Zwolnienie od pracy na czas szczepienia przeciw COVID-19

Zapisałem się na szczepienie przeciwko wirusowi SARS-CoV-2. Okazało się, że przypada na dzień, w którym powinienem być w pracy. Czy przysługuje mi zwolnienie od pracy na czas szczepienia przeciw COVID-19? Co w przypadku, gdy wystąpią u mnie niepożądane objawy poszczepienne?

Roman, Paczków

Katalog zwolnień od pracy został wymieniony w rozporządzeniu w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy. Wśród nich wyróżnia się również szczepienia.

Zwolnienia od pracy na czas wykonania szczepienia

W § 9 wspomnianego rozporządzenia czas przeznaczony na szczepienia ochronne wymieniono jako jedno ze zwolnień, których powinien udzielić pracodawca. Jednakże warto zwrócić uwagę, że został tam postawiony istotny warunek, czyli obligatoryjność wynikająca z przepisów o zwalczaniu chorób zakaźnych, o zwalczaniu gruźlicy oraz o zwalczaniu chorób wenerycznych.

Zwolnienie od pracy na czas szczepienia przeciw COVID-19

Obowiązkowe szczepienia ochronne wraz ze wskazaniem, kto takowym powinien się poddać, zostały określone w ustawie o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. W akcie tym wskazano, że osoby przebywające na terenie Polski powinny poddać się szczepieniom ochronnym wymienionym w rozporządzeniu w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych. Nie znajdziemy tam jednak informacji dotyczącej obligatoryjnego poddania się szczepieniu przeciwko SARS-CoV-2. Nakazu odbycia szczepienia przeciwko koronawirusowi nie przewidziano także w przepisach wprowadzonych w czasie pandemii. Oznacza to, że szczepienia przeciwko COVID-19 mają formę dobrowolną, mimo że wirus jest uznany za chorobę zakaźną.

Warto jednak zauważyć, że z przepisów Kodeksu pracy wynika, że pracodawca powinien zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Na podstawie art. 207 Kodeksu pracy można uznać, że pracownikowi przysługuje zwolnienie od pracy na czas szczepienia przeciw COVID-19.

W związku z tym, że przepisy nie są jednoznaczne, zwolnienie takie będzie zależne jedynie od dobrej woli pracodawcy. Pracownik, który będzie chciał się poddać szczepieniu, może w tym przypadku wnioskować o:

• urlop wypoczynkowy;
• wyjście prywatne.

Zatrudniony, który weźmie urlop, musi pamiętać o tym, aby poinformować pracodawcę o swojej nieobecności z odpowiednim wyprzedzeniem oraz złożyć odpowiedni wniosek.

Natomiast jeżeli zwolnienie od pracy na czas szczepienia przeciw COVID-19 będzie miało charakter wyjścia prywatnego, to co do zasady pracownik może je odpracować. W sytuacji gdy tego nie zrobi, pracodawca może mu obniżyć wynagrodzenie za czas nieprzepracowany.

Przykład 1.

Pani Beata złożyła u pracodawcy wniosek o godzinne wyjście prywatne 4 maja 2021 roku. W tym czasie chciała się poddać szczepieniu przeciwko COVID-19. Pracownica nie odpracowała w maju godzinnego wyjścia, w związku z czym pracodawca obniżył jej wynagrodzenie za czas, w którym nie wykonywała pracy. Miesięczna pensja pani Beaty wynosi 4000 zł brutto, czas pracy w maju obejmował 160 godzin. Pomniejszenie wynagrodzenia należy obliczyć w następujący sposób:

4000 zł / 160 godz. = 25 zł/godz.

4000 zł – 25 zł/godz. x 1 godz. = 3975 zł

Zwolnienie od pracy na czas szczepienia przeciw COVID-19 spowoduje obniżenie wypłaty o 25 zł brutto.

Czy w razie wystąpienia objawów poszczepiennych pracownik otrzyma wolne?

U wielu osób zaszczepionych pojawiają się niepożądane objawy poszczepienne. Przepisy nie regulują jednak, jak pracodawca powinien reagować w takiej sytuacji. Tu także można kierować się ogólnymi zasadami wynikającymi z BHP. Pracodawca nie powinien wymagać od pracownika wykonywania pracy, kiedy stan podwładnego na to nie pozwala. Dotyczy to przede wszystkim osób, których praca wymaga szczególnej sprawności psychofizycznej, na co wskazuje art. 210 § 4 Kodeksu pracy. Wśród takich osób wymienia się:

• operatorów ciężkich maszyn budowlanych lub maszyn drogowych;
• kierowców autobusów i motorniczych tramwajów;
• wykonujących inne zawody wymienione w rozporządzeniu w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej.

Za czas niewykonywania pracy z powodu wystąpienia niepożądanych objawów poszczepiennych i powstrzymania się od pracy pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia. 

Podsumowując, zwolnienie od pracy na czas szczepienia przeciw COVID-19 zależy wyłącznie od dobrej woli pracodawcy. Spowodowane jest to faktem, że poddanie się temu szczepieniu jest całkowicie dobrowolne.