli opiekuje się:

  • chorym dzieckiem niepełnosprawnym, które ukończyło 14 lat, ale nie ukończyło 18 lat;
  • dzieckiem niepełnosprawnym, które ukończyło 8 lat, ale nie ukończyło 18 lat, w wyniku porodu, choroby albo pobytu w szpitalu własnego małżonka lub rodzica własnego dziecka, którzy stale opiekują się dzieckiem.

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy z powodu zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły w związku z COVID-19 nie jest wliczany do limitu 60 i 14 dni w roku kalendarzowym.

Wypowiedzenie umowy na zasiłku opiekuńczym

Art. 41 Kodeksu pracy (dalej jako kp) wprowadza zakaz wypowiedzania umowy o pracę w czasie urlopu pracownika oraz w czasie jego innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy, gdy nie upłynął okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Opieka co do zasady jest nieobecnością usprawiedliwioną, dlatego w czasie przebywania pracownika na zasiłku opiekuńczym pracodawca nie może wypowiedzieć umowy.

 Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy, gdy trwa płatna opieka nad dzieckiem.
 

W okresie pobierania zasiłku opiekuńczego pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (tzw. dyscyplinarnie). W takiej sytuacji konieczne jest istnienie przesłanki do zastosowania tego typu wypowiedzenia i zgodnie z art. 52 kp jest to możliwe w sytuacji:

  • ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych;
  • popełnienia przez pracownika w trakcie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem;
  • zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

 Zasiłek opiekuńczy nie chroni przed zwolnieniem dyscyplinarnym
Po zakończeniu okresu usprawiedliwionej nieobecności i powrocie do pracy pracodawca ma prawo wypowiedzieć umowę.

Czy opieka może być sposobem na uniknięcie wypowiedzenia?

Ochrona przed zwolnieniem przysługuje tylko w sytuacji usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Ochrona nie przysługuje zatem w momencie, gdy pracownik otrzymał wypowiedzenie w trakcie normalnej pracy, a dopiero po tym uzyskał zwolnienie na dziecko uprawniające do zasiłku opiekuńczego. Dzieje się tak, ponieważ ochrona przed zwolnieniem wiąże się z absencją pracownika; jeśli jednak pracownik świadczył w danym dniu pracę, wówczas może otrzymać wypowiedzenie.

W sytuacji gdy pracownik pojawi się w pracy, ale wyłącznie w celu przedłożenia zwolnienia lekarskiego, a danego dnia nie wypełniał obowiązków służbowych, wówczas wręczenie wypowiedzenia według Sądu Najwyższego, I PKN 366/97, będzie naruszeniem ochrony z art. 41 kp. Wypowiedzenie w tym przypadku będzie bezskuteczne.

Porozumienie stron na zasiłku opiekuńczym

Nie stosuje się ochrony przed rozwiązaniem w przypadku rozwiązania umowy o pracę na podstawie porozumienia stron – w takiej sytuacji zarówno pracownik, jak i pracodawca mogą zakończyć stosunek pracy. Rozwiązanie może nastąpić w każdym terminie, także w czasie opieki nad dzieckiem. Istotne jest to, że rozwiązanie umowy o pracę w tym trybie jest efektywne tylko wówczas, gdy obie strony wyrażą na to zgodę.

Podsumowanie

Wypowiedzenie umowy na zasiłku opiekuńczym może zostać uznane za nieskuteczne, ponieważ w okresie usprawiedliwionej nieobecności w pracy pracownik jest chroniony przed zwolnieniem. Istnieją jednak sytuacje, gdy zakończenie umowy jest możliwe, np. dzięki porozumieniu pracownika i pracodawcy.